Tης Μαρίας Μαλανδράκη,
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ανά περιόδους τόσο το εγχώριο όσο και το παγκόσμιο τοπίο πλήττεται από κοινωνικές αλλαγές και κρίσεις, στην βάση των οποίων γαλουχούνται και αναδύονται οι επόμενες γενιές. Προσωπικά δεν έχω κανένα παράπονο, ούσα γεννηθείσα το 1999, έχω βιώσει ήδη μία οικονομική κρίση, τρία μνημόνια, τεράστια προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα -τα οποία συνοδεύονται από διάφορες κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές- καθώς και δύο καραντίνες.
Η κρίση του κορωνοϊού, την οποία βιώνουμε εδώ και ένα χρόνο, είναι πολυεπίπεδη, επηρεάζοντας το οικονομικό, το κοινωνικό και το πολιτικό φάσμα. Ιδιαίτερα, όπως σε κάθε κρίση, αυτή την περίοδο έρχονται στο προσκήνιο με πιο άμεσο τρόπο προϋπάρχοντα, ανεπίλυτα προβλήματα για τα οποία είτε δεν γνωρίζαμε είτε κάναμε μαζικά «τα στραβά μάτια», αφού «έχουμε να ασχοληθούμε με πολύ σημαντικότερα προβλήματα». Αξίζει σε αυτό το σημείο να τονίσουμε πως αυτό το φαινόμενο είναι ίσως ένα από τα θετικά οποιασδήποτε κρίσης, ότι δηλαδή η πολιτεία έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο, με προβλήματα τα οποία μέχρι πρότινος αγνοούσε.
Στην περίοδο της πανδημίας, αυτά τα προβλήματα ποικίλουν, από την έλλειψη ΜΕΘ και προσωπικού στα νοσοκομεία, μέχρι την έλλειψη δομών για την προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και την έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας. Το ζήτημα, όμως, το οποίο έρχεται στην επιφάνεια επανειλημμένα με διαφορετικές μορφές, είναι ο τρόπος με τον οποίο η εφαρμογή του νόμου γενικότερα και τα μέτρα προστασίας ειδικότερα, προσανατολίζονται κυρίως στην μικρομεσαία οικονομική τάξη.
Τα παραδείγματα είναι αρκετά. Πρωθυπουργοί που -εν μέσω καραντίνας- πάνε εκδρομές στα βουνά με τους φίλους τους, πολιτικοί χωρίς μάσκες μένουν σε εστιατόρια και μετά τις δώδεκα το βράδυ -ώρα που θεωρητικά έπρεπε όλα τα καταστήματα να είναι κλειστά για την αποφυγή συνωστισμού- καθώς και δημόσια πρόσωπα σε «κορωνο-πάρτυ» που «εντάξει μωρέ, δεν έκαναν κάτι παράνομο, άλλωστε είναι νόμιμο στην άλλη χώρα» και «εάν είχες τα λεφτά του και εσύ το ίδιο θα έκανες».
Όλα αυτά την στιγμή που στέλνουμε μήνυμα για να κάνουμε μισή βόλτα το τετράγωνο γύρω από το σπίτι μας, την στιγμή που τα νοσοκομεία είναι γεμάτα, που φοράμε μάσκες μέχρι και στο αυτοκίνητο και που τα πρόστιμα των 300 ευρώ μοιράζονται ακόμη και εάν, ενώ τήρησες όλα τα μέτρα, έστειλες λάθος αριθμό μετακίνησης. Ας μην ξεχνάμε πως οι μετακινήσεις επιτρέπονται μέχρι τις 9 το βράδυ, αλλά εντάξει, εάν είμαστε καλά παιδιά για μερικές εβδομάδες θα μας αφήνουν να ξεδίνουμε μέχρι τις 10. Οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία πίσω από την άλλη, χιλιάδες εργαζόμενοι μένουν άνεργοι, και όσοι είναι τυχεροί θα πάρουν ένα «επιδοματάκι», τουλάχιστον να μην γκρινιάζουνε. Ας μην αναφερθούμε στο πως αντιμετωπίζονται οι εκκλησίες και στο πως αντιμετωπίζονται οι διαδηλώσεις, γιατί εάν πούμε πως τα υγειονομικά μέτρα προστασίας είναι ένα πρόσχημα που εφαρμόζεται διαφορετικά ανά περίπτωση στη βάση ενός ιδεολογικού προσανατολισμού, θα μπερδευτούμε και θα ξεφύγουμε απ’ το θέμα.
Αξίζει να τονίσουμε πως στην περίπτωση του κορωνοϊού και στην παράβλεψη των μέτρων προστασίας, οι εμπλεκόμενοι όχι μονάχα «διαφημίζουν» τη στάση τους, αλλά έχουν το θράσος να κάνουν και δημόσιες δηλώσεις σχετικά με την «υπερβολική στάση» ενός κοινωνικού συνόλου που τους επικρίνει. Ένα σύνολο, το οποίο βρίσκεται σε καραντίνα εδώ και τρεις μήνες, με τον πέλεκυ του προστίμου πάνω απ’ τα κεφάλια του, σε περίπτωση αθέτησης των μέτρων προστασίας.
Ο ταξικός προσανατολισμός της κοινωνικής ευθύνης δεν είναι φυσικά κάτι καινούριο, η βάση του προβλήματος βρίσκεται στον τρόπο που οι ίδιοι οι νόμοι είναι ταξικά προσανατολισμένοι, που είναι βασικά εφαρμόσιμοι και λειτουργικοί ως προς τον ρόλο τους μονάχα στα μικρομεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Για να το θέσουμε λίγο διαφορετικά και πιο άμεσα, πόσους εκατομμυριούχους θα δει κανείς στις φυλακές Κορυδαλλού; Είναι εξίσου καταδικαστέα πράξη η κλοπή και η φοροδιαφυγή, όταν αυτές γίνονται από έναν απλό πολίτη και όταν αυτές γίνονται από έναν υπουργό, και εάν ναι, τι απέγιναν όλοι εκείνοι που βρίσκονταν στην λίστα Λαγκάρντ;
Η δημοκρατία προϋποθέτει ισονομία, και όταν αυτή δεν υπάρχει δεν πλήττονται μονάχα βασικές συνταγματικές αρχές, αλλά η διαφθορά και η εγκληματικότητα διευρύνονται, η κουλτούρα της ανομίας και της επιλεκτικής εφαρμογής του νόμου εγκαθιδρύονται, αποκτούν βαθιές και μεγάλες ρίζες που εξαπλώνονται σε όλο το κοινωνικο-πολιτικό σώμα, καθιστώντας τον ρόλο του κρατικού μηχανισμού διαστρεβλωτικό και τελικά ανούσιο.
Αυτή η υγειονομική κρίση, μεταξύ άλλων, μας υπενθυμίζει το πως η ισότητα που πηγάζει από την ανθρώπινη ιδιότητα μας και συνδέεται με τον τρόπο που ο καθένας μπορεί να νοσήσει απ’ τον ιό, τελικά, αναιρείται εντός του κοινωνικού ιστού, όταν τα δημόσια νοσοκομεία δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το ευρύ κοινό και όταν τα μέτρα προστασίας μπορούν να παρακαμφθούν επιλεκτικά από όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα και το κοινωνικό στάτους για να το κάνουν. Τώρα, πιο πολύ από ποτέ, αξίζει να ενδιαφερθούμε, να κοιτάξουμε το πρόβλημα κατάματα και να σπεύσουμε προς την επίλυσή του, προτού η δυσπιστία και η αγανάκτηση των πολιτών λάβουν την μορφή μιας άναρχης, χαοτικής βίας.
