Της Κέλλυς Πάντου,
Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, πέρα από γιορτινή, είναι και κατεξοχήν εμπορική. Έχει παρατηρηθεί πως την περίοδο των χειμερινών εορτών οι πωλήσεις αυξάνονται δραματικά, καθώς οι άνθρωποι έχουν την ξαφνική ανάγκη για δώρα, στολισμούς και παραπάνω τρόφιμα. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της οικονομικής σημασίας της περιόδου αυτής, αρκεί να αναλογιστούμε πως στις Η.Π.Α. κάθε χρόνο, το ένα τέταρτο των ατομικών δαπανών σπαταλάται γύρω από τα Χριστούγεννα.
Τους μήνες πριν τις γιορτές του χειμώνα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για παραγωγή. Για την ακρίβεια, οι περισσότερες βιομηχανίες παιχνιδιών έχουν ρυθμίσει χρονικά την παραγωγή νέων προϊόντων κοντά στις εορτές αυτές, για να εκμεταλλευτούν το επιπλέον κέρδος. Έτσι, οι επιχειρήσεις τείνουν να χρειάζονται και να ανοίγουν νέες θέσεις εργασίας για να προσλαμβάνουν έστω και προσωρινά έξτρα προσωπικό, γεγονός που σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα ενισχύουν την οικονομική δραστηριότητα τόσο των παραγωγών και εργατών, όσο και των καταναλωτών. Γενικότερα, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν εκτοξεύεται. Όσον αφορά τον τομέα των υπηρεσιών, η παραγωγικότητα παρατηρείται να μειώνεται τις εβδομάδες εκείνες, καθώς οι πειρασμοί και περισπασμοί αυξάνονται για του εργαζόμενους. Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε πως ο κρύος καιρός και το κλίμα του χειμώνα, είναι το πιο ζημιογόνο καιρικό φαινόμενο, με πολλές επιχειρήσεις να δαπανούν παραπάνω για να συντηρηθούν στον τομέα των μεταφορών, της διασκέδασης και του φαγητού. Έπειτα και από την Πρωτοχρονιά, τα περισσότερα οικονομούντα άτομα βιώνουν ένα οικονομικό “σφίξιμο”, γεγονός που κάνει τον Ιανουάριο μια περίοδο με τις χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες. Σε γενική ανάλυση, μιλάμε για μία περίοδο αυξημένων αναγκών και δραστηριότητας.
Στην πραγματικότητα όμως το φαινόμενο αυτό έχει και αρνητικές συνέπειες. Παρά την αυξημένη οικονομική δραστηριότητα, η εποχή αυτή συνδέεται με μεγάλα ποσοστά απώλειας κοινωνικής ευημερίας βάσει μικροοικονομικών δεδομένων. Εννοιολογικά, η απώλεια αυτή υπολογίζεται στην διαφορά ανάμεσα στο τί πλήρωσε το άτομο που έκανε το δώρο, και στο τί θα πλήρωνε αυτός που το έλαβε. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο τελευταίος από τους δύο θα έχει μεγαλύτερα επίπεδα χρησιμότητας και ικανοποίησης, δεν είναι παράξενο που παρά τα κέρδη, παρατηρούμε μειωμένη κοινωνική ευημερία. Ακόμα, η έντονη οικονομική δραστηριότητα χωρίς διάρκεια είναι επιβλαβής για την οικονομία, εφόσον είναι εφήμερη χωρίς να δίνει στις επιχειρήσεις αντικειμενικά δεδομένα για τους αγοραστές ή την ευκαιρία να συσσωρεύσουν κεφάλαιο. Βάση Κεϋνσιανών δεδομένων ωστόσο, κάθε αγορά και κινητικότητα λειτουργεί ως “ένεση” χρημάτων στην αγορά˙ για αυτό εκ πρώτης όψεως τα υψηλά έξοδα την εποχή των χειμερινών εορτών φαίνεται να έχουν θετικό αντίκτυπο. Βέβαια, η φετινή εορταστική περίοδος αποδείχτηκε για μία ακόμα φορά άνευ προηγουμένου.
