Της Δέσποινας Βλάχου,
H Δημοκρατία του Μπενίν (στο εξής Benin), είναι χώρα της Δυτικής Αφρικής. Αποτελεί ένα στενό κομμάτι γης έκτασης 675 χιλιομέτρων από τον Κόλπο της Γουινέας στον Ατλαντικό Ωκεανό. Το Benin συνορεύει βορειοδυτικά με τη Μπουρκίνα Φάσο, στα ανατολικά με τη Νιγηρία και στα δυτικά με το Τόγκο. Η επίσημη πρωτεύουσα είναι το Porto-Novo, αλλά το Cotonou αποτελεί τη μεγαλύτερη πόλη του Benin, το κύριο λιμάνι και τη de facto διοικητική πρωτεύουσα. Ο πληθυσμός του αγγίζει περίπου τα 11 εκατομμύρια, και η πλειονότητα ζει στις νότιες ακτές της χώρας. Είναι ένα τροπικό κράτος, όπου υπάρχουν δύο κλιματικές ζώνες -νότια και βόρεια.
To Benin δεν έχει επίσημη θρησκεία, αν και σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού είναι Χριστιανοί. To επίσημο νόμισμα της χώρας είναι το Φράγκο CFA. Η επίσημη γλώσσα του Benin είναι τα γαλλικά, αλλά η κάθε εθνοτική ομάδα έχει τη δική της γλώσσα. Παρά τις προσπάθειες για εθνική ενότητα μεταξύ των εθνοτικών ομάδων του Benin από το 1960 και μετά, οι διαφορές παραμένουν. Η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα είναι οι Fon, που αποτελούν περίπου τα δύο πέμπτα του πληθυσμού, ενώ σημαντικές ομάδες είναι οι Yoruba, οι Goun και οι Adja. Επίσης, ως χώρα συμμετέχει σε διάφορους παγκόσμιους και περιφερειακούς οργανισμούς: στην Αφρικανική Ένωση, στην Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, στο African Caribbean and Pacific Group of States, στη Δυτικοαφρικανική Οικονομική και Νομισματική Ένωση, στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
To Benin αποτελούσε γαλλική αποικία από τα τέλη του 19ου αιώνα έως το 1960. Πριν την αποικιακή κυριαρχία ένα μέρος της σημερινής του επικράτειας αποτελούνταν από ισχυρά, ανεξάρτητα βασίλεια. Από το 1946 το Dahomey (όπως ονομαζόταν το Benin στη διάρκεια της γαλλικής αποικιοκρατίας), έγινε υπερπόντιο έδαφος της Γαλλίας. H πλήρης ανεξαρτησία ήρθε την 1η Αυγούστου 1960. Το κράτος μετονομάστηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν (The Republic of Benin) το 1975.
Από την περίοδο της ανεξαρτησίας, οι προϋπολογισμοί του Benin εξαρτώνται από την εξωτερική υποστήριξη, κυρίως από τη Γαλλία και τους διεθνείς οργανισμούς. Το καθεστώς του Mathieu Kérékou, που ήρθε στην εξουσία με το πραξικόπημα του 1972, προσπάθησε από το 1975 να αναδιαρθρώσει την οικονομία λίγο πολύ με τις σοσιαλιστικές αρχές και να αποδεσμευτεί από την εξάρτηση που είχε μέχρι τότε το Benin με τη Γαλλία. Οι περισσότεροι τομείς της οικονομίας εθνικοποιήθηκαν και αναπτύχθηκαν οικονομικές σχέσεις με την Σοβιετική Ένωση, καθώς και με γειτονικές χώρες του Benin. Οι δεκαετίες 1980-1990 ήταν αρκετά ταραχώδεις για το Benin. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ήταν σαφές ότι, αν και η οικονομία αναδιαρθρώθηκε, η διαφθορά ήταν βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία της χώρας και ότι η συνολική οικονομική κατάσταση δεν είχε βελτιωθεί. Έτσι λοιπόν, στις αρχές τις δεκαετίας του 1990, με την αλλαγή εξουσίας από τον Kérékou στον Nicéphore Soglo, ξεκίνησε η ιδιωτικοποίηση της οικονομίας. Ωστόσο, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις είχαν πολύ μεγάλο κόστος για την κοινωνία και το Benin εισήχθη σε ένα νέο γύρο πολιτικής αστάθειας. Στη δεκαετία του 2000, ο Kérékou επανήλθε στην εξουσία και η οικονομική και πολιτική αστάθεια συνεχίστηκε. Υπήρξαν κοινωνικές αναταραχές λόγω του χαμηλού βιοτικού επιπέδου των πολιτών, που σε συνδυασμό με την υψηλή διαφθορά οδήγησαν σε νέες οικονομικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγή πολιτικής ηγεσίας. Ο νέος Πρόεδρος Thomas Boni Yayi, ο οποίος επανεξελέγη το 2011, επικεντρώθηκε στην οικονομική ανάπτυξη καθώς και στην μείωση της κυβερνητικής διαφθοράς. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι από τη δεκαετία του 2010 και μετά, οι κυβερνήσεις του Benin αντιμετώπισαν ζητήματα διαφθοράς, καθώς και αποτυχημένα πραξικοπήματα. Στις εκλογές του 2016 εξελέγη ο επιχειρηματίας Patrice Talon, ο οποίος ασκεί καθήκοντα Προέδρου μέχρι σήμερα.
