Της Αγγελικής Ουζουνάκη,
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει κατά βάση τα μικρά αστικά κέντρα και έχουν μεταφερθεί στις μεγαλουπόλεις. Όπως φαίνεται, παρόλο που θεωρητικά είναι πιο κοντά με περισσότερους ανθρώπους, πρακτικά έχουν απομακρυνθεί από την ουσιαστική ανθρώπινη επαφή. Όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν πως οι άνθρωποι αισθάνονται πιο μόνοι από ποτέ και πως οι άνθρωποι που έχουν πραγματικά κοντά τους είναι ελάχιστοι έως μηδενικοί.
Ας μπούμε, όμως, λίγο πιο βαθιά σε αυτό το παρουσιαζόμενο ζήτημα. Μπορεί οι άνθρωποι, λοιπόν, να έχουν περισσότερους γείτονες ή συγκατοίκους, μα επιλέγουν να διατηρούν τυπικές σχέσεις μαζί τους ή ακόμη να αποφεύγουν να κάνουν και μία γνωριμία. Τους είναι εντελώς δύσκολο να αρθρώσουν και να διεκπεραιώσουν έστω και έναν φιλικό χαιρετισμό ακόμη και με έναν άνθρωπο που ίσως να μοιράζονται τον ίδιο όροφο, τον ίδιο ανελκυστήρα ή το ίδιο τετράγωνο. Φοβούνται να μην γίνουν ενοχλητικοί, αλλά και να μην οδηγηθούν σε περίεργα και επικίνδυνα μονοπάτια εξαιτίας αυτής της νέα γνωριμίας.
Οι άνθρωποι, λοιπόν, έχουν γίνει αρκετά πιο καχύποπτοι, παράξενοι και λιγότερο φιλικοί από ποτέ. Μήπως γι’ αυτήν την καταπιεστική κατάσταση οφείλονται και οι καθημερινές προβαλλόμενες εικόνες βίας τόσο στην τηλεόραση όσο και στα media γενικότερα; Μήπως η υπερπροβολή της βίας και των περιστατικών της εγκληματικότητας έχει συμβάλλει σημαντικά; Θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε, αν όλα αυτά που προαναφέρθηκαν, παρεμποδίζουν τη δημιουργία νέων και ουσιαστικών ανθρώπινων σχέσεων. Φαίνεται το ενδιάμεσο να γεμίζει με υψηλά συναισθήματα φόβου, μειονεξίας και καχυποψίας.
Ας προχωρήσουμε, τώρα, στο μονοπάτι της τεχνολογίας και της έλευσης του διαδικτύου για να μπορέσουμε να διακρίνουμε άλλη μία εμφανέστατη αιτία που προκαλεί την ανθρώπινη αποξένωση και συμβάλλει στην δημιουργία επιφανειακών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Οι άνθρωποι φαίνεται να χρησιμοποιούν πλέον αποκλειστικά την τεχνολογία ως μέσο απόκτησης και διατήρησης φιλιών. Μα όλοι γνωρίζουμε πως η σύναψη ηλεκτρονικών φιλιών δεν μπορεί να αντικατασταθεί επουδενί με την διάσταση της φιλίας της φυσικής παρουσίας. Οι άνθρωποι έχουν πάψει να μοιράζονται τα αληθινά τους συναισθήματα και τις πραγματικές τους στιγμές. Αρκούνται δε στην ανταλλαγή αστείων φωτογραφιών με memes, συνδέσμων του YouTube, stories και πολλών άλλων.
Ωστόσο, φαίνεται να ξεχνούν το πιο βασικό πράγμα. Ότι είναι άνθρωποι και έχουν την ανάγκη να έρχονται σε φυσική επαφή με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Χρειάζονται το ανθρώπινο άγγιγμα, την ανθρώπινη συντροφιά. Έχουν την ανάγκη να ανήκουν σε κάποια ανθρώπινη κοινότητα. Έτσι, όσο οι άνθρωποι προσανατολίζονται προς την άνθιση των διαδικτυακών φιλιών τόσο φαίνεται να μειώνονται αισθητά οι καρποί της δημιουργίας πραγματικών και ουσιαστικών φιλιών.
Η έννοια της φιλίας έχει αλλάξει κατά πολύ τα τελευταία χρόνια, λόγω της έλευσης του διαδικτύου και της αστικοποίησης. Μα παρόλο που οι άνθρωποι φαίνεται να μένουν δίπλα, οι τοίχοι που τους χωρίζουν είναι εξαιρετικά διογκωμένοι συναισθηματικά. Παλιότερα τριγυρνούσαν στις γειτονιές τους με τους φίλους τους, κάνοντας σκανταλιές και τώρα έχουν αντικαταστήσει όλα αυτά με αριθμούς. Αριθμοί όπως είναι αυτοί των likes, των reactions, των stories και των posts. Επομένως, είναι διακριτός ο λόγος για τον οποίο αυξάνονται τα συναισθήματα μοναξιάς, θλίψης και κατάθλιψης. Έτσι, λοιπόν, όσο συνεχίζουν οι άνθρωποι να επιλέγουν τα ατομικά επιτεύγματα και τα Social Media αντί να θέτουν ισχυρά θεμέλια μέσω της ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής τόσο περισσότερο οι άνθρωποι θα αισθάνονται μόνοι, αβοήθητοι και απελπισμένοι.
Σίγουρα λύση δεν αποτελεί η μη χρησιμοποίηση του διαδικτύου, αλλά η έλλογη χρήση του. Συνδυαστικά με αυτό, ο περιορισμός των ωρών παρακολούθησης ειδήσεων ίσως και να ευνοήσει θετικά στην μείωση της αίσθησης της έλλειψης εμπιστοσύνης προς το ανθρώπινο είδος. Ιδίως προς τον συνάνθρωπο που έχουμε απέναντι μας. Την επόμενη φορά, λοιπόν, ας στρέψουμε το βλέμμα μας προς τον άνθρωπο που έχουμε δίπλα μας κι όχι στην συσκευή που κρατάμε στο χέρι μας. Οι διαδικτυακοί μας φίλοι μπορούν να περιμένουν για λιγάκι, δεν θα χαθούν. Θα συνεχίζουν να είναι εκεί με την χαμογελαστή και φωτεινή φωτογραφία προφίλ τους.
Ας αναλογιστούμε για μία φορά τις ευκαιρίες που μας δίνονται για ουσιαστική σύνδεση, παρά να εξαρτιόμαστε μονίμως από τις «εύηχες» συσκευές μας. Ίσως έτσι, καταφέρουμε να περιορίσουμε την μοναξιά που αισθανόμαστε, όταν είμαστε κλεισμένοι στο δωμάτιό μας.
