Της Χριστίνας Βέρβερη,
Έντονες σκέψεις και μηνύματα προκύπτουν από τα λόγια του προέδρου της Αιγύπτου, Abdel Fattah al-Sisi, ο οποίος μίλησε καθαρά για την αβλεψία της Γαλλίας όσον αφορά την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χώρες στις οποίες η ίδια πωλεί όπλα και στις οποίες, κατά κύριο λόγο, κυριαρχούν καταπιεστικά καθεστώτα. Ο Sisi έφτασε στη Γαλλία σε λιγότερο από έναν μήνα από τη σύλληψη πρωτεργατών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την οποία ακολούθησε συνάντηση Ευρωπαίων αξιωματούχων σχετικά με αυτό το ζήτημα και από την οποία αναμενόταν μια ισχυρή απάντηση-καταδίκη για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία όμως δεν έγινε ποτέ από τον Γάλλο Πρόεδρο.
Μήπως υπάρχουν όντως δύο μέτρα και δύο σταθμά σε αυτή την προσέγγιση; Ας το δούμε… Ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, έπειτα από τον θάνατο του Samuel Paty, διακήρυξε με σαφή τρόπο την επικράτηση της ελευθερίας του λόγου, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως ο Samuel Paty είναι ένας «ήσυχος ήρωας» αφιερωμένος στη διατήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των γαλλικών αξιών. Και εδώ έρχεται το πρώτο μεγάλο «αλλά»… Αλλά, η ίδια η κυβέρνησή του προσπάθησε να φέρει υπό ψήφιση ένα νομοσχέδιο που παραβιάζει τις πολιτικές ελευθερίες των πολιτών (νομοσχέδιο που απαγορεύει τη λήψη φωτογραφιών και βίντεο των αστυνομικών). Το δεύτερο «αλλά» βρίσκεται στις δηλώσεις του Macron, κατά την επίσκεψη Sisi, όπου φάνηκε ιδιαίτερα ήπιος στην αντίδρασή του σχετικά με την αναφορά του Sisi για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν αναλογιστεί κανείς την κάθετη στάση του το 2019, όπου δήλωσε πως ασφάλεια και ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαχώριστες έννοιες.
Και εδώ τίθεται το ερώτημα: μήπως η Γαλλία, η χώρα του Διαφωτισμού και η χώρα που προάγει και κινείται με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα, βρίσκεται σε μία αντίφαση, όταν η ίδια συνεχίζει να πουλάει όπλα -εν γνώσει της- σε καταπιεστικά καθεστώτα; Ας δούμε και το τρίτο «αλλά»: ο ίδιος ο Γάλλος Πρόεδρος αγνόησε εν γνώσει του τις πιέσεις ευρωπαϊκών χωρών για τη διακοπή των πωλήσεων όπλων στη Σαουδική Αραβία, έπειτα από τον θάνατο του δημοσιογράφου Jamal Khashoggi, δηλώνοντας πως ο θάνατος αυτός δεν είχε σχέση με τις πωλήσεις όπλων. Όμως, το ζήτημα δεν είναι αν σχετίζεται ή όχι, αλλά το γεγονός πως ο πόλεμος στην Υεμένη συντηρείται από έναν συνασπισμό στον οποίο ηγείται η Σαουδική Αραβία και ο οποίος έχει προκαλέσει μεγάλη ανθρωπιστική κρίση.
Τέλος, αν και πρόκειται για παλιά γεγονότα, είναι άξια προβληματισμού: η Γαλλία είναι γνωστό ότι αγνοεί τα εμπάργκο όπλων, καθώς στην αυτοβιογραφία του “No Room for Small Dreams” ο αείμνηστος Ισραηλινός πολιτικός Shimon Perez είπε ότι η Γαλλία πούλησε κρυφά όπλα στο Ισραήλ τη δεκαετία του 1950, όταν λίγα έθνη θα το έκαναν, και ότι οι Γάλλοι έδωσαν στο Ισραήλ τις πυρηνικές του δυνατότητες. Και οι παράνομες πωλήσεις όπλων συνεχίστηκαν, όταν οι Γάλλοι βρήκαν τρόπους να προμηθεύουν όπλα στο καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, παρά τους περιορισμούς σε τέτοιες εξαγωγές, ενώ αργότερα και δημοσιεύματα του Τύπου ανέφεραν ότι στρατιωτικό υλικό που βρέθηκε στη Λιβύη το 2019 έδειξε ότι η Γαλλία παραβίασε το εμπάργκο όπλων και εκεί.
Γιατί όμως γίνονται όλα αυτά;
Η Γαλλία έχει έννομο συμφέρον να αποκρούσει το ζήτημα των παραβιάσεων των δικαιωμάτων. Η οπλική βιομηχανία είναι πολύ σημαντική για τη χώρα, η οποία κατατάσσεται τρίτη στις παγκόσμιες στρατιωτικές εξαγωγές, πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία. Ο αμυντικός τομέας στη Γαλλία απασχολεί 200.000 άτομα, περίπου το 13% του συνολικού βιομηχανικού εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με έκθεση του Κοινοβουλίου της χώρας. Η Γαλλία είναι μία από τις λίγες χώρες του κόσμου που μπορούν να παράγουν ανεξάρτητα προηγμένα στρατιωτικά συστήματα και οι πωλήσεις όπλων είναι βασικές για την επιβίωση του αμυντικού τομέα. Όπως το έθεσε η Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Florence Parly, το 2018: «Οι εξαγωγές όπλων είναι το επιχειρηματικό μοντέλο της κυριαρχίας μας». Και η βιομηχανία όπλων στη Γαλλία μεγαλώνει. Συγκρίνοντας τα έτη 2015-2019 με τα 2010-2014, οι γαλλικές εξαγωγές όπλων αυξήθηκαν 72%, αντιπροσωπεύοντας το 7,9% της παγκόσμιας αγοράς όπλων. Κατά την τελευταία δεκαετία, η Μέση Ανατολή αντιπροσώπευε περίπου το 48% των γαλλικών εξαγωγών.
Άρα, η οπλική βιομηχανία αποτελεί το «κλειδί για την κυριαρχία»; Και ποια είναι η θέση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όταν συμβαίνουν τα παραπάνω; Η Γαλλία, αν θέλει να ανταποκρίνονται τα λεγόμενά της και οι έντονες διακηρύξεις της υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του σεβασμού του ανθρώπου, εκτός από την υπεράσπισή τους στο εσωτερικό της χώρας, θα πρέπει να αναθεωρήσει και τις πρακτικές της στο εξωτερικό αυτής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- France debates human rights at home while still selling weapons to oppressive regimes, France24, διαθέσιμο εδώ
- Macron says French arms sales to Egypt will not be conditional to human rights, France24, διαθέσιμο εδώ
- Here’s what’s behind France’s 72% jump in weapons export, DefenseNews, διαθέσιμο εδώ
