Του Γιώργου Πασσά,
Μετά από τα αίσχη που έλαβαν χώρα στο Καπιτώλιο, το αναμενόμενο έγινε πραγματικότητα, με τον Trump να παραπέμπεται για δεύτερη φορά, προσθέτοντας μία ακόμη τιμητική πρωτιά στο παλμαρέ του. Την ίδια στιγμή, ολοένα και περισσότεροι Ρεπουμπλικάνοι τού γυρνούν την πλάτη, με αποκορύφωμα τη ρήξη στις σχέσεις του με τον Mike Pence, οι οποίοι επιδιώκουν, έστω την ύστατη στιγμή, να περισώσουν όσα μπορούν από την υπόληψη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Οι σχέσεις Trump-Pence δεν διαταράχθηκαν παρά ελάχιστα την περασμένη τετραετία. Βεβαίως, ο Pence δεν ήταν ανέκαθεν ένθερμος υποστηρικτής του Trump (το 2016 είχε δηλώσει, αρχικά, την υποστήριξή του προς τον Ted Cruz, τότε αντίπαλο του Trump για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος), όπως και ο Trump, αντιστοίχως, δήλωνε, αρχικά, πως την αντιπροεδρία θα την αναλάβει όχι o Pence, αλλά ο Hoosier. O Pence, όμως, ήταν υπερπολύτιμος για το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο. Διατηρώντας ένα χαμηλών τόνων και με ηθικό-χριστιανικό προσωπείο προφίλ, διέθετε τα απαραίτητα στοιχεία για τη συσπείρωση των συντηρητικών, Ευαγγελικών Χριστιανών και εν γένει των πιο παραδοσιακών και θρησκόληπτων στοιχείων της αμερικανικής κοινωνίας. Με την παροιμιώδη πραότητα και σοβαρότητά του, ο Pence εξισορροπούσε την εκρηκτικότητα και τις φωνασκίες του Trump, με το ντουέτο να καθίσταται ελκυστικό για κάθε ψηφοφόρο της συντηρητικής εκλογικής βάσης, από τους απόλυτα ψύχραιμους μέχρι τους πιο θερμοκέφαλους. Το σημαντικότερο, όμως, ατού του Pence ήταν η αφοσίωση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της τετραετίας και παρά τα απανωτά σκάνδαλα, που ξεφύτρωναν σαν τα μανιτάρια, o Pence διατηρούσε πάντοτε χαμηλό προφίλ, στηρίζοντας την ίδια στιγμή τον Πρόεδρο, ακόμη κι αν οι πρακτικές του τελευταίου ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες με τα πιστεύω του πρώτου.
Στην πολυσχιδή και ταραχώδη αμερικανική ιστορία, πολλά ήταν τα δίδυμα Προέδρου-Αντιπροέδρου που δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις. Από τους Jackson-Calhoun και τη διάσημη ρήση του πρώτου προς τον Αντιπρόεδρό του “If you secede from my nation, I will secede your head from the rest of your body”, μέχρι τις πικρόχολες σχέσεις JFK-LBJ, το δίδυμο Trump-Pence δεν είναι το πρώτο που έρχεται σε ρήξη. Παρ’ όλα αυτά, η διάσταση των τελευταίων αποτελεί ιδιόμορφη περίπτωση, καθώς οι σχέσεις τους μέχρι πρότινος ήταν εν πολλοίς αρμονικές, δίχως τριβές και πολιτικές ασυμφωνίες. Ο πιστός στρατιώτης, όμως, παράκουσε εν τέλει τον εντολέα του, με τον Pence να αρνείται να δώσει τις εκλεκτορικές ψήφους παρανόμως στον Trump, όπως απαίτησε ο τελευταίος. Φυσικά, ακόμη κι αν ο Αντιπρόεδρος επεδίωκε κάτι τέτοιο, θα τον σταματούσαν τα θεσμικά αντίβαρα και η ίδια η διαδικασία της επικύρωσης του εκλογικού αποτελέσματος, το γεγονός πάντως παραμένει πως αυτή ήταν μία εκ των ελαχίστων περιπτώσεων που, όπως πολύ επιτυχημένα σημειώνει ο Jack Shafer, «o Pence αντιμετωπίζει την τρέλα του Trump με κότσια και όχι με δουλοπρέπεια».
