Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Η post-Brexit εποχή έχει ήδη ξεκινήσει να εκτυλίσσεται από τις πρώτες μέρες του νέου έτους, καθώς η προγραμματισμένη μεταβατική περίοδος για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση τερματίστηκε στις 31 Δεκεμβρίου του 2020. Παράλληλα, ξεκίνησαν και τα πρώτα «τεστ» για τον έλεγχο της επιτυχούς εφαρμογής των ζητημάτων που τέθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου. Όμως, το Brexit μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ενότητα του Ηνωμένου Βασιλείου, με δεδομένες τις ανησυχίες που εκφράζονται από πλευράς της Βορείου Ιρλανδίας.
Πιο συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου του 2021, το Ηνωμένο Βασίλειο επισήμως θεωρείται και αντιμετωπίζεται από την EE ως τρίτη χώρα και απαλλάσσεται από το δίκαιο της Ευρωπαϊκή Ένωσης. Ως, πλέον, τρίτη χώρα, για τις εμπορικές συναλλαγές της με την Ένωση θα ισχύουν τελωνειακά καθεστώτα και διατυπώσεις. Ωστόσο, εξαίρεση αποτελεί η περιοχή της Βορείου Ιρλανδίας. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο για την Ιρλανδία, η Βόρειος Ιρλανδία θα εξακολουθεί να εφαρμόζει για τα εμπορεύματα που εισέρχονται και εξέρχονται από αυτή πολλούς από τους τελωνιακούς κανόνες και τα καθεστώτα που ισχύουν για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με άλλα λόγια, τα φορτηγά που μεταφέρουν εμπορεύματα μπορούν να διασχίσουν τα σύνορα της Βορείου Ιρλανδίας χωρίς ελέγχους. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, για τα σύνορα της Βορείου Ιρλανδίας με της Μεγάλης Βρετανίας (Αγγλίας, Σκωτίας και Ουαλίας). Θα υπάρξουν νέα «κανονιστικά» σύνορα μεταξύ των δύο περιοχών του Ηνωμένου Βασιλείου, εφόσον η Μεγάλη Βρετανία, σε αντίθεση με την Βόρεια Ιρλανδία, δεν θα ακολουθεί τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Θα χρειαστεί, δηλαδή, να τεθούν σε εφαρμογή συγκεκριμένοι έλεγχοι στην διέλευση των εμπορευμάτων.
Η νέα «κανονιστική» τάξη για τη Βόρεια Ιρλανδία αναζωπυρώνει τη μακρόχρονη διαμάχη ανάμεσα στους καθολικούς-εθνικιστές που οραματίζονται μια ενωμένη Ιρλανδία και τους προτεστάντες-ενωτιστές, θιασώτες του Ενωτικού Κόμματος του Όλστερ που επιθυμούν την διατήρηση του status quo – να αποτελεί η Βόρειος Ιρλανδία κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου. Επομένως, παρατηρούνται 2 διαφορετικές προσεγγίσεις της Βόρειας Ιρλανδίας απέναντι στα συμφωνηθέντα που θα ισχύσουν post-Brexit.
Από την μια πλευρά, οι τελωνιακοί φραγμοί που θα τεθούν μεταξύ Β. Ιρλανδίας και Μεγάλης Βρετανίας ξυπνάνε τους βαθύτερους φόβους των ενωτιστών – αποστρέφονται, δηλαδή, την πιθανότητα να απομακρυνθούν από την Μεγάλη Βρετανία και να οδηγηθούν προς μια ενοποιημένη Ιρλανδία. Επιπρόσθετα, τονίζουν πως είναι άδικο η Β. Ιρλανδία να είναι αντικείμενο διαφορετικής μεταχείρισης, ενώ δηλώνουν απογοητευμένοι και προδομένοι από τον βρετανό πρωθυπουργό, ο οποίος είχε υποσχεθεί ότι δεν θα υπήρχαν σύνορα στην Ιρλανδική Θάλασσα. Ακόμη, εμφανίζονται ερωτήματα σχετικά με το πως επηρεάζει το Brexit την ταυτότητα των πολιτών της Β. Ιρλανδίας, με πολλούς ενωτιστές να ανησυχούν για την υπερίσχυση της άποψης ότι μια ευρωπαϊκή ταυτότητα μπορεί να προστατευτεί κάτω από μια ενοποιημένη Ιρλανδία.
Από την άλλη πλευρά, η ευθυγράμμιση της Βορείου Ιρλανδίας με την ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης της δίνει την δυνατότητα να διατηρήσει τα ελεύθερα σύνορα με την Ιρλανδία χωρίς να χρειαστεί να υπάρχουν συνοριακοί έλεγχοι. Η διευθέτηση αυτή, κρίνεται από αρκετούς ότι είναι η κατάλληλη, καθώς, αφενός, διατηρείται η ευρωπαϊκή τους ταυτότητα λαμβάνοντας υπόψη ότι το δημοψήφισμα όπου το 55.8% της Β. Ιρλανδίας τάχθηκε υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ένωση, αφετέρου, με την διατήρηση ανοιχτών συνόρων μεταξύ Ιρλανδίας και Β. Ιρλανδίας, αποφεύγεται μια πιθανή εμφάνιση διχασμού και πράξεων βίας, αναβιώνοντας έτσι παλαιές αναμνήσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bewildered and angry, Northern Ireland unionists fret over place in UK, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Brexit: What will happen in Northern Ireland?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Brexit: λήξη της μεταβατικής περιόδου, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαθέσιμο εδώ
