Της Μαρίας Τάκη,
Οι χριστουγεννιάτικες γιορτές στο δικό μου μυαλό είναι πιο ζεστές, πιο οικογενειακές, πιο «χουχουλιάρικες» από τις υπόλοιπες. Και, στο δικό μου μυαλό πάλι, η ζεστασιά πηγαίνει πάντα παρέα με ιστορίες που σε ταξιδεύουν μακριά και ζωντανεύουν μπροστά σου κόσμους που μόνο η φαντασία τους γεννάει. Μια από τις αγαπημένες μου χριστουγεννιάτικες ιστορίες, λοιπόν, είναι «Η αγέλαστη πολιτεία και οι καλικάντζαροι», των αδερφών Κατσιμίχα. Ένα παραμύθι που κάθε φορά που το διαβάζω/ακούω μου επιβεβαιώνει ότι στις γιορτές μπορούν να συμβούν τα πάντα.
«Τι σημαίνει διαβάζω/ακούω;» θα αναρωτηθεί κάποιος. Σημαίνει πως το ταλέντο κάποιων ανθρώπων είναι τόσο μεγάλο που γεννάει ιστορίες κι έπειτα τις ντύνει με μουσική. Όταν δε το ταλέντο του Χάρη και του Πάνου παντρεύεται, γεννάει διαμάντια, όπως αυτό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι την αγέλαστη πολιτεία ξεκίνησαν να τη γράφουν ταυτόχρονα χωρίς συνεννόηση και όντας ο καθένας σε άλλη χώρα (ο ένας στο Παρίσι και ο άλλος στο Βερολίνο), αποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά την παράδοξη και ανεξήγητη σύνδεση των διδύμων.
Ποια είναι όμως η αγέλαστη πολιτεία; «Την ξέρω αυτή την πόλη, εκεί γεννήθηκα. Και θυμάμαι ακόμη κάποια Χριστούγεννα, που ήρθαν οι καλικάντζαροι και έφεραν τα πάνω κάτω». Η γενέτειρα του αφηγητή λοιπόν. Μια πόλη όμορφη, αλλά λυπημένη. Με σκυθρωπούς, ακοινώνητους και μίζερους ανθρώπους. Μια πόλη που κάποια Χριστούγεννα τρελάθηκε από τους καλικάντζαρους.
Αυτή την τρέλα αφηγούνται ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας. Η παράξενη μοίρα των καλικάντζαρων τους θέλει αιώνες τώρα στα έγκατα της Γης να προσπαθούν κάθε Χριστούγεννα να πριονίσουν το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο. Δυστυχώς για τους ίδιους (και ευτυχώς για εμάς), στα Θεοφάνεια ο αγιασμός του παππά τους διώχνει πάλι πίσω στα λαγούμια τους.
Στο παραμύθι, λοιπόν, οι καλικάντζαροι αποφασίζουν να φερθούν διαφορετικά εκείνα τα Χριστούγεννα. Βλέπετε, κουράστηκαν να ακούν τους ανθρώπους να γελάνε με τα χάλια τους! Έτσι, Παραμονή Χριστουγέννων ανασκουμπώνονται και μέσα σε χορό και τραγούδι κόβουν ξύλα, καθαρίζουν το ξέφωτό τους και βάζουν το τσουκάλι σε δυνατή φωτιά για να βράσει το μαγικό τους βοτάνι. Το βοτάνι μετατρέπεται σε σύννεφο που το φυσάνε για να σταθεί ακριβώς επάνω από την αγέλαστη πολιτεία, να λιώσει και να μετατραπεί σε ψιλή βροχούλα. Οι ίδιοι καβαλάνε τις άσπρες χήνες τους για να φτάσουν κι αυτοί στην πολιτεία (δεν θα μπορούσαν να μην απολαύσουν το κατόρθωμά τους).
Αυτό που συνέβη εκείνα τα Χριστούγεννα στην αγέλαστη πολιτεία ήταν ένα ξέφρενο και ολοήμερο πάρτι. Η βροχή που περιείχε το μαγικό βοτάνι μετέτρεψε τους αγέλαστους ανθρώπους σε γελαστούς και αστείους. Παντού ακούγονταν παιδιά που έλεγαν τα κάλαντα, έπαιζαν και έτρεχαν στους δρόμους, ενώ οι μεγάλοι αντάλλασσαν ευχές, φιλοφρονήσεις και καλοσυνάτες κουβέντες. Το αλκοόλ και το φαγητό έρεαν άφθονα, ενώ από τον ουρανό έβρεχε γλυκά καραμέλες και κάθε λογής λιχουδιά. Το παζλ ολοκληρώθηκε, όταν η πόρτα του χρόνου άνοιξε διάπλατα και βγήκαν οι προσκεκλημένοι των καλικάντζαρων. Η Χιονάτη με τους επτά νάνους, ο Αίσωπος, ο Τομ Σόγιερ, οι μουσικοί της Βρέμης, ο μολυβένιος στρατιώτης με την μπαλαρίνα του, η οικογένεια του Καραγκιόζη ήρθαν να συμπληρώσουν το κολάζ της χαράς.
Τίποτε όμως δεν κρατά για πάντα… Ούτε καν το μαγικό βοτάνι που φέρνει χαρά. Την επόμενη μέρα το σύννεφο έφυγε μακριά, οι καλικάντζαροι χάθηκαν, καβαλώντας τις χήνες τους και οι αγέλαστοι άνθρωποι δεν θυμούνταν τίποτε σχετικά με το χθεσινό τους ξεφάντωμα. Την ίδια στιγμή, το νέο για το πελεκούδι που κάηκε στην αγέλαστη πολιτεία ταξίδεψε από στόμα σε στόμα σε όλη τη χώρα, όμως κανείς δεν πείστηκε. Μεγαλώνουμε, μαθαίνοντας να είμαστε δύσπιστοι απέναντι στην οποιαδήποτε αλλαγή. Τι θα μπορούσε να μας μαλακώσει τώρα;
Το γεγονός ότι στις γιορτές όλα είναι πιθανά και τα πάνω μπορούν να έρθουν κάτω. Το ότι οι καλικάντζαροι εκτός από φόβου μπορεί να είναι και αγγελιαφόροι καλοσύνης. Και το ότι τα παιδιά λένε και δείχνουν πάντα την αλήθεια. Γιατί όταν στα διαλείμματα του σχολείου έβγαιναν να παίξουν στο προαύλιο και περνούσε το κοπάδι από τις λευκές χήνες των καλικάντζαρων πάνω από τα κεφαλάκια τους, αυτά πετούσαν από χαρά και κουνούσαν δυνατά τα χεράκια τους για να τις χαιρετήσουν. Οι δάσκαλοι και οι μεγάλοι σταυροκοπιούνταν, αναφωνώντας ακατάληπτες φράσεις, προσπαθώντας να καταλάβουν τι συμβαίνει. Δεν τα κατάφεραν ποτέ.
Κι ίσως και να μην έχει σημασία. Σημασία έχει πως υπάρχουν ιστορίες σαν την αγέλαστη πολιτεία που δείχνουν ότι τα Χριστούγεννα η ενέργεια είναι διαφορετική, η διάθεση ανεβασμένη και η χαρά βρίσκεται σε μεγάλες δόσεις παντού, ακόμη και στην αγέλαστη πολιτεία. Ότι τα Χριστούγεννα μπορούν να συμβούν τα πάντα.
Ακούστε την αγέλαστη πολιτεία εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=60w27MTPYi0
