Της Μαρίας-Ελένης Καποτά,
Τι είναι ο χορός; Μια ασχολία για όλους ή για λίγους και εκλεκτούς;
Αν πριν κάποια χρόνια μου κάνατε τις ίδιες ερωτήσεις, θα ήξερα (όπως ακόμη ξέρω) την απάντηση της πρώτης, όμως θα δυσκολευόμουν να απαντήσω στη δεύτερη. Αλλά ας ξεκινήσουμε με τα λιγότερο περίπλοκα.
O χορός είναι τέχνη, πολιτισμός. Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Britannica, ο χορός ορίζεται ως «η κίνηση του σώματος με έναν ρυθμικό τρόπο, συνήθως στη μουσική και εντός ενός χώρου (θα συμπλήρωνα εδώ, πραγματικού ή φανταστικού χώρου), με σκοπό την έκφραση μιας ιδέας ή ενός συναισθήματος, την απελευθέρωση ενέργειας, ή απλώς χαίροντας την ίδια την κίνηση». Ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων, η ανάγκη για κίνηση αποτελεί μια πραγματικότητα, όπως και οι διαφορετικοί ορισμοί του τι είναι χορός. Για παράδειγμα, το 1721, ο μετρ κλασικού χορού, John Weaver, τονίζει τις έννοιες κομψότητα, αρμονία και ομορφιά στον ορισμό του για τον χορό, κάτι το οποίο αναφέρεται ξανά στην εγκυκλοπαίδεια Britannica. Πράγματι, αυτά είναι στοιχεία τα οποία βρίσκουμε κατά κόρον στο μπαλέτο.
Από πολύ μικρή, από 4-5 ετών συγκεκριμένα, είχα καταλάβει πως μου αρέσει ο χορός και πως έχω ίσως κάποιο ταλέντο. Έτσι, η αγάπη μου για την κίνηση μου έδωσε το έναυσμα για να γραφτώ σε μια σχολή κλασικού χορού. Το ροζ κορμάκι, το σομόν καλσόν και τα παπούτσια του χορού θα παραμείνουν για πάντα χαραγμένα στο μυαλό μου. Τα χρόνια αυτά ήταν όμορφα, γιατί δεν υπήρχε ανταγωνισμός ή έστω εμείς δεν πιστεύαμε πως υπήρχε. Το μόνο που μας ένοιαζε ήταν να χορέψουμε, να φορέσουμε tutu στις παραστάσεις και, εάν πού και πού κάναμε κάποιο λάθος, να το διορθώσουμε με γέλιο.
Έπειτα, κατά τα εφηβικά μου χρόνια, ίσως και λίγο νωρίτερα, άρχισα να συνειδητοποιώ πως τα πράγματα άλλαξαν. Ο ανταγωνισμός ήταν εμφανής και η πίεση άρχισε να αυξάνεται, όσο το επίπεδο και η ένδυση άρχισαν σταδιακά να αλλάζουν. Λόγω ικανοτήτων, μπόρεσα να μεταπηδήσω μια τάξη και να ανέβω χορευτικό επίπεδο. Τα κορμάκια τότε απέκτησαν σκούρο χρώμα, τα δε παπούτσια σκλήρυναν και μπορούσαν να σε σηκώσουν στα ακροδάχτυλα των ποδιών. Στον κλασικό χορό προστέθηκε και ο σύγχρονος χορός, κατά τον οποίο το σώμα γινόταν ένα με τη γη. Παρόλο που ο σύγχρονος θεωρείται για πολλούς ένας εκφραστικός χορός, οφείλω να ομολογήσω πως ένιωθα περισσότερο ο εαυτός μου με τα πόδια μου μέσα στις στενές pointes, οι οποίες καθιστούσαν τον πόνο γλυκό· πόνο για τον οποίο πίστευα πως δεν έπρεπε να παραπονιέμαι. Τι θα έλεγε άλλωστε μια επαγγελματίας χορεύτρια; Γιατί χορεύτρια, σκεφτόμουν, μπορεί να θεωρηθεί μόνο εκείνη που θα καταφέρει τη διπλή πιρουέτα, εκείνη που θα κάνει ένα κομψό grand jeté. Και όχι μόνο μία, αλλά πολλές φορές.
