Της Κυριακής Θεοδοσάκη,
Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις 6 Ιανουάριου, στο Καπιτώλιο, των Ηνωμένων Πολιτείων επέσυραν σημαντικές συνέπειες, μεταξύ άλλων, και για την δράση του Προέδρου Trump στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Αν λάβει κανείς υπόψιν ότι οι εισβολείς του Καπιτωλίου ήταν υποστηρικτές του Donald Trump και ότι προχώρησαν στην κίνηση αυτή κατόπιν δικών του ενθαρρυντικών δηλώσεων, οι οποίες συνεχίστηκαν σε ανάλογο τόνο μετά το πέρας της κρίσης, οι αποφάσεις των τεχνολογικών κολοσσών, να μπλοκάρουν τους προσωπικούς λογαριασμούς του Προέδρου, φαίνονται ως η έσχατη λύση για τον περιορισμό της πολωτικής δραστηριότητάς του.
Πιο συγκεκριμένα, το εναρκτήριο λάκτισμα έδωσαν οι δημοφιλείς πλατφόρμες Facebook και Twitter, οι οποίες ακολουθήσαν μια παράλληλη, αλλά, συνάμα, διαφοροποιημένη τακτική. Οι δυο πλατφόρμες φάνηκαν να αλληλοεπιδρούν στα πρώτα στάδια εκδήλωσης της εσωτερικής κρίσης της 6ης Ιανουαρίου, καθώς αμφότερες ξεκίνησαν να μπλοκάρουν δημοσιεύσεις ή να διαγράφουν αντιστοίχως τα tweets του Προέδρου. Η πρακτική αυτή κλιμακώθηκε λίγες ώρες αργότερα, καθώς ο Αμερικανός Προέδρος, μολονότι κάλεσε τους διαδηλωτές να αποχωρήσουν από το Καπιτώλιο για την επανόρθωση της τάξης, συνέχισε να επικαλείται τη νοθεία των εκλογών, την κλοπή των ψήφων και την υπόσχεση «διόρθωσης» αυτής της κατάστασης. Έτσι, η αντίδραση από την πλευρά τους ήταν μεν ακαριαία, αλλά και διαφοροποιημένη. Αφενός, το Facebook, με την επίσημη ανακοίνωση του Mark Zuckerberg, προχώρησε απευθείας στο μπλοκάρισμα του προσωπικού λογαριασμού του Donald Τrump στο Facebook και τις όμορες πλατφόρμες του, όπως το Instagram, μέχρι την επίσημη λήξη της προεδρικής θητείας του, στις 20 Ιανουαρίου 2021. Η αιτιολογία, που διατυπώθηκε, ήταν πως οι κίνδυνοι από τη συνέχιση της χρήσης της πλατφόρμας από τον Donald Trump είναι αρκετά μεγάλοι.
Αφετέρου, το Twitter προχώρησε σε έναν μόνιμο αποκλεισμό του προσωπικού λογαριασμού του με κλιμακούμενη αντίδραση και με αιτιολογία αποκλειστικά την παραβίαση της σχετικής πολιτικής του. Αρχικά, η πλατφόρμα μπλόκαρε τον λογαριασμό @realDonaldTrump για 24 ώρες από την 6η έως την 7η Ιανουάριου, προειδοποιώντας ότι περαιτέρω δημοσιεύσεις που θα παραβίαζαν την πολιτική της, αναφορικά με τη βία, θα οδηγούσαν σε δραστικότερα μέτρα. Σε συνέχεια αυτού, δυο νέα tweets του Προέδρου, στις 8 Ιανουαρίου, εκλήφθηκαν από την πλατφόρμα ως παραβίαση της πολιτικής της, σε συνέχεια κιόλας της συμπεριφοράς, που είχε εκδηλωθεί και τις προηγούμενες ημέρες, με αποτέλεσμα να μπλοκαριστεί μόνιμα πλέον και από το Twitter. Σημαντικό, βέβαια, είναι να γίνει η διάκριση αναμεσά στον προσωπικό λογαριασμό του Donald Τrump -που προαναφέρθηκε και μπλοκαρίστηκε μαζί με μερικούς ακόμα λογαριασμούς, συμπεριλαμβανομένου και του επίσημου λογαριασμού της καμπάνιας του- και του επίσημου προεδρικού λογαριασμού, @POTUS. Ο τελευταίος, μάλιστα, χρησιμοποιήθηκε, κατόπιν του μπλοκαρίσματος από τον Αμερικανό Προέδρο, ως εναλλακτική οδός, για να αντιδράσει στην τακτική του Twitter.
Αξιοσημείωτο είναι, επιπλέον, ότι η πρακτική αυτή, που ξεκίνησαν οι δυο δημοφιλείς πλατφόρμες, υιοθετήθηκε από ένα σημαντικό αριθμό αντίστοιχων μέσων με ανάλογες περιοριστικές κινήσεις. Το Snapchat μπλόκαρε την πρόσβαση στον λογαριασμό του Donald Trump. Το YouTube έθεσε σε ισχύ μια αυστηρότερη πολιτική αναφορικά με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, που σχετίζονται με το εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ, παράλληλα, αναστέλλει τη λειτουργία του καναλιού του Donald Τrump για μια εβδομάδα. H Google και η Apple διέκοψαν από τα app stores τους την εφαρμογή “Parler”, μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης συντηρητικών και ακροδεξιών υποστηριχτών. Στη συνέχεια, ακολούθησαν το Twitch, το Reddit, το Tik Tok -εναντίον του οποίου είχε στραφεί ο Donald Trump-, το Discord, το Pinterest, το Αmazon Aws, το Stripe, το OKTA και το Twilio. Εμφανώς, πρόκειται για μια μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση από δρώντες που διαδραματίζουν καίριο ρόλο στον ψηφιακό χώρο διατύπωσης κοινωνικών απόψεων, ελευθερίας του λόγου και διαμόρφωσης θέσεων και συνειδήσεων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τον πλέον εδραιωμένο τρόπο κοινωνικής αλληλεπίδρασης για την έκφραση των απόψεων κάθε προσώπου -από την πολιτική ηγεσία μέχρι τον εκάστοτε χρήστη του διαδικτύου-, με αποτέλεσμα αυτή η αντίδρασή τους να θέτει αντικειμενικά και φανερά προς όλους τους χρήστες τις «κόκκινες γραμμές» για την έκταση πολιτικών, όπως ο τραμπισμός.