Η ώρα του απολογισμού έφτασε και φέτος, έχοντας ήδη χαμηλές προσδοκίες για τα αποτελέσματα. Σίγουρα, η καραντίνα και τα μέτρα προστασίας από τον ιό άλλαξαν το κλίμα των εορτών. Σε συνδυασμό με τα συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα ανεργίας και την αγορά εργασίας που γίνεται όλο και πιο εσωστρεφής, η κατάσταση αναμενόμενα έχει κάνει τους ανθρώπους πιο συντηρητικούς με τα έξοδά τους. Παρατηρούμε τις αγορές της Ευρώπης σε αρνητικό επίπεδο ποσοστών την τελευταία μέρα του χρόνου, ενώ την Αμερική και Ασία σε διακριτικά υψηλότερα. Ωστόσο υπολογίζεται πως ένα 40% των καταναλωτών ξόδεψε ίδιες ποσότητες με πέρυσι και υπήρξαν και αυτοί που ξόδεψαν παραπάνω. Στα έξοδα αυτά φέτος δεν περιλαμβάνονται μεταφορές και ταξίδια, που μειώθηκαν κατά 34% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, έχοντας τις κυβερνήσεις και τους υπεύθυνους υγείας να απαγορεύουν ή να αποθαρρύνουν τις συναθροίσεις και τις μετακινήσεις. Χωρίς έκπληξη, οι διαδικτυακές αγορές επικράτησαν και σχεδόν τριπλασιάστηκαν φέτος μαζί με την διαδικασία του click-away, ενώ οι συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο ανέπαφα, με πιστώσεις, παρά με μετρητά. Ακόμα, τον μήνα του Δεκέμβρη παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση στο μετοχικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων, γεγονός που δείχνει ότι γίνονται επενδύσεις. Βέβαια, είναι σημαντικό να τονίσουμε την αλλαγή των καταναλωτικών δεδομένων και προτιμήσεων˙ οι αγοραστές πλέον επιλέγουν και επενδύουν σε προϊόντα που θα τους φέρνουν ικανοποίηση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αγαθά που φαίνονται χρήσιμα στη ζωή στο σπίτι και που είναι σχεδιασμένα για ατομική κατανάλωση. Αυτά ωστόσο σε δεύτερη μοίρα, καθώς προτεραιότητα έχουν τα έξοδα διαβίωσης και εξασφάλισης υγείας.
Η οικονομία προβλέπεται να βελτιωθεί στο δεύτερο μισό του αγώνα. Πλησιάζουμε όλο και περισσότερο σε ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο εμβόλιο το οποίο θα δώσει ώθηση στην παγκόσμια οικονομία. Οι κυβερνήσεις φαίνονται αισιόδοξες πως τη χρονική περίοδο μετά εμβολιασμού, θα παρατηρήσουμε ανάκαμψη της οικονομίας σε σχήμα V. Για τους καταναλωτές αυτό μεταφράζεται σε αύξηση της αισιοδοξίας και αυτοπεποίθησής τους, τονίζοντας όμως πως οι καταναλωτικές τους συνήθειες θα έχουν μεταβληθεί από το μέγεθος του σοκ, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τις επιχειρήσεις. Οι τελευταίες γρήγορα θα προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και θα ανακάμψουν. Υπάρχει λοιπόν ελπίδα πως το 2021 θα είναι περίοδος οικονομικής και καταναλωτικής ανάκαμψης˙ από την αναγκαία ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους της αγοράς, τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική προστασία της, μέχρι και την ενδυνάμωση του παγκόσμιου συστήματος υγείας, έχουμε κάθε λόγο να ελπίζουμε πως η επόμενη περίοδος των χειμερινών εορτών θα είναι καλύτερη.
Αναφορές
- Voa News, https://www.voanews.com/, Δεκέμβριος 2020.
- Virtual Capitalist, https://www.visualcapitalist.com/, Δεκέμβριος 2020.
- Investopedia, https://www.investopedia.com/, Νοέμβριος 2020.
- Invoke, https://invoke.com/, Οκτώβριος 2020.
