Της Κωνσταντίνας Κουλοπούλου,
Εάν σκεφτεί κανείς, ότι το αυτοκίνητο που οδηγεί είναι ιαπωνικό, ο καφές που πίνει βραζιλιάνικος, η πίτσα του ιταλική, η δημοκρατία του ελληνική και οι αριθμοί του αραβικοί, πώς μπορεί να θεωρεί τον γείτονα ξένο;
Ο ρατσισμός είναι βαθιά ριζωμένος στη σκέψη και τη δράση της ελληνικής κοινωνίας, φαινόμενο που συναντάμε εδώ και αρκετά χρόνια σε πολλές γωνιές της χώρας. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε, πως ο ελληνικός λαός εξέλεγε συνεχόμενα, από το 2012, τη Χρυσή Αυγή ως εκπρόσωπό του στο ελληνικό κοινοβούλιο, μία πράξη αγανάκτησης προς το ογκώδες κύμα μεταναστών και προσφύγων που δέχεται η Ελλάδα. Το ερώτημα είναι, εάν, με το πέρασμα του χρόνου, το φαινόμενο αυτό αμβλύνεται ή εκτοξεύεται. Με βάση την επικαιρότητα, η πρόσφατη επίθεση σε δομή φιλοξενίας ανήλικων προσφύγων στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης από, επίσης, ανήλικους, μαρτυρά πως ο ρατσισμός αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.
Το σίγουρο είναι πως κανείς δεν γεννιέται ρατσιστής, αλλά γίνεται. Όταν σε μικρή ηλικία, το παιδί βλέπει τη μητέρα του, να απαξιώνει την έγχρωμη γειτόνισσα, είναι επόμενο να υιοθετήσει την ίδια νοοτροπία στο μέλλον, απέναντι σε κάποιον που είναι από άλλη χώρα, έχει διαφορετικό χρώμα ή πιστεύει σε άλλον θεό. Ακόμα και στο σχολείο, στο οποίο υπάρχει ελλιπής ενημέρωση και αφύπνιση για την αποδοχή της διαφορετικότητας, πολλά παιδιά επιδεικνύουν επιφυλακτική έως επιθετική στάση στους «ανόμοιους», συγκριτικά με αυτούς, συμμαθητές. Το μικρόβιο της μισαλλοδοξίας, ριζώνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο και με μεγάλη δυσκολία εξαλείφεται.
Στην επόμενη φάση της ζωής του ανθρώπου, ως ενήλικος πλέον, συναντώνται όλα εκείνα που αποδεικνύουν, πως η χώρα έχει αποτύχει στο να μυήσει τους ανθρώπους της σε μια διευρυμένη σκέψη, την οποία συρρικνώνει ο συντηρητισμός. Φαινόμενα όπως η οικονομική κρίση, η γκετοποίηση μεταναστών και προσφύγων, η έξαρση της βίας και η ανεργία υποδαυλίζουν την αδικαιολόγητη και πολλές φορές, απάνθρωπη συμπεριφορά των Ελλήνων προς άτομα με χρώμα και πίστη που συμπτωματικά οι πρώτοι δεν έχουν. Δεν είναι τυχαίο, ότι ο Έλληνας αποδίδει την αδυναμία να εργαστεί στον αριθμό των μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα, χωρίς, ωστόσο, να σκέφτεται, ότι οι μετανάστες εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες σε μια δουλειά που ο ίδιος ποτέ δε θα έκανε.
Οι λεκτικές και σωματικές επιθέσεις έναντι των «ετερογενών» σπάνε τα κοντέρ, από μια γειτονιά της Θεσσαλονίκης έως τον George Floyd και τον Αντετοκούνμπο. Το θέμα δεν είναι να μείνουμε ως κοινωνία, απλοί παρατηρητές των γεγονότων, αλλά να δράσουμε, όσο ουτοπικό και εάν ακούγεται.
Στο εγχείρημα της πάταξης του ρατσισμού, συμβάλλουν με τη στάση τους τόσο οι πολίτες όσο και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία το Σεπτέμβριο του 2020, εξέφρασε την επιθυμία της να μετατρέψει το κίνημα κατά του ρατσισμού από θεωρία σε πράξη. Συγκεκριμένα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, στην ομιλία της για την κατάσταση της ΕΕ, πρότεινε μεταξύ άλλων, εντονότερη επιβολή του δικαίου της Ένωσης για την καταπολέμηση των διακρίσεων, σωστή αστυνόμευση και παροχή προστασίας, ενίσχυση της πολυμορφίας στο προσωπικό της ΕΕ, προσπάθεια εξάλειψης του ρατσισμού και των προκαταλήψεων με αρωγό τα ΜΜΕ, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Το γεγονός ότι η Ένωση, που νομικά απαγορεύει τις διακρίσεις, λαμβάνει μέτρα για την καταπολέμηση μιας, δυστυχώς, εδραιωμένης κατάστασης στα σύνορα της και η ερχόμενη σύνοδος κορυφής κατά του ρατσισμού την άνοιξη του 2021, μόνο ως θετικά μπορούν να ληφθούν, λαμβάνοντας υπόψιν την αδρανή στάση της, ιδίως στο μεταναστευτικό πρόβλημα, την άρνηση στον ισομερισμό των προσφυγικών ροών και τα κλειστά σύνορα.
Αναγκαία, ωστόσο, είναι φυσικά και η δική μας έμπρακτη εκδήλωση αποδοχής της διαφορετικότητας. Οφείλουμε να απεμπολήσουμε την τακτική της «ταμπελοποίησης» και να αγκαλιάσουμε τους ανθρώπους που έρχονται στην Ελλάδα ζητώντας μια δεύτερη ευκαιρία. Ως κοινωνία και μετά από σωρείες Ελλήνων μεταναστών που έχουν ζήσει βαθιά πολιτικές διάκρισης, προκαταλήψεις και περιθωριοποίηση, είναι χρέος μας όχι να ευχηθούμε για αυτούς τους ανθρώπους να βρουν τον δρόμο τους, αλλά να τους οδηγήσουμε πιο κοντά στο φως του τούνελ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η κατάσταση της Ένωσης: Νέο σχέδιο δράσης για την αντιστροφή της κατάστασης στο πλαίσιο της καταπολέμησης του ρατσισμού, ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ο ρατσισμός στην Ελλάδα του σήμερα, youngpeople.gr, διαθέσιμο εδώ