Και εκείνη τη στιγμή είναι που κανείς καταπέφτει και πιστεύει πως δεν αρκεί μόνο που σηκώνεται στις μύτες των ποδιών του, πως δεν είναι αρκετό το ότι τα χέρια του τοποθετούνται κομψά στην πρώτη ποζισιόν, πως νιώθει τη μουσική να τον διαπερνά. Εκείνη τη στιγμή είναι που κατηγορεί το σώμα του ότι δεν είναι σαν των άλλων. Όλο αυτό μας οδηγεί στο να μην νιώθουμε άνετα στο χορό, γεγονός που αποτελεί λανθασμένη νοοτροπία.
Ο καθένας από εμάς μπορεί, αν το θέλει, να χορέψει και πρέπει να νιώθει άνετα με το να χορεύει, είτε αυτό είναι σε ένα κλαμπ με τους φίλους του ή την/τον σύντροφό του σε μια εκδήλωση, σε μια σκηνή ή σε ένα δωμάτιο μπροστά από έναν καθρέφτη. Το γεγονός πως κάποιος δεν έχει προοπτικές να γίνει επαγγελματίας μπαλαρίνα ή να γίνει πρωταγωνιστής σε κάποια χορευτική ταινία, καθώς υπάρχουν προϋποθέσεις, δεν σημαίνει πως πρέπει να συγκρίνει τον εαυτό του με άλλους και να κατηγορεί το cou-de-pied του (όπως πολλάκις έκανα εγώ). Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και ούτε χρειάζεται να είμαστε. Πολλά βλέμματα θα στραφούν πάνω μας επικριτικά και θα μας πουν «Σταμάτα! Δεν είναι για σένα αυτό.» ή έμμεσα θα μας πείσουν πως «Δεν κάνεις για αυτό, μην το προσπαθείς άλλο». Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να σε αποτρέψει από το να χορεύεις, να μάθεις μέσω του χορού και να αποκτήσεις κάτι από αυτό. Θέλω να παροτρύνω όσους διαβάζουν αυτό το άρθρο να χορέψουν με όποιο τρόπο και όποιο χορό θέλουν και να μην έχουν τις σκέψεις που πολλές φορές είχα εγώ και μάλιστα χωρίς σοβαρό λόγο. Ο κλασικός χορός δεν με οδήγησε στο να γίνω επαγγελματίας χορεύτρια, αλλά μου έμαθε το να είμαι πειθαρχημένη, το πόσο ωραία είναι να φοράς tutu, το να πετάς για λίγα δευτερόλεπτα στον αέρα.
Ας αφήσουμε λοιπόν τους εξωτερικούς και εσωτερικούς φραγμούς μας, ας δεχτούμε τις παρατηρήσεις που μας γίνονται για να βελτιωθούμε, αλλά ας μην συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους ή με αυτό που βλέπουμε ή θεωρούμε ότι βλέπουμε στον καθρέφτη μας. Ζούμε σε μια κοινωνία η οποία αρέσκεται στην εμμονή μας με τους άλλους και τις ικανότητες αυτών των άλλων, σε σύγκριση με τις δικές μας. Ας χορέψουμε για εμάς και την ψυχή μας, όπως κάνουν όλοι εκείνοι οι χορευτές που θαυμάζουμε στη σκηνή. Μπορεί να μην είμαστε σαν αυτούς, αλλά έχουμε την κίνηση μέσα μας και μπορούμε να καταφέρουμε να χορέψουμε. Κι ο χορός, με τη σειρά του, θα μας ανταμείβει, το σώμα μας θα πετυχαίνει τις κινήσεις, θα μας στηρίζει και έτσι θα χορεύει. Πολλοί, βέβαια, μπορεί να μην θέλουν να εκφραστούν μέσω του χορού, αλλά για αυτούς που θέλουν και τους πάνε πίσω σχόλια, ανησυχίες και σκέψεις, ας θυμηθούμε πως, όταν ήμασταν παιδιά, δεν μας ένοιαζε τι θα πουν οι άλλοι, αλλά προσπαθούσαμε και δεχόμασταν τα λάθη με γέλιο. Ξαναπροσπαθούσαμε και τα καταφέρναμε.
Αυτά λέω και στον εαυτό μου, αλλά και σε όσους πιστεύουν ότι ο χορός δεν θέλει να τους πάρει με το μέρος του. Ας γραφτούμε λοιπόν σε μια σχολή, ας παρακολουθήσουμε κάποια διαδικτυακά μαθήματα χορού, ας αρχίσουμε να κάνουμε πράγματα χωρίς να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους.
Αυτός είναι ο κανόνας, όχι μόνο για τον χορό, αλλά για οτιδήποτε θέλουμε να πραγματοποιήσουμε στη ζωή μας.
