Της Παρής Στεφανή,
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας έχει αποτελέσει πολλές φορές αντικείμενο συζήτησης για τον τρόπο σκέψης, τις αποφάσεις του, όπως και για το στενότατο σύνδεσμο που υπάρχει μεταξύ αυτού και του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι αρμοδιότητές του ρυθμίζονται από τις διατάξεις 146 – 153 του Τουρκικού Συντάγματος. Αποτελείται από 15 μέλη. Ο αριθμός των μελών έχει υποστεί αρκετές αλλαγές. Αρχικά, ο αριθμός ήταν 15, στη συνέχεια μετετράπη σε 17 (το 2010) και από το 2017 επανήλθε στον αριθμό των 15. Μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου μπορούν να διορισθούν καθηγητές πανεπιστημίων, δικηγόροι, αλλά και ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι. Οι πρώτοι οφείλουν να έχουν προϋπηρεσία τουλάχιστον 15 ετών ως καθηγητές σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι δεύτεροι να έχουν εμπειρία δικηγορίας τουλάχιστον 15 ετών και οι τελευταίοι δεκαπενταετή τουλάχιστον προϋπηρεσία στη Δημόσια Διοίκηση.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το λειτούργημα του δικαστή στο Συνταγματικό Δικαστήριο είναι ασυμβίβαστο προς κάθε άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό επάγγελμα ή αξίωμα. Η θητεία των μελών λήγει στην ηλικία των 65 ετών. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση κατά την οποία τα μέλη καταδικασθούν για αδίκημα που επισύρει απόλυση, ή εάν η απόλυτη πλειοψηφία των μελών του Συνταγματικού Δικαστηρίου αποφασίσει ότι κάποιο μέλος δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 147 του Τουρκικού Συντάγματος.
Όσον αφορά τις αρμοδιότητες του Συνταγματικού Δικαστηρίου, αυτό ασκεί έλεγχο επί της τυπικής και ουσιαστικής συνταγματικότητας των τυπικών νόμων, των κυβερνητικών διαταγμάτων και των διατάξεων του Κανονισμού της Εθνοσυνέλευσης. Μπορεί επίσης να δικάζει ως ειδικό δικαστήριο τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου για κάθε αδίκημα που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ιδιότητά τους, τον Πρόεδρο και όλα τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου, και όχι μόνο. Στη δικαστική αρμοδιότητά του εμπίπτουν και τα μέλη των Ανωτάτων Στρατιωτικών Δικαστηρίων, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως και οι Γενικοί Εισαγγελείς.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας αποφασίζει με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του. Όσον αφορά όμως την ειδικότερη αρμοδιότητά του, δηλαδή τον έλεγχο συνταγματικότητας της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος, το Δικαστήριο αποφασίζει με πλειοψηφία των δύο τρίτων των μελών του. Σε περίπτωση λοιπόν που το Δικαστήριο κρίνει αντισυνταγματική μια διάταξη, αυτό συνεπάγεται την ακύρωση αυτής από τη στιγμή της δημοσίευσης της εκάστοτε απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Ένα φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας αποτελεί η φυλάκιση του Οσμάν Καβαλά, η οποία προσφάτως κρίθηκε νόμιμη από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, απεφάνθη πως η παρατεταμένη κράτηση του επιχειρηματία και φιλανθρώπου δεν παραβιάζει τα δικαιώματά του στην ελευθερία και την ασφάλεια. Ο Οσμάν Καβαλά βρίσκεται στη φυλακή, για πολιτικούς λόγους, από το 2017 χωρίς να έχει καταδικασθεί. Είναι γεγονός πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ζήτησε το Δεκέμβριο του 2019 την απελευθέρωσή του με την επισήμανση πως σκοπός της κράτησής του αποτελεί η φίμωσή του, καθώς οι δράσεις και οι ενέργειές του βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το Δεκέμβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε την άμεση απελευθέρωσή του, αλλά το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας για μία ακόμη φορά επιβεβαίωσε τη στενότατη σχέση του με τον Τούρκο Πρόεδρο. Ο Οσμάν Καβαλά έχει μετουσιωθεί σε σύμβολο της καταπίεσης που ασκείται εις βάρος του λαού της Τουρκίας από την Κυβέρνηση, με χρονιά – σταθμό το 2016, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος.
Πηγές
- https://www.anayasa.gov.tr/tr/mahkeme/gorev-ve-yetkileri/norm-denetimi/
- https://www.liberal.gr/world/suntagmatiko-dikastirio-tis-tourkias-sunnomi-i-kratisi-tou-osman-kabala/345822
- https://www.kathimerini.gr/world/561210154/toyrkiki-dikaiosyni-nomimi-i-fylakisi-toy-osman-kavala/
