Της Κωνσταντίνας Στούκα,
Διανύοντας μια ζοφερή περίοδο λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού, είναι αδήριτη ανάγκη αφενός κανείς να αναγνωρίσει την πρόοδο της επιστήμης που συνδέεται με την εύρεση του εμβολίου και αφετέρου να στρέψει την προσοχή του στη διστακτικότητα κάποιων Αμερικανών για την αποτελεσματικότητα αυτού. Προκειμένου να εξαχθούν, όμως, τα κατάλληλα συμπεράσματα, κρίνεται απαραίτητο να διερευνηθούν οι παράγοντες που συνετέλεσαν στη δημιουργία της επιφυλακτικότητας αυτής.
Αρχικά, σύμφωνα με μια μελέτη του Pew Research Center όλο και λιγότεροι πολίτες είναι διατεθειμένοι να κάνουν το εμβόλιο. Συγκεκριμένα, από τους 12.648 ενήλικες που ερωτήθηκαν, μόνο το 42% εξ αυτών θα εξετάσει το ενδεχόμενο λήψης του εμβολίου, σε σύγκριση με το 63% των Ισπανόφωνων, το 61% των Λευκών και το 83% των Αγγλόφωνων Ασιατών Αμερικανών που θα προβούν στη χορήγησή του. Ένας από τους βασικότερους λόγους, που γεννά την επιφυλακτικότητα για το εμβόλιο, αποτελούν τα αντικρουόμενα μηνύματα που διαδίδονταν από τον Φεβρουάριο έως το καλοκαίρι. Τα μηνύματα των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (Centers for Disease Control and Prevention-CDC) θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση ακόμα και στον πιο επιμελή αναζητητή πληροφοριών, καθώς μερικές φορές πρότεινε καραντίνα, ενώ ανά διαστήματα δεν υποστήριζε τη χρησιμότητά της.
Στη συνέχεια, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει αναντίρρητα η παραπληροφόρηση, δηλαδή η διάδοση ψευδών ειδήσεων. Το News Guard, το οποίο ελέγχει το διαδίκτυο για τη γενική αξιοπιστία του, εντόπισε 217 ιστοσελίδες στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες που δημοσιεύουν ουσιαστικά ψευδείς πληροφορίες σχετικά με τον κορωνοϊό. Η παραπληροφόρηση περιλαμβάνει το βίντεο “Plandemic” και δημοσιεύσεις στο Facebook που ισχυρίζονται ότι τα δίκτυα κυττάρων 5G προκαλούν τον ιό. Κατά τον Καθηγητή Μαζικής Επικοινωνίας, Dhavan Shah, στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison, είναι πολύ εύκολο να υπάρξει παραπληροφόρηση σχετικά με τον κορωνοϊό στις Η.Π.Α., καθώς ενυπάρχει και καλλιεργείται η άποψη ότι οι ασυμπτωματικοί δεν έχουν τη δυνατότητα να διαδώσουν τον ιό και ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να φορούν μάσκες. Μεταγενέστερες μελέτες, βέβαια, ανέτρεψαν αυτές τις θεωρήσεις, όμως δεν ήταν ικανές να πείσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας και κατά συνέπεια η δυσπιστία συνεχίστηκε.
Η καχυποψία για το εμβόλιο του κορωνοϊού δεν δύναται να χαρακτηρισθεί απλώς αποτέλεσμα της πολιτικής πόλωσης και της επικίνδυνης παραπληροφόρησης που προέρχεται από τα υψηλότερα επίπεδα ηγεσίας. Παρά το γεγονός ότι υπέρογκος αριθμός ασθενειών έχει εξαλειφθεί χάρη στα εμβόλια, παρατηρείται ταυτόχρονα ραγδαία αύξηση της απόρριψης και της δυσπιστίας για αυτά. Ασφαλώς, η διστακτικότητα αυτή δεν αποτελεί προϊόν παραλογισμού, αν λάβει κάποιος υπόψη τον ρατσισμό που εντοπίζεται στα ιατρικά συστήματα.
Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων από πειράματα που έγιναν χωρίς τη γνώση των ασθενών. Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι τον 20ο αιώνα Αφροαμερικανές και ιθαγενείς γυναίκες στειρώθηκαν χωρίς τη συγκατάθεσή τους μετά από ρουτίνα ιατρικών διαδικασιών ή μετά τον τοκετό. Επίσης, αμέτρητοι αριθμοί Αμερικανών που ήταν φτωχοί, ψυχικά άρρωστοι, κατάγονταν από μειονότητες ή αλλιώς θεωρούνταν «ανεπιθύμητοι» υπέστησαν την ίδια διαδικασία. Οι ευγενιστές στις αρχές του περασμένου αιώνα θεωρούσαν επιτακτική τη λήψη μέτρων με στόχο την αποφυγή της αναπαραγωγής των «ανεπιθύμητων», έτσι ώστε ορισμένα προβλήματα, όπως η φτώχεια και η κατάχρηση ουσιών, να εξαλειφθούν στις επόμενες γενιές. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, λοιπόν, δεκάδες χιλιάδες Αμερικανοί είχαν στειρωθεί σε κρατικά προγράμματα ευγονικής, σύμφωνα με ερευνητικούς δημοσιογράφους του NBC Νews.
Σαφέστατα, υπάρχουν κι άλλα περιστατικά που δικαιολογούν τη διστακτικότητα των Αμερικανών. Πιο συγκεκριμένα, θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν σχετικά με τα πιθανά εμβόλια, όπως το ότι η ένεση θα περιέχει μικροτσίπ παρακολούθησης, συνδέονται με ένα τραγικό γεγονός. Το 1951, η Henrietta Lacks, ενώ λάμβανε θεραπεία καρκίνου στο νοσοκομείο Johns Hopkins, λήφθηκε ένα σημαντικό τμήμα ιστού χωρίς τη γνώση και συγκατάθεσή της από τους γιατρούς, διευκολύνοντας ένα σημαντικό στάδιο έρευνας. Καθώς τα κύτταρα της Lacks χρησιμοποιήθηκαν εν αγνοία της, η οικογένειά της απέτυχε να λάβει χρήματα από τις εταιρείες που τα χρησιμοποίησαν για να κάνουν ιατρικές έρευνες. Ακόμη, ένα συγκλονιστικό περιστατικό αποτελεί η μελέτη της σύφιλης Tuskegee, όταν εκατοντάδες Αφροαμερικανοί άνδρες προσλήφθηκαν από την υπηρεσία δημόσιας υγείας των Η.Π.Α. το 1932, σε αντάλλαγμα για δωρεάν ιατρική περίθαλψη. Το 1947 βρέθηκε βιώσιμη αντιβιοτική θεραπεία, εντούτοις στους άνδρες αυτούς δόθηκε μόνο εικονικό φάρμακο για ολόκληρες δεκαετίες, ώστε οι ερευνητές να παρατηρήσουν πόσο αρνητικές συνέπειες μπορούσε να έχει η ασθένεια στον οργανισμό τους καθώς εξελισσόταν.
Τα προαναφερθέντα παραδείγματα αποτελούν ιστορικά γεγονότα, ωστόσο μελέτες δείχνουν ότι μεγάλο μέρος των Αφροαμερικανών εξακολουθούν να δέχονται φυλετικές προκαταλήψεις και διακρίσεις από τους παρόχους ιατρικής περίθαλψης ακόμη και σήμερα. Σε περιθωριοποιημένες κοινότητες, οι Αφροαμερικανοί είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση σε ειδικούς γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Παρατηρείται, επίσης, έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης, η οποία συνδέεται άμεσα με περιπτώσεις χρόνιων, μη διαχειριζόμενων ασθενειών. Αυτό συμβαίνει, καθώς η κακή ή καθόλου πρόσβαση σε τακτική υγειονομική περίθαλψη δύναται να οδηγήσει σε αδυναμία διάγνωσης χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, το άσθμα και οι καρδιακές παθήσεις. Ως αναγκαίο επακόλουθο κρίνεται και η έλλειψη της εμπιστοσύνης και ο σκεπτικισμός των ανθρώπων αυτών προς την επιστήμη.
Εν κατακλείδι, θεωρείται επιτακτική, πλέον, ανάγκη η συνεργασία των αρμόδιων φορέων, ούτως ώστε να διαδοθούν τα κατάλληλα μηνύματα, που θα σταματήσουν τις ανησυχίες των Αφροαμερικανών γύρω από το εμβόλιο. Οι ειδικοί -και μόνον αυτοί- οφείλουν να επωμιστούν την ευθύνη της εγκυρότητας των πληροφοριών και της προστασίας των ανθρώπων από πολιτικές κερδοσκοπίας και εκμετάλλευσης. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως ουκ ολίγες φορές θυσιάστηκαν αθώοι στο όνομα της «επιστήμης».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why So Many Americans Are Skeptical of a Coronavirus Vaccine, Scientific American, διαθέσιμο εδώ
- Why some Black Americans are skeptical of a COVID-19 vaccine, CBS News, διαθέσιμο εδώ
- Nearly one third of Black Americans remain hesitant to get Covid-19 vaccine, study finds, CNN, διαθέσιμο εδώ