Ποιον καλύτερο τρόπο για εκδίκηση μπορούσε να βρει ο Trump από το να στρέψει τους οπαδούς του κατά του Pence; Όταν οι τραμπικοί «διαδηλωτές» εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, προκαλώντας σοβαρότατες ζημιές στο κτίριο και παίζοντας ξύλο με τις αστυνομικές δυνάμεις, κραύγαζαν διάφορα συνθήματα, μεταξύ των οποίων και τα «Πού είναι ο Pence» και «Κρεμάστε τον Mike Pence», με τον οργισμένο όχλο να φτάνει, μάλιστα, σε απόσταση εκατό μέτρων από τον Αντιπρόεδρο, ο οποίος φυγαδεύθηκε. Όταν η επίθεση ολοκληρώθηκε, αφήνοντας πίσω της πέντε νεκρούς και δεκάδες τραυματίες, ήταν εμφανές πως το χάος ήταν τεράστιο και το πολιτικό κόστος επίσης. Γιατί, ναι, μεν ο Trump μπορεί να μη δήλωσε ρητά «πάμε για πλιάτσικο στο Καπιτώλιο, σαρώστε τα πάντα στον διάβα σας» ή «κυνηγήστε τον Pence», αλλά δεν χρειαζόταν κιόλας να το κάνει. Αρκούσαν οι μήνες που προηγήθηκαν, κατά τους οποίους διαρκώς δήλωνε πως υπάρχει νοθεία, οι Δημοκρατικοί κλέβουν τις εκλογές, “stop the steal” και όλα τα συναφή, σε συνδυασμό με τη διάδοση της φήμης, πως ο Pence δεν βρίσκεται πλέον στο ίδιο μήκος κύματος με τον Trump πολιτικά.
Επακόλουθο της επίθεσης στο Καπιτώλιο ήταν ακόμη περισσότεροι εκ των Ρεπουμπλικάνων να επιδιώξουν την αποστασιοποίησή τους από τον Trump, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη Liz Cheney, εκ των κορυφαίων στελεχών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, η οποία δήλωσε πως στηρίζει τη δεύτερη παραπομπή του Προέδρου. Ακόμη και τότε, όμως, και έχοντας στη διάθεσή του μία ανεπανάληπτη ευκαιρία να διασωθεί ο ίδιος πολιτικά, δίχως, μάλιστα, να πρόκειται να του προσάψει κανείς το παραμικρό για αυτήν του την επιλογή, ο Pence επέλεξε να μην στηρίξει την απομάκρυνση του Trump, αποφασίζοντας πως δεν είναι σκόπιμο να ενεργοποιήσει την 25η τροπολογία και δηλώνοντας ότι «το έθνος πρέπει να επουλώσει τις πληγές του», καθώς και πως δεν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις που θα οδηγήσουν στην ενίσχυση της διχόνοιας.
Η στήριξη της παραπομπής του Trump εκ μέρους των Ρεπουμπλικάνων δεν πρέπει να θεωρείται, πάντως, ως μία αμιγώς εγωκεντρική στάση, με μοναδικό στόχο την αυτοδιάσωση. Αντιθέτως, ορθότερο θα ήταν να θεωρηθεί ως ο μοναδικός τρόπος να διασωθεί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εν γένει. Ο Trump δεν προκάλεσε απλώς χάος στα εθνικά ζητήματα, αλλά διέβαλε και ολοκληρωτικά το ποιόν του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, μετατρέποντάς το από το κόμμα των παραδοσιακών αμερικανικών αξιών, του φεντεραλισμού και του δόγματος «νόμος και τάξη» στο κόμμα των προκλήσεων, των φωνασκιών, των εξεγέρσεων και της πλέον αντιδημοκρατικής προσβολής των αμερικανικών αξιών των τελευταίων 200 χρόνων. Προς μεγάλη έκπληξη των Ρεπουμπλικάνων, ο Trump εν τέλει έπραξε εις βάρος τους τα όσα έλεγε ο ίδιος πως θα πράξει: επεδίωξε επανειλημμένως να διαβρώσει τους κομματικούς μηχανισμούς, το «σύστημα», ώστε να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, δίχως να συνυπολογίζει την άποψη κανενός.
