Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Ένα από τα τρία ανώτατα δημοσιονομικά δικαστήρια της Ελλάδος, μαζί με το Συμβούλιο της Επικρατείας και τον Άρειο Πάγο είναι και το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο συνιστά ιδιαίτερο δικαιοδοτικό κλάδο. Αν θέλαμε να το ορίσουμε με μία έννοια, προκειμένου να καταστεί απολύτως κατανοητή η λειτουργία του ακόμα και στους μη νομομαθείς συμπολίτες μας, θα λέγαμε ότι είναι το ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο της Ελλάδος.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο ιδρύθηκε το 1833, συγκροτείται από τακτικούς δικαστές και ασκεί αρμοδιότητες τόσο διοικητικές όσο και δικαιοδοτικές, σύμφωνα με το άρθρο 98 του Συντάγματος, όπου και απαριθμούνται συγκεκριμένα οι αρμοδιότητές του. Βέβαια, οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες απαριθμούνται ενδεικτικά στο Σύνταγμα, καθώς ο κοινός νόμος μπορεί να προσθέσει και άλλες αρμοδιότητες, ενώ κατά το άρθρο 98 παρ. 2 του Συντάγματος οι αρμοδιότητές του ασκούνται και ρυθμίζονται βάσει νόμου.
Οι διοικητικές αρμοδιότητές του έχουν ως εξής:
α) ελέγχει τις δαπάνες του κράτους και των ΝΠΔΔ είτε προληπτικά είτε κατασταλτικά, β) συντάσσει και υποβάλλει έκθεση προς τη Βουλή επί του απολογισμού και του ισολογισμού του κράτους, γ) εποπτεύει τους δημόσιους υπολόγους και ελέγχει τους λογαριασμούς τους, δ) ελέγχει τις συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενες είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο, ε) γνωμοδοτεί επί ερωτημάτων υπουργών, και στ) γνωμοδοτεί επί των συνταξιοδοτικών νομοσχεδίων. Συγκεκριμένα πάντως, η εκδίκαση διαφορών σχετικά με την απονομή συντάξεων και η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρατιωτικών δημοσίων υπαλλήλων και των άλλων ΝΠΔΔ για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προκλήθηκε στο Κράτος εξειδικεύονται στον Ν. 4129/2013 και στο Π.Δ. 1225/1981.
Στη συνέχεια, σχετικά με τις δικαστικές αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στην περίπτωση αυτή έχει ειδική δικαιοδοσία, η οποία καθορίζεται από το Σύνταγμα και συνίσταται στην εκδίκαση των ενδίκων βοηθημάτων των σχετικών με: α) αμφισβητήσεις που αναφέρονται στον έλεγχο των λογαριασμών των δημοσίων υπολόγων, β) τις πράξεις καταλογισμού των αρμόδιων οργάνων του κράτους, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ, γ) τις πράξεις απονομής συντάξεων, δ) την αστική ευθύνη των δημόσιων πολιτικών ή στρατιωτικών υπαλλήλων, καθώς και υπαλλήλων των ΟΤΑ για ζημία που επέφεραν στο κράτος ή τον ΟΠΑ ή στο ΝΠΔΔ από δόλο ή βαριά αμέλεια.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο, δικάζοντας σε Ολομέλεια, έχει χαρακτήρα ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου, δεδομένου ότι οι αποφάσεις της Ολομέλειας είναι αμετάκλητες και δεν υπόκεινται σε κανένα ένδικο μέσο, εκτός από την αίτηση επανάληψης της διαδικασίας. Τα εισαγωγικά ένδικα βοηθήματα της δίκης ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι η έφεση, η οποία στρέφεται κατά πράξεων καταλογισμού σε βάρος δημοσίων υπολόγων, η αγωγή αποζημιώσεως εξαιτίας παράνομων πράξεων ή παραλείψεων της διοίκησης σχετικά με την απονομή των συντάξεων που καταβάλλονται από το Δημόσιο, η αίτηση του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας για καταλογισμό σε βάρος δημοσίου οργάνου. Ασκούνται, επίσης, ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου η αίτηση αναστολής εκτελέσεως της πράξης που έχει προσβληθεί με έφεση εκ μέρους του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας και η αίτηση προσωρινής επιδίκασης απαίτησης που είναι το αντικείμενο της προαναφερόμενης αγωγής. Σε κάθε περίπτωση, ο έλεγχος που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο στις υποθέσεις που εκδικάζονται ενώπιον του είναι έλεγχος νομιμότητας και ουσίας.
Κατά των αποφάσεων των Τμημάτων χωρεί το ένδικο μέσο της αναθεωρήσεως στο Τμήμα που εξέδωσε την απόφαση, για ορισμένους περιοριστικά καθοριζόμενους λόγους, οι οποίοι αναφέρονται στο άρθρο 48 Ν. 4129/2013. Επιπλέον, είναι δυνατή η άσκηση τριτανακοπής από κάποιον τρίτο, ο οποίος δεν συμμετείχε στη δίκη ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου και υφίσταται βλάβη από την απόφασή του. Τέλος, προβλέπεται και η αίτηση επανάληψης της διαδικασίας σε συμμόρφωση προς απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία εξειδικεύεται στο άρθρο 75 Ν. 4055/2012. Είναι επιτρεπτή πάντως και η άσκηση αιτήσεως αναιρέσεως στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου για κακή σύνθεση του Τμήματος που εξέδωσε την απόφαση, παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, αλλά και για εσφαλμένη ερμηνεία ή πλημμελή εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν την επίδικη υπόθεση. Η αναίρεση μάλιστα εκδικάζεται από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενώ η διαδικασία είναι ίδια με τη διαδικασία ενώπιον των Τμημάτων.
Συνοψίζοντας, μέσα από τη συγκεκριμένη τεχνική ανάλυση των αρμοδιοτήτων, της σύνθεσης και της οργάνωσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό δικαστήριο για το δημοσιονομικό γίγνεσθαι της χώρας μας, αφού οι αποφάσεις του δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο από το Συμβούλιο της Επικρατείας ενώ αποτελεί και μέγα σώμα της διοίκησης, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να θεωρηθεί ως ένα διφυές όργανο. Για αυτό το λόγο πρέπει να εμπεδωθεί ότι δεν αλλάζει η νομική φύση του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως Δικαστηρίου, παρά το γεγονός ότι ασκεί και διοικητικές αρμοδιότητες δημοσιονομικού χαρακτήρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συνταγματικό Δίκαιο, Φίλιππος Κ. Σπυρόπουλος, εκδόσεις Σάκκουλα, 2018
- Π. Λαζαράτος, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, 2018