Η οικονομία του Benin εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το άτυπο εμπόριο επανεξαγωγής και διαμετακόμισης με την Νιγηρία (εκτιμάται σε περίπου 20% του ΑΕΠ) και στη γεωργία, ιδίως στο βαμβάκι, το φοινικέλαιο και τον καφέ. Τα τελευταία χρόνια. Κατά την τελευταία δεκαετία, η ανάπτυξη στο Benin υπήρξε εξαιρετικά ασταθής, με ανοδικές ωστόσο τάσεις. Από το 2006 έως το 2016, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ ήταν κατά μέσο όρο 4,2%, με μέγιστο 7,2% το 2013. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ κινείται σε ανοδικά επίπεδα και ανήλθε στο 5,7% το 2017, 6,9% το 2018 και 6,7% το 2019. Το 2015 παρατηρήθηκε μία κατακόρυφη πτώση ρυθμού ανάπτυξης στο 1,8% του ΑΕΠ, λόγω της χαμηλής γεωργικής παραγωγής που προκλήθηκε από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Από το 2016 έως το 2019, παρατηρείται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν σε σταθερή ανοδική πορεία.
Επιπροσθέτως, ένας ακόμα δείκτης που πρέπει να αναλυθεί είναι ο πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός του Benin είναι εξαιρετικά ασταθής, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα. Συγκεκριμένα, η υποτίμηση του φράγκου CFA, την δεκαετία του 1990, οδήγησε σε ποσοστά αποπληθωρισμού της τάξης του -38,5% το 1994 και μεγάλου πληθωρισμού ποσοστού 14,5% το 1995. H κυβέρνηση του Benin, την περίοδο εκείνη, επέβαλε προσωρινούς ελέγχους τιμών στα υπάρχοντα αποθέματα εισαγωγών σε μία προσπάθεια να αποτρέψει την αύξηση των τιμών από τους τοπικούς εμπόρους και να σταματήσει την απότομη αύξηση του πληθωρισμού. Για την περίοδο 2013-2019 ο πληθωρισμός παρέμεινε σε πολύ χαμηλά έως και αρνητικά επίπεδα (-0,8% to 2016 και -0,9% το 2019). Η υποτίμηση του νομίσματος της Νιγηρίας, του naira, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τον πληθωρισμό του Benin, λόγω των οικονομικών σχέσεων των δύο κρατών. Τέλος, παρατηρείται ότι ο πληθωρισμός παρέμεινε συγκρατημένος στο -0,9% το 2019 λόγω της αυξημένης γεωργικής παραγωγής παρά την αύξηση των τιμών των καυσίμων.
Ωστόσο, οι ανοδικές τάσεις στο ρυθμό ανάπτυξης δεν έχουν δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών του Benin. Τα τελευταία χρόνια, η ανεργία βρίσκεται σε σχετικά σταθερά επίπεδα, με καθοδικές τάσεις. Το πρόβλημα ωστόσο παραμένει. Η ανεργία στους νέους είναι αρκετά υψηλή, επειδή υπάρχουν λίγες θέσεις εργασίας, οι εργοδότες διστάζουν να προσλάβουν νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και η κατάρτιση δεν είναι προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της αγοράς.
Ένα ακόμη ζήτημα είναι αυτό της φτώχειας. Παρά την σταθερή, ανάπτυξη του Benin τα τελευταία χρόνια, η φτώχεια παραμένει διαδεδομένη λόγω της περιορισμένης αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ (μόνο 1,5% κατά μέσο όρο κατά την περίοδο 2008-2018). Το 2006, το ποσοστό φτώχειας στο Benin ανήλθε στο 37,5%, μειώθηκε ελαφρά στο 35,2% το 2009. Στη συνέχεια άρχισε να αυξάνεται ξανά, φτάνοντας το 36,2% το 2011 και το 40,1% το 2015, ενώ το 2019 έφτασε στο 38,5%. Η αύξηση που έχει παρατηρηθεί οφείλεται στη δομή της οικονομίας αλλά στην ραγδαία αύξηση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια και στην άνιση κατανομή των πόρων ανάμεσα σε αστικούς και αγροτικούς πληθυσμούς.
Εν κατακλείδι, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, το Benin, ένα έθνος χαμηλού εισοδήματος στη Δυτική Αφρική, γνώρισε μέτρια αλλά σταθερή ανάπτυξη. Είναι όμως βέβαιο ότι η μεγαλύτερη οικονομική διαφοροποίηση, η αποδοτικότερη δημόσια δαπάνη και η πιο δίκαιη γεωγραφική κατανομή των πόρων θα ανοίξουν το δρόμο για χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας και για μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- World Bank, The World Bank in Benin, διαθέσιμο εδώ
- IMF, Benin-Selected Issues, διαθέσιμο εδώ
- Noble K. B, French Devaluation Of African Currency Brings Wide Unrest, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Moody’s Analytics, Benin-Economic Indicators, διαθέσιμο εδώ
- African Economic Development Bank, Benin-2012, διαθέσιμο εδώ
