Της Δήμητρας Παναγιωτακοπούλου,
Η πανδημία του κορωνοϊού μαστίζει την ανθρωπότητα σήμερα και δεν είναι η μόνη, καθώς η γνωστή σε όλους μας παχυσαρκία, μια μεταβολική ασθένεια, πρόσφατα ορίστηκε ως παγκόσμια πανδημία. Η παχυσαρκία είναι παράγοντας κινδύνου για σοβαρές μορφές κορωνοϊού. Πολλές χώρες παγκοσμίως βρίσκονται επί του παρόντος σε lockdown για να περιορίσουν τη δραματική αύξηση του αριθμού των ασθενών σε κρίσιμες καταστάσεις. Η παραμονή στο σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας προκαλεί όμως αλλαγές στον τρόπο ζωής και στον ύπνο και αυξάνει έτσι τον κίνδυνο για παχυσαρκία.
Ο προσδιορισμός των βέλτιστων στρατηγικών για τη διαχείριση της κρίσης στην υγεία μετά το lockdown είναι ζωτικής σημασίας. Μία από αυτές τις στρατηγικές θα μπορούσε να είναι ο εντοπισμός ευάλωτων ατόμων προκειμένου να προσαρμοστούν στα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, χρησιμοποιώντας μια εξατομικευμένη προσέγγιση που στοχεύει στον πληθυσμό που βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Κρίνεται απαραίτητο να ενισχυθεί η επιτήρηση και ο έλεγχος των υφιστάμενων χρόνιων ασθενειών. Επιπλέον, προτείνεται η χρήση της τηλεϊατρικής για την κατάρτιση και την εκπαίδευση των παχύσαρκων ατόμων.
Τα παχύσαρκα άτομα θα πρέπει να ακολουθούν τα γενικά προληπτικά μέτρα για τον κορωνοϊό, τα οποία διαμορφώνονται με βάση τις εθνικές ή τοπικές οδηγίες πρόληψης και ελέγχου. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την υγιεινή των χεριών, τη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού, τη μείωση των επαφών και την αποφυγή μη απαραίτητων μετακινήσεων και ταξιδιών σε έντονα πληγείσες περιοχές. Με βάση τα χαρακτηριστικά των ατόμων με παχυσαρκία, προτείνεται στα άτομα αυτά να μην ακολουθούν μόνο τα γενικά προληπτικά μέτρα και τις οδηγίες για την υγεία, αλλά να δίνουν επίσης μεγαλύτερη σημασία στον έλεγχο άλλων υποκείμενων ασθενειών. Για παράδειγμα, οι ασθενείς με διαβήτη και υπέρταση πρέπει να παρακολουθούν πιο συχνά το σάκχαρο και την αρτηριακή τους πίεση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας συμβουλεύει τα άτομα με παχυσαρκία να δώσουν προσοχή στην ενεργειακή τους πρόσληψη (π.χ. κατανάλωση θρεπτικών συστατικών), στην ενεργειακή τους δαπάνη (π.χ. μέτρια σωματική δραστηριότητα και άσκηση σε σημεία της περιοχής τους χωρίς κόσμο κατά την περίοδο της καραντίνας), στον ύπνο (π.χ. διάρκεια και ποιότητα ύπνου) και στην ψυχική υγεία και ανθεκτικότητα (π.χ. καταστάσεις που δεν επιβαρύνουν, αλλά προωθούν την ψυχική υγεία). Οι παχύσαρκοι ασθενείς, των οποίων η χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους ή τα ραντεβού για παρακολούθηση έχουν καθυστερήσει, θα πρέπει να υιοθετήσουν έναν υγιέστερο τρόπο ζωής κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συνιστώνται επίσης διαδικτυακά προγράμματα διαχείρισης βάρους, αξιολόγησης μετεγχειρητικών επιπλοκών και παρακολούθησης της απόκρισης απώλειας βάρους.
Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρής εξέλιξης του κορωνοϊού και επομένως πρέπει να δοθεί περισσότερη προσοχή στην παρακολούθηση των λοιμώξεων και την κλινική θεραπεία σε παχύσαρκους ασθενείς με κορωνοϊό. Άτομα με παχυσαρκία που έχουν εκτεθεί σε ασθενείς με κορωνοϊό ή βρεθεί σε περιοχές υψηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον ιό, ειδικά εκείνοι που έχουν αναπτύξει ύποπτα συμπτώματα (π.χ. ρινική καταρροή, πυρετός), πρέπει να πάνε άμεσα σε ιατρικό ίδρυμα και να ελεγχθούν. Όσοι έχουν ήπια συμπτώματα μπορούν να συμβουλευτούν από το σπίτι μέσω τηλεϊατρικής και θα πρέπει να απομονωθούν για 14 ημέρες. Οι παχύσαρκοι ασθενείς με κορωνοϊό άνω των 60 ετών πρέπει να παραπεμφθούν σε νοσοκομείο το συντομότερο δυνατό. Οι ασθενείς με άλλες χρόνιες ασθένειες (π.χ. διαβήτης, υπέρταση, καρδιακές παθήσεις) πρέπει να αναζητήσουν επειγόντως ιατρική βοήθεια. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, θα πρέπει να συνεχίσουν να συμμορφώνονται αυστηρά με τον κατάλληλο έλεγχο γλυκόζης του αίματος, της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων του αίματος.