Και η αντίδραση αυτή συνιστά την κορύφωση, διότι η σχέση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του Προέδρου Trump είχε αρχίσει ήδη να κινείται αντιστρόφως ανάλογα. Όσο περισσότερο ο Πρόεδρος επιδιδόταν στην άσκηση λαϊκίστικής πολιτικής μέσω του Twitter, λόγου χάριν, τόσο περισσότερο κινητοποιούσε την αντίδραση αυτών των μέσων. Χαρακτηριστικά, οι επισημάνσεις για την παραπληροφόρηση, που ξεκίνησαν να τοποθετούν για πρώτη φορά το Facebook και το Τwitter στις δημοσιεύσεις του Donald Τrump, σχετικά με τον κορωνοϊό, συνεχίστηκαν και κορυφώθηκαν αναλόγως με τις πρόσφατες εξελίξεις περί αμφισβήτησης του εκλογικού αποτελέσματος και νοθείας των προεδρικών εκλογών. Επιπλέον, οι επισημάνσεις για το βίαιο περιεχόμενο βρίσκουν την αφετηρία τους κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων του κινήματος “Black Lives Matter”, με το χαρακτηριστικό tweet του Donald Trump: “When the looting starts, the shooting starts” να δέχεται την πρώτη επισήμανση για βίαιο περιεχόμενο από το Twitter.
Αν σκεφτεί κανείς ότι ο Donald Trump μετέτρεψε τo Twitter σε βασικό εργαλείο άσκησης πολιτικής, αυτή η αντίδραση από την πλευρά των μέσων επιφέρει αρνητικό αντίκτυπο στην προσπάθειά του, να διατηρήσει το πολιτικό του οικοδόμημα. Αρκετά γρήγορα για τον Trump το Twitter αποτέλεσε το βασικό μέσο για την επικοινωνία του με τους άλλους ηγέτες, για τον σχολιασμό διεθνών γεγονότων και προσώπων και εν γένει για τη διαμόρφωση εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής σε άνευ προηγουμένου βαθμό. Μια πολιτική που σε κρίσιμες στιγμές για την αμερικανική πολιτική και κοινωνία ασκήθηκε μέσω αμφιλεγόμενων δημοσιεύσεων, που οδηγούσαν τις εκάστοτε πλατφόρμες να αναλαμβάνουν αυτές δράση. Δηλώσεις που κατά την διάρκεια έξαρσης μιας υγειονομικής κρίσης και εν τη απουσία κρατικής κινητοποίησης ενθάρρυναν την κατάποση αντισηπτικών. Δεν μπορεί να παραγραφεί, μάλιστα, το γεγονός, ότι οι ειδησεογραφικές σελίδες, Washington Post και New York Τimes, έσπευσαν να δημοσιεύσουν στους κοινωνικούς λογαριασμούς τους ότι πρόκειται περί ψευδών ειδήσεων, για να προλάβουν την αντίδραση των Αμερικανών πολίτων. Την ίδια στιγμή, το Twitter τοποθετούσε επισημάνσεις περί ανάλογου περιεχομένου στα tweets του Donald Trump. Συγχρόνως, δηλώσεις οι οποίες κατά την διάρκεια ενός κύματος εσωτερικών αναταραχών -ανάλογων των οποίων η αμερικανική κοινωνία είχε χρόνια να βιώσει- ενέτειναν την πόλωση, διεύρυναν τον κοινωνικό διχασμό και υπέθαλπαν τη ρατσιστική οπτική σε βάρος των Aφροαμερικανών διαδηλωτών. Για να γίνει αντιληπτή η έκταση της χρήσης του Twitter από τον Trump, αξίζει να αναφερθεί ότι, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για τον θάνατο του George Floyd, πραγματοποίησέ διακόσια tweets και retweets στη διάρκεια μιας ημέρας, ξεπερνώντας ακόμη και το ρεκόρ των εκατό σαράντα δύο tweets, που είχε κάνει, κατά τη διάρκεια της δίκης για την παραπομπή του.
Καταληκτικά, το μπλοκάρισμα του Donald Trump από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης απελευθέρωσε μια δυναμική που σε μεγάλο βαθμό κρίθηκε θετικά. Αυτή η θετική ανταπόκριση, αν και για πολλούς υποστηρίζει μια αμφιλεγόμενη κίνηση, που ενδυναμώνει την ισχύ των μέσων επί της ελευθερίας του λόγου, οφείλεται στις άνευ προηγουμένου εικόνες βίας, που εκτυλίχθηκαν στην Washington. Οι αρχές που πρεσβεύει ο Donald Trump ανεδείχθησαν επιζήμιες για το δημοκρατικό καθεστώς, με την απτή απόδειξη της εισβολής των υποστηριχτών του στο ιστορικό κτίριο του Καπιτωλίου. Η απροκάλυπτη βία είναι ο ισχυρότερος εχθρός της δημοκρατίας και οιαδήποτε προσπάθεια διαφύλαξής της σε κατάσταση ανάγκης κρίνεται απαραίτητη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
