Της Άννας Βαρβαρέζου,
Στις 30 Μαρτίου του 1853, γεννιέται στο Ζούντερτ (Groot-Zundert) της Ολλανδίας ο θρυλικός ζωγράφος Βίνσεντ Βαν Γκογκ (Vincent Willem van Gogh), το έργο του οποίου αποτέλεσε σταθμό για την περαιτέρω εξέλιξη της τέχνης κατά τον 20ό αιώνα. Εντάχθηκε στο ρεύμα του μετά-ιμπρεσιονισμού και η επιρροή του στα διαφόρων ειδών μετέπειτα κινήματα της αφηρημένης τέχνης υπήρξε καταλυτική. Τα έργα του βρίσκονται σταθερά σε αρκετά υψηλές έως απλησίαστες τιμές στη σημερινή τους χρηματιστηριακή αξία, μολονότι κατά τη διάρκεια της ζωής του είχε κατορθώσει να πουλήσει μονάχα έναν πίνακά του και συγκεκριμένα το «Κόκκινο Αμπέλι» με αντίτιμο 400 φράγκα.
Ο Βαν Γκογκ ήταν γιος ιερέα καιτο μεγαλύτερο παιδί ανάμεσα στα επτά της οικογένειάς του. Τα παιδικά του χρόνια υπήρξαν ήσυχα, ωστόσο, από πολύ νωρίς είχε εμφανίσει μελαγχολικές τάσεις. Ως νεαρός, πλέον, άνδρας καταπιάστηκε επιτυχώς με ποικίλα επαγγέλματα μεταξύ των οποίων με την ιεραποστολή, τα μεταλλωρυχεία, τη διδασκαλία, την εμπορία τέχνης και έπειτα τη ζωγραφική. Σε ηλικία 33 ετών, έφυγε από την Ολλανδία και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, προκειμένουνα μείνει με τον αδερφό του, Τεό (Theodorus “Theo” van Gogh), ο οποίος εργάζονταν στη Μονμάρτη ως προστάτης του Ζόρζ Σερά, του Τουλούζ Λωτρέκ, του Εμίλ Μπερνάρ, του Πωλ Γκωγκέν καθώς και άλλων καλλιτεχνών.
Η αλληλεπίδραση του με το σπουδαίο έργο και την προσωπικότητα αυτών των καλλιτεχνών ήταν η αφορμή ώστε να συλλάβει την ιδέα της δημιουργίας ενός εργαστηρίου ζωγραφικής στο Νότο και συγκεκριμένα στην Άρλ (Arles) της νότιας Γαλλίας. Πράγματι το 1888 μετεγκαταστάθηκε εκεί με τον Γκωγκέν πραγματοποιώντας το όραμά του. Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι την στιγμή μιας έντονης αψιμαχίας με τον φίλοτου, η οποία, λόγω και της εύθραυστης ψυχικής του σταθερότητας, τον οδήγησε σε μια κρίση παραφροσύνης οδηγώντας τον στο να κόψει το ένα του αυτί. Μετά από δυο χρόνια, τον Ιούλιο του 1890 συνέχιζε να αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα με την κατάθλιψη και τελικά αυτοκτόνησε στην διάρκεια του δεύτερου μήνα του καλοκαιριού. Μια σκέψη του που συχνά διατύπωνε ήταν πως ‘’Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγάλη φλόγα στην ψυχή τους, μα κανείς δεν έρχεται να ζεσταθεί σε αυτήν’’.
Η τελευταία δεκαετία της ζωής του Βαν Γκογκ αποτέλεσε το αποκορύφωμα της καλλιτεχνικής του δημιουργίας παρά το γεγονός ότι έπρεπε να αντιμετωπίζει καθημερινά τους εσωτερικούς του δαίμονες. Κατά την διάρκεια της διαμονής του στην Άρλ εμπνεύστηκε έντονα από το τοπίο, την φύση και τα χρώματα της χρησιμοποιώντας στους πίνακες του κυρίως παστέλ αποχρώσεις. Αγαπημένα του θέματα αποτελούσαν οι εσωτερικοί χώροι, η φύση και οι ανθρώπινες αναπαραστάσεις. Ήταν μάλιστα η περίοδος αυτή όπου ενέταξε στην ζωγραφική του την τεχνική των στροβιλισμάτων με πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα την <<Έναστρη Νύχτα>>. Άλλωστε σε αυτά τα χρόνια φιλοτέχνησε και μερικούς από τους διασημότερους πίνακές του όπως «Το Cafe Terrace τη νύχτα», το «Βάζο με τα δώδεκα ηλιοτρόπια» καθώς και «Το δωμάτιο στην Άρλ».
Ο διάσημος ζωγράφος κατά τη διάρκεια της πολυτάραχης ζωής του γνώρισε ελάχιστα σημάδια αναγνώρισης του μεγαλείου της τέχνης του. Ωστόσο, ο ίδιος υποστήριζε ένθερμα τη μοναδικότητα των πινάκων του λέγοντας: “Δε φταίω που δεν μπορούν να πωληθούν τα έργα μου. Θα έρθει όμως ο καιρός, που οι άνθρωποι θα αναγνωρίσουν πως αξίζουν περισσότερα από το κόστος της μπογιάς”. Συνολικά ο Βαν Γκογκ έχει χαρίσει στην ευρωπαϊκή πολιτισμική κληρονομιά σχεδόν 900 πίνακες, καθώς και πλήθος σκίτσων. Σήμερα, 131 χρόνια μετά τον θάνατο του η παρουσία του εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτή υπό ποικίλες εκφάνσεις και ιδίως μέσω των εκδηλώσεων που διοργανώνονται προς τιμήν του σε πολλά μουσεία ανά τον κόσμο, από το Νordbrabant στο Χερτογκενμπός μέχρι το Kröller Müller στο Ότερλο και φυσικά σε αυτό που του έχει αφιερωθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το μουσείο Van Gogh στο Άμστερνταμ.
