Της Γωγούς Θεοδωρακοπούλου,
Η πανδημία του κορωνοϊού, κατά κόσμον Covid-19, εμφανίστηκε πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2019 στην Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι στην Κίνα, καθιστώντας την το νούμερο 1 πρόβλημα κατά το έτος 2019-2020 – ή μήπως όχι; Διάφορες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έλαβαν ποικίλα μέτρα για την αντιμετώπιση του ιού, με πρωταγωνιστικό ρόλο να κατέχει ο εγκλεισμός -ή αλλιώς η καραντίνα- των ανθρώπων για ορισμένο χρονικό διάστημα, μέχρι να μειωθούν αρκετά τα κρούσματα και να μετριαστεί η διασπορά του ιού. Ως επακόλουθο είχε την αναστολή λειτουργίας του μεγαλύτερου μέρους των επιχειρήσεων, των σχολείων και των πανεπιστημίων και γενικά στόχευε στη μείωση των μετακινήσεων των ανθρώπων. Παρόλο που οι κοινωνικοπολιτικές συνέπειες που θα επιφέρει αυτή η «αόρατη απειλή» είναι τεράστιες, καλό θα ήταν να αναλογιστούμε τις πιθανές ευεργετικές συνέπειες του ιού στον πλανήτη, αλλά και στο περιβάλλον.
Είναι γενικά αποδεκτό πως η καραντίνα είναι μία κατάσταση που θίγει όχι μόνο ολόκληρη την οικονομία, αλλά και εμάς τους ίδιους τους ανθρώπους, αφού στο πλαίσιο της ατομικής ευθύνης αναγκαζόμαστε για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα να διαμένουμε στα σπίτια μας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ενδεχομένως πολλές επιπτώσεις στην ψυχολογία μας. Στον αντίποδα, θα ήταν ορθό να μην θεωρούμε πως είμαστε τα μοναδικά όντα που κατοικούν στον πλανήτη αυτό και να σκεφτούμε πως ίσως η καραντίνα αποτελεί μία «ανάσα» για το περιβάλλον.
Αναλυτικότερα, στην Ελλάδα κατά την 1η περίοδο του lockdown, οι 42 ημέρες που διήρκησε ήταν αρκετές για να εξάγουμε ορισμένα συμπεράσματα για το πώς αντιδρά το περιβάλλον χωρίς την έντονη παρουσία μας. Αρχικά, κατά την περίοδο αυτή, στα μεγάλα αστικά κέντρα παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, ύψους 17% στις αρχές Απριλίου του 2020, συγκριτικά με το επίπεδο των ρύπων του 2019. Οι μειωμένες μετακινήσεις των ανθρώπων, επιπλέον, είναι υπεύθυνες και για τη μείωση των οδικών μεταφορών κατά το ήμισυ, ενώ οι αεροπορικές μεταφορές παρουσιάζουν μία τεράστια πτώση της τάξεως του 90%. Επιπροσθέτως, τα θαλάσσια οικοσυστήματα «ανάσαναν» στη διάρκεια της καραντίνας, αφού χωρίς τη ρύπανση αλλά και την όχληση από τη ναυσιπλοΐα η ποιότητα των υδάτων βελτιώθηκε σημαντικά, ενώ παράλληλα τα θαλάσσια είδη βρήκαν την ευκαιρία να απολαύσουν τον χώρο τους, μιας και τα πλοία αλλά και η ανθρώπινη δραστηριότητα έλειπαν. Για πρώτη φορά στον σύγχρονο κόσμο, μας δίνεται η δυνατότητα να ακούμε τα πουλιά να κελαηδούν, αφού η ηχορύπανση είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Είναι σπουδαίο που ο πλανήτης, εξαιτίας του εγκλεισμού των ανθρώπων, έχει τη δυνατότητα να ηρεμήσει και να καθαρίσει. Ίσως όλες αυτές οι ευεργετικές ιδιότητες να μας φαίνονται ελπιδοφόρες προς το παρόν, αλλά μακροπρόθεσμα είναι η καραντίνα η λύση για το παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα;
Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις και φαινομενικά μπορεί όλοι να συμφωνούμε πως παρόλο που παρατηρούμε πως ο πλανήτης λειτουργεί εύρυθμα εν τη απουσία μας, δεν είναι δυνατόν να καθιερωθεί ένα παγκόσμιο lockdown, μιας και οι αρνητικές συνέπειες που θα επιφέρει υπερτερούν των θετικών. Συνεπώς, η καραντίνα, ναι, αποτελεί μία προσωρινή λύση, αλλά είναι αναγκαίο να βρούμε τρόπους που να ωφελούν και το περιβάλλον κατά την έξοδό μας από έναν εγκλεισμό. Καθώς επιστρέφουμε στην κανονικότητα και η δραστηριότητα επανέρχεται στα φυσιολογικά της επίπεδα, όλο το «καλό» που κάναμε στον πλανήτη μας ερχόμαστε σε θέση να το πάρουμε πίσω και μάλιστα με ταχύτερους ρυθμούς!
Η πανδημία του κορωνοϊού, θα μπορούσε κανείς να πει πως αποτέλεσε ένα δυνατό ταρακούνημα της ανθρωπότητας, υπενθυμίζοντάς της πως δεν είναι η κυρίαρχη δύναμη και πως η κλιματική αλλαγή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει. Μπορεί να μειώθηκε η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα και η ηχορύπανση παροδικά, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν υπονοεί πως βρήκαμε και τη λύση. Γι’ αυτό και είναι αναγκαίο με την έξοδό μας από την καραντίνα να πάρουμε μέτρα για την προστασία του πλανήτη μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η υγεία του ανθρώπου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με την υγεία του περιβάλλοντος.
Συνεπώς, πρέπει να βγούμε νικητές και υγιείς από την πανδημία, χωρίς όμως να πατάμε επί πτωμάτων και να καταστρέφουμε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Climate change: Covid pandemic has little impact on rise in CO2, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Could Covid lockdown have helped save the planet?, The Guardian, Διαθέσιμο εδώ