Ο μόνος τρόπος, για να διασωθεί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, είναι η παραπομπή του Trump. Και ποια άλλη αρχή θα μπορούσε να είναι καλύτερη, εάν το κόμμα, πράγματι, επιθυμεί να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, μακριά από τα γεγονότα των τελευταίων ετών; Πώς αλλιώς θα πειστεί το μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής βάσης πως οι πολιτικές του Trump και του κόμματος δεν ταυτίζονται; Βεβαίως, απολύτως απαραίτητη είναι και η γενικότερη στροφή προς τη σοβαρότητα εκ μέρους του κόμματος, σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, που το κόμμα θα αναγκαστεί να υποστηρίξει λιγότερο δεξιές έως και κεντρώες πολιτικές, εάν πράγματι επιθυμεί να μην το προσπεράσει κατά πολύ η σύγχρονη πραγματικότητα και να μην παραμείνει απλός παρατηρητής των πολιτικών εξελίξεων για την επόμενη δεκαετία. Και όλα αυτά τη στιγμή που η απέχθεια του αμερικανικού λαού ή έστω της πλειοψηφίας αυτού φανερώνεται προδήλως, πρωτίστως στο εκλογικό αποτέλεσμα, όχι μόνο όσον αφορά στην επικράτηση του Biden, αλλά, επιπλέον, στις εκλογικές αναμετρήσεις της Georgia, οι οποίες και σφράγισαν τη δυνατότητα του Δημοκρατικού Κόμματος να κυβερνήσει ουσιαστικά ανενόχλητο για την επόμενη τετραετία.
Το πλήρωμα του χρόνου έφτασε και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δρέπει τους καρπούς της ανοχής του. Πλέον, πρέπει να κάνει τα αυτονόητα. Να αποστασιοποιηθεί απολύτως από τα όσα πρεσβεύει ο Trump, να δώσει οριστικό τέλος στις ανεδαφικές φημολογίες, που δυναμιτίζουν το κλίμα, όπως οι πρωτοφανείς θεωρίες συνωμοσίας τύπου QAnon, να καταδικάσει μία και καλή τις ρητορικές περί νοθείας, να κάνει επιτέλους στροφή προς τη σοβαρότητα και την αξιοπρέπεια. Η παραπομπή του Trump θα ήταν ολέθριο λάθος να νοηθεί ως ένα μικροπολιτικό παιχνίδι. Κάθε άλλο. Είναι η τελευταία ευκαιρία, μετά και τα εξωφρενικά επακόλουθα της 3ης Νοέμβρη, να δηλώσουν οι Ρεπουμπλικάνοι με πάσα επισημότητα την αντίθεσή τους σε όσα συνέβησαν. Και εάν δεν το πράξουν ούτε τώρα, δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν και οι ίδιοι τον δρόμο του Trump, καταδικασμένοι περισσότερο ή λιγότερο στο πολιτικό περιθώριο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Trump Takes Revenge on Pence’s Big Day, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Pence Rushed Out of Senate Chamber as Protesters Storm Capitol, Politico, διαθέσιμο εδώ
- 11 President/Vice President Pairs Who Didn’t Get Along Too Well, Ranker, διαθέσιμο εδώ
- Pence Won’t Act to Remove Trump, Says Nation Needs Healing, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
