Του Θάνου Κουλουβάκη,
Τα θλιβερά γεγονότα έρχονται απρόσκλητα· έρχονται με τρόπο απρόβλεπτο. Το προηγούμενο έτος έφερε μαζί του αρκετά τέτοια γεγονότα και σίγουρα περιμέναμε το τωρινό να μην είναι οιωνός επιμέρους θλιβερών νέων. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι δεν αληθεύει, καθώς πριν από μερικές ημέρες -τις πρώτες μόλις ημέρες του 2021- ενημερωθήκαμε για τον θάνατο του σπουδαίου λογοτέχνη, Βασίλη Αλεξάκη. Ο εν λόγω συγγραφέας έφυγε από τη ζωή, μα άφησε πίσω του ένα σπουδαίο έργο τόσο για τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες όσο και για νέους και νέες συγγραφείς.
Ο Βασίλης Αλεξάκης γεννήθηκε στην Ελλάδα -και πιο συγκεκριμένα στην Αθήνα- το 1943. Σε πολύ μικρή ηλικία, όταν ήταν δεκαεπτά ετών, άφησε την Ελλάδα και αποφάσισε να σπουδάσει δημοσιογραφία -καθώς αποκόμισε υποτροφία για τις εν λόγω σπουδές- στη Γαλλία, όπου και πέρασε αρκετά χρόνια της ζωής του. Η οικογένειά του δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει τα υπόλοιπα δίδακτρα των σπουδών του, γεγονός που τον έκανε να δουλεύει, προκειμένου να κατορθώσει να ολοκληρώσει τις σπουδές του.
Έπειτα από την ολοκλήρωση των σπουδών του, αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα, όπου και διέμεινε για μερικά χρόνια. Μετά το 1968, ωστόσο, επέστρεψε εκ νέου στη Γαλλία. Εκεί, εργάστηκε ως δημοσιογράφος για την καθημερινή εφημερίδα Le Monde – μια από τις πιο γνωστές εφημερίδες της Γαλλίας. Έγραφε, επί σειρά ετών, βιβλιοκριτικές και αλλού είδους άρθρα.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο Βασίλης Αλεξάκης έγραφε τόσο στα ελληνικά όσο και στα γαλλικά. Επίσης, έχοντας ζήσει και στις δύο αυτές χώρες για αρκετά χρόνια είχε αποκτήσει αρκετές εμπειρίες, οι οποίες αποτυπώνονται στα έργα του και επικοινωνούνται με τρόπο έντεχνο στους αναγνώστες. Υπάρχει -θα μπορούσαμε να πούμε- ένα πάντρεμα, μία σύμπνευση των διαφορετικών αυτών πολιτισμών.
Πρέπει να αναφερθεί ότι έργα του βραβεύτηκαν, όπως, για παράδειγμα, οι «Ξένες Λέξεις», οι οποίες απέσπασαν το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2004. Επίσης, το «μ.Χ.» απέσπασε το Μέγα Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 2007. Πέραν τούτου, το τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ (Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορος το 2017.
Θα ήθελα, ωστόσο, να αναφερθώ στα λόγια του ίδιου του Βασίλη Αλεξάκη σχετικά με τη λογοτεχνία και συγκεκριμένα σχετικά με τα μυθιστορήματα. Σε συνέντευξη, που παραχώρησε στην ηλεκτρονική εφημερίδα Lifo, ανέφερε χαρακτηριστικά «Πιστεύω ότι η λογοτεχνία έχει άμεση σχέση με τη νύχτα, με το σκοτάδι. Τη νύχτα χρειαζόμαστε τη λογοτεχνία. Η λογοτεχνία είναι ένα είδος εξορκισμού του θανάτου, του σκοταδιού. Δεν νομίζω πως οι ευτυχισμένοι άνθρωποι γράφουν μυθιστορήματα. Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι στέλνουν καρτ-ποστάλ».
Έτσι, λοιπόν, μέσω της λογοτεχνίας, αλλά και της ίδιας της ζωής, ο Βασίλης Αλεξάκης μάς μαθαίνει να τα βάζουμε με τον θάνατο, να τον κοιτάμε κατάματα και να τον συγχωρούμε – αν δεν μπορούμε να τον ξορκίσουμε. Μας μαθαίνει να αντιμετωπίζουμε τη θλίψη, τη μοναξιά, τα αδιέξοδα της ύπαρξης. Μας μαθαίνει να βιώνουμε τον θάνατο, ενώ είμαστε ακόμα ζωντανοί.
