Της Χριστιάννας Αντωνοπούλου,
Μέχρι πρότινος, τα βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης αποτελούσαν τη γέφυρα μεταξύ της επιστήμης και του απλού κοινού, έχοντας μάλιστα και ουκ ολίγους φανατικούς οπαδούς. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, τη σκυτάλη ήρθε να πάρει η τεχνολογία και πιο συγκεκριμένα το YouTube. Έτσι, παρατηρείται όλο και πιο συχνά η τάση να «ανεβαίνουν» βίντεο με εκλαϊκευμένη επιστήμη, όπου οι δημιουργοί τους είναι συνήθως άτομα, τα οποία έχουν σπουδάσει και ασχοληθεί με το αντίστοιχο αντικείμενο που παρουσιάζουν.
Σε μία εποχή στην οποία η τεχνολογία κυριαρχεί πλέον παντού, κάτι τέτοιο ήταν σχεδόν αναμενόμενο ότι θα συνέβαινε. Και τα αποτελέσματα θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε μάλλον θετικά. Το YouTube αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα δημοφιλέστερα μέσα κοινοποίησης και διαμοιρασμού βίντεο ανάμεσα στους νέους και όχι μόνο. Έτσι, αν ήταν εύκολο μια φορά να διαδοθεί γρήγορα η γνώση και να γίνει προσιτή στο ευρύ κοινό μέσω των βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης, τώρα μέσω του YouTube αυτό είναι δυνατό να συμβεί πολλαπλάσιες φορές.
Με τρόπο απλό και κυρίως κατανοητό, σκοπός της εκλαϊκευμένης επιστήμης είναι να ενημερώσει πρωτίστως για τη σημασία των επιστημονικών επιτευγμάτων, αλλά και για τα αποτελέσματά τους. Συνεπώς, ο δεσμός μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας γίνεται ακόμα πιο στενός. Άλλωστε, η γνώση δεν προορίζεται για να παραμένει «κλειδωμένη» μέσα σε βιβλία και επιστημονικά άρθρα, αλλά για να κοινοποιείται σε όλους είτε είναι εξειδικευμένοι είτε όχι. Ιδιαίτερα σήμερα, όπου τα πάντα εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και απαιτούνται πολίτες ενημερωμένοι, σκεπτόμενοι και με κρίση, η λύση της εκλαϊκευμένης επιστήμης, έστω και μέσω βίντεο στο YouTube, είναι ίσως πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των ανθρώπων.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν η εκλαϊκευμένη επιστήμη προέρχεται από μη επιστήμονες και από άτομα ημιμαθή; Τότε, λοιπόν, δε μιλάμε για επιστήμη, αλλά για ψευδο-επιστήμη. Τα όρια, δυστυχώς, μεταξύ επιστήμης και ψευδο-επιστήμης βρίσκονται πολύ κοντά και έτσι είναι εύκολη η παραπλάνηση και η παραπληροφόρηση του κοινού, τα αποτελέσματα των οποίων μπορεί να αποβούν ορισμένες φορές επικίνδυνα για τον ίδιο τον άνθρωπο αλλά και την κοινωνία. Το YouTube, λόγω της εύκολης πρόσβασης σε αυτό, συχνά γίνεται πρόσφορο έδαφος προβολής βίντεο από μη επιστήμονες, αποτελώντας έτσι παγίδα για τους χρήστες.
Συνεπώς, παρά τα θετικά της εκλαϊκευμένης επιστήμης, καλό θα ήταν να μη δεχόμαστε άκριτα οποιαδήποτε πληροφορία, αλλά πρωτίστως να ελέγχουμε τις πηγές τις οποίες οπωσδήποτε ένας πραγματικός επιστήμονας θα πρέπει να αναφέρει, καθώς και να συγκρίνουμε με άλλες πληροφορίες που παρατίθενται για το συγκεκριμένο θέμα.
Η εκλαϊκευμένη επιστήμη ανέκαθεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα μεγάλο δώρο για τους ανθρώπους. Στις μέρες μας, το YouTube αλλά σταδιακά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αναμφίβολα έναν σημαντικό αρωγό στην προσπάθεια να διαδοθεί η γνώση όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και πιο απλά στο ευρύ κοινό. Ωστόσο, εμείς ως δέκτες οφείλουμε να εξετάζουμε και να μη δεχόμαστε μηχανικά οποιαδήποτε πληροφορία μας παρουσιάζεται. Άλλωστε, και αυτό αποτελεί με τη σειρά του ένα ακόμα βήμα στο μαγικό παιχνίδι που ονομάζεται επιστήμη.
