Του Γιώργου Μοσχόπουλου,
Η Ελλάδα, στην προσπάθεια της να βγει από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009, εφάρμοσε τα μέτρα των μνημονίων, τα οποία ως ένα βαθμό αποτελούσαν μια διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης, ενώ το πρόγραμμα αποσκοπούσε και στην ενίσχυση των εξαγωγών και της ανταγωνιστικότητας. Το μοντέλο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων παρέμεινε, ο κατώτατος μισθός μειώθηκε από το 2012, δίνοντας ευκαιρία στους επιχειρηματίες να μειώσουν το κόστος παραγωγής τους, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την EUROSTAT, το 2017 από τις 719.492 επιχειρήσεις συνολικά στη χώρα, οι 688.017 απασχολούσαν μέχρι 9 άτομα, ενώ υπάρχουν μόνο 400 επιχειρήσεις στη χώρα με πάνω από 250 εργαζόμενους. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η πλειοψηφία των μικρών επιχειρήσεων αφορούν τον τουρισμό και την εστίαση, τους δύο τομείς που πληγώθηκαν περισσότερο από την πανδημία. Θα είναι αρκετό το πλήγμα αυτό για να αλλάξει το μοντέλο της οικονομίας;
Σύμφωνα με την βιβλιογραφία και επίσημα στοιχεία, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μικρότερο κίνδυνο να χρεοκοπήσουν, ενώ υπάρχει μια θετική συσχέτιση μεταξύ των επιχειρήσεων, των μισθών και των εξαγωγών. Επίσης, σύμφωνα με έρευνες, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν περισσότερο εξειδικευμένο προσωπικό, προσωπικό το οποίο δε λείπει από την χώρα μας. Συνεπώς, το «όνειρο» κάθε Έλληνα να ανοίξει το δικό του εστιατόριο, καφέ ή μπαρ θα πρέπει να αφήσει σιγά σιγά την θέση του σε μεγαλύτερου μεγέθους επιχειρήσεις/projects. Παράλληλα, με τη δημιουργία τέτοιου μεγέθους επιχειρήσεων, η κυβέρνηση σε συνεργασία με τις τράπεζες θα πρέπει να στηρίξει προσπάθειες εισόδου σε ξένες αγορές καλύπτοντας προκαταβολικά το κόστος μέσω χαμηλότοκου δανεισμού. Οι πιστωτικοί περιορισμοί αποτρέπουν τις επιχειρήσεις για την εξαγωγική δραστηριότητα. Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τις διεθνείς αγορές με τμήματα που παρακολουθούν τις εξελίξεις σε κάθε χώρα και εκμεταλλεύονται τα δίκτυα διανομής.
Πώς θα μπορούσαν όμως να δημιουργηθούν τέτοιες επιχειρήσεις άμεσα; Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι πιθανόν η μεγαλύτερη αποτυχία των μνημονιακών προγραμμάτων. Πέραν, όμως, αυτού σημαντικό ρόλο παίζει και το μοντέλο που επικρατεί στην αγορά με την μικρομεσαία επιχείρηση να παίζει τον βασικό ρόλο. Προτείνεται, λοιπόν, η δημιουργία διεπιχειρηματικών δικτύων (clustering), με τις ήδη υπάρχουσες μεγάλες επιχειρήσεις να παίζουν τον ρόλο οργανωτή της εξαγωγικής μηχανής, όντας σε άμεση συνεργασία με πλήθος μικρομεσαίων. Αυξάνοντας την εισροή κεφαλαίων από αυτή την διαδικασία μπορούν μικρές επιχειρήσεις έχοντας αποταμιεύσει κεφάλαιο μακροπρόθεσμα να δημιουργήσουν αλυσίδες που εν τέλει να ανταγωνίζονται την επιχείρηση οργανωτή.
Συνοψίζοντας, ο κορωνοϊός, αργά ή γρήγορα, θα φύγει. Σίγουρα θα αφήσει πίσω του πλήθος επιχειρήσεων που θα κλείσουν, αλλά η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα μπορεί να πάρει κάτι από αυτό. Η ανταγωνιστικότητα της χώρας πρέπει να βελτιωθεί και γι’ αυτό πρέπει να συνεργαστούν κράτος, επιχειρηματίες και τράπεζες, καθώς όλοι είναι κερδισμένοι στο μακρινό μέλλον. Θα γίνει άραγε…;
Αναφορές
- Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης (2019). Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση Εξαγωγών: Νέα εργαλεία υποστήριξης των Ελλήνων εξαγωγέων, Δελτίο Τύπου.
- Καλυβίτης, Σ., Κατσίμη, Μ. και Μούτος, Θ. (2018). Εξαγωγές και Εξαγωγικές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Διανέοσις. Διαθέσιμο εδώ.
- Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού. (2016). Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση των Εξαγωγών.
- Δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής (Μάρτιος 2012 και σχετικές αξιολογήσεις). Διαθέσιμο εδώ.
- Akerlof, G. A., & Yellen, J. L. (Eds.). (1986). Efficiency wage models of the labor market. Cambridge: Cambridge University Press.