Όλοι πρέπει να ελέγχουν την αύξηση του σωματικού βάρους τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας ώστε να αποφευχθεί η ανάπτυξη παχύσαρκων ασθενών, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μόλυνσης και μετάβασης σε σοβαρό στάδιο του κορωνοϊού. Πολλές περιοχές και χώρες υιοθέτησαν μέτρα κλειδώματος και αναστολής των σχολείων για τη μείωση της εξάπλωσης του ιού και συνέστησαν την κοινωνική απομόνωση για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης. Γνωρίζοντας ότι οι καλοκαιρινές διακοπές μπορεί να είναι ένας παράγοντας για την αύξηση του βάρους των μαθητών, υπάρχει η υποψία ότι η απομόνωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να ενισχύσει τους παράγοντες κινδύνου για παχυσαρκία και αύξηση βάρους. Η παρατεταμένη απομόνωση στο σπίτι μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στον τρόπο ζωής, στο μοτίβο του ύπνου και στην ψυχολογική κατάσταση, επηρεάζοντας έτσι έμμεσα την αλλαγή βάρους. Οι έφηβοι τείνουν να εμφανίζουν δυσμενείς αλλαγές στον τρόπο ζωής κατά τη διάρκεια της απομόνωσης, συμπεριλαμβανομένων των κακών τρόπων διατροφής με υπερ-επεξεργασμένα φαγητά, υψηλής θερμιδικής αξίας, του μειωμένου χρόνου άσκησης, του αυξημένου χρόνου μπροστά στην οθόνη και του αυξημένου ποσού ύπνου. Αυτά έχουν συνδεθεί με την παχυσαρκία ή την αύξηση βάρους. Η απομόνωση και η ταχεία εξάπλωση του ιού οδήγησαν σε υψηλότερα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής υγείας, τα οποία μαζί με άλλους παράγοντες που μεσολαβούν, όπως η διατροφή και η ποσότητα ύπνου, επηρεάζουν την αλλαγή του βάρους. Οι φήμες και η υπερφόρτωση πληροφοριών αυξάνουν το άγχος, το οποίο μπορεί επίσης να επηρεάσει το βάρος μέσω βιολογικών συμπεριφορών και ψυχολογικών μηχανισμών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνει να μην κάθεται κανείς πολλές ώρες και να κάνει μικρά διαλείμματα 3-4 λεπτών με μικρής έντασης φυσική δραστηριότητα, όπως περπάτημα ή διατάσεις. Αυτό θα βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος και τη δραστηριότητα των μυών. Η τακτική φυσική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά, διαβήτη τύπου 2 και διάφορους τύπους καρκίνου. Βοηθάει επίσης στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Όλες αυτές οι παθήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο να νοσήσει κάποιος σοβαρά από κορωνοϊό. Για τους ενήλικες προτείνονται 30 λεπτά φυσικής δραστηριότητας τη μέρα, ενώ για τα παιδιά 1 ώρα κάθε μέρα. Μπορεί κανείς να μείνει δραστήριος με διαδικτυακές συνεδρίες γυμναστικής, χορεύοντας, κάνοντας σχοινάκι, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια που περιλαμβάνουν φυσική δραστηριότητα, κάνοντας διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης και ισορροπίας. Επιπλέον, η ενεργή μετακίνηση, συμπεριλαμβανομένων των μέσων μαζικής μεταφοράς, του περπατήματος και της ποδηλασίας, συσχετίστηκε σημαντικά με μειωμένα ποσοστά Δείκτη Μάζας Σώματός (ΔΜΣ) και σωματικού λίπους μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Παρ’ όλο που κανένα τρόφιμο ή συμπλήρωμα διατροφής δεν μπορεί προστατεύσει ή να θεραπεύσει από τον κορωνοϊό, η υγιεινή διατροφή είναι σημαντική για το ανοσοποιητικό σύστημα. Το τι καταναλώνει κανείς μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμήσει και να αναρρώσει από μία μόλυνση. Η καλή διατροφή μπορεί να μειώσει την πιθανότητα ανάπτυξης άλλων προβλημάτων υγείας, όπως η παχυσαρκία, οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης και μερικοί τύποι καρκίνου, τα οποία αποτελούν παράγοντα κινδύνου, σε περίπτωση που κάποιος νοσήσει από τον ιό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Yu, W., Rohli, K., E., Yang, S. and Jia, P., 2020. Impact of obesity on COVID-19 patients., Journal of Diabetes and its Complications, [e-journal]. Διαθέσιμο εδώ
- World Health Organization, διαθέσιμο εδώ
- World Health Organization: #HealthyAtHome, διαθέσιμο εδώ
