Της Ελένης Διοΐλη,
Το Καμερούν είναι κράτος της Κεντρικής Αφρικής και η μεγαλύτερη οικονομία που ανήκει στην Οικονομική Κοινότητα των Κεντροαφρικανικών Κρατών (CEMAC). Συνορεύει με τη Νιγηρία στα δυτικά, το Τσαντ στα βορειανατολικά, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία στα ανατολικά και την Ισημερινή Γουινέα, την Γκαμπόν και την Δημοκρατία του Κονγκό στα νότια. Είναι περίπου 30% μεγαλύτερο από την Ελλάδα και ο πληθυσμός του είναι περί τα 26 εκατομμύρια, ενώ υπάρχουν πάνω από 200 διαφορετικές εθνοτικές και γλωσσικές ομάδες. Είναι μέλος της Τράπεζας των Κρατών της Κεντρικής Αφρικής (ΒΕΑC), της Οικονομικής και Τελωνειακής ένωσης της Κεντρικής Αφρικής (UDEAC) και του Οργανισμού για την Εναρμόνιση του Δικαίου των επιχειρήσεων στην Αφρική (OHADA).
Το Καμερούν ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Γαλλία και ενώθηκε με το υπό βρετανική διοίκηση Νότιο Καμερούν το 1961. Αν και η χώρα είναι πολιτικά σταθερή έχοντας ένα σταθερό Προεδρικό σύστημα υπό τη διακυβέρνηση του Paul Biya από το 1982 έως σήμερα, οι διαφορετικές εθνοτικές ομάδες έχουν δημιουργήσει διαμάχες στο πέρασμα των χρόνων. Από το 2017 έχει ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος στο Καμερούν, εξαιτίας τoυ αιτήματος της αγγλόφωνης μειονότητας του Νότιου Καμερούν για ανεξαρτητοποίηση και δημιουργία της Δημοκρατίας της Αμπαζονίας. Η αγγλόφωνη μειονότητα κατηγορούσε την κυβέρνηση του Καμερούν για διακρίσεις και για ελλιπή αντιπροσώπευση τους, ενώ ζητούν την απόσχισή τους. Ο εμφύλιος έχει τερματιστεί προσωρινά χωρίς, ουσιαστικά, κάποιον νικητή, μετά από τις προσπάθειες και της διεθνούς κοινότητας και υπό του φόβου για μεγάλη διασπορά του Covid-19, με το ξέσπασμα της πανδημίας. Γενικά, όμως, πρέπει να σημειωθεί ότι το Καμερούν βρίσκεται σε μια «εύφλεκτη» περιοχή με πολλές αναταραχές και συγκρούσεις και λόγω της δράσης και της προσπάθειας καταπολέμησης της τρομοκρατικής ομάδας Boko Haram, αλλά και λόγω της μη σταθερότητας των γύρω χωρών, όπως είναι η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και η Νιγηρία.
Το κλίμα και η γεωγραφία του Καμερούν επιτρέπουν την καλλιέργεια και παραγωγή μια μεγάλης ποικιλίας προϊόντων. Η μεγάλη ποικιλομορφία στο κλίμα έχει ως αποτέλεσμα να παράγονται διαφορετικά προϊόντα ανά περιοχή, με την παραγωγή, όμως, να είναι κυρίως βασισμένη στο κακάο, τον καφέ, το φοινικέλαιο, τη ζάχαρη, το ταμπάκο, το τάρο, το δέντρο καουτσούκ, το βαμβάκι, στο ρύζι και στο φιστίκι. Στον αγροτικό τομέα απασχολείται το 70% του πληθυσμού με τη γεωργία να προσφέρει το 16,7% του ΑΕΠ. Πολύ μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται κυρίως στην Ολλανδία, στη Γαλλία, στην Κίνα, στο Βέλγιο, στην Ιταλία, στην Αλγερία και στη Μαλαισία. Ακόμη, υπάρχει πολλή σημαντική κτηνοτροφική δραστηριότητα σ’ όλη την επικράτεια της χώρας, καθώς, επίσης, η απασχόληση με το κυνήγι άγριων ζώων έχει ως αποτέλεσμα στον κίνδυνο εξαφάνισης πολλών άγριων ζώων. Το Καμερούν είναι πλούσιο και σε αποθέματα ορυκτών πόρων με την οικονομία της χώρας να βασίζεται πολύ στην παραγωγή πετρελαίου, που είναι και το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν. Το γεγονός αυτό, έχει καταστήσει διαχρονικά την οικονομία του Καμερούν ευάλωτη είτε λόγω των πετρελαϊκών κρίσεων είτε λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου.
Η εξάρτηση της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο φαίνεται και από τους δείκτες του ΑΕΠ με την ετήσια ανάπτυξη την περίοδο της δεκαετίας του 1980 να πέφτει κατακόρυφα φτάνοντας στο -7% το 1988 και τη χώρα να αναγκάζεται να καταφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να προβεί σε μέτρα λιτότητας με περικοπές δαπανών και ιδιωτικοποιήσεις κρατικών βιομηχανιών. Από το 1994 έως το 2005, η οικονομία παρουσίασε μια σταθερή αύξηση και μια ανάπτυξη περί του 4% κάθε χρόνο. Ωστόσο, οι εμφύλιες διαμάχες στο εσωτερικό και η κατάσταση συνολικά στο περιφερειακό της περιβάλλον, καθιστούν, όπως είναι λογικό, την οικονομία του Καμερούν ευάλωτη. Η ανάπτυξη υποχώρησε το 2016-2017 με το ξέσπασμα του εμφυλίου παραμένοντας, όμως, σε θετικό πρόσημο γύρω στο 2%-3%. Πρέπει, όμως, να τονιστεί, ότι το 24% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας με την πρόβλεψη της Παγκόσμιας Τράπεζας να εντοπίζει ότι χρειάζεται μια μεγάλη αύξηση των επενδύσεων γύρω στο 30% του ΑΕΠ και της παραγωγικότητας στο 2%, για να μπορέσει το Καμερούν να γίνει μεσαίου εισοδήματος κράτος έως το 2035.
Το Καμερούν, όπως τα περισσότερα αφρικανικά κράτη, ενώ έχουν τις γεωγραφικές και παραγωγικές δυνατότητες για μια ανεπτυγμένη οικονομία, «πάσχει» από μεγάλα ποσοστά διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Παρόλη την προσπάθεια για την θέσπιση και λειτουργία ενός κατάλληλου νομικού πλαισίου και την σύσταση θεσμών, με σκοπό την καταπολέμηση της διαφθοράς, τα ποσοστά διαφθοράς παραμένουν υψηλά και οι μηχανισμοί εποπτείας δεν λειτουργούν. Η κρατική διαφθορά αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τις επενδύσεις που είναι τόσο σημαντικές για την ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας. Η διαφθορά παραμένει σταθερή γύρω στο 25%, ενώ η κατανομή εισοδήματος παραμένει άνιση σε μεγάλο ποσοστό, καθιστώντας ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού να ζει με λιγότερο από 1,54$ την ημέρα.
Άλλος ένας σημαντικός κλάδος που θα μπορούσε να προσφέρει οικονομικά στο Καμερούν είναι ο κλάδος της ενέργειας. Το πετρέλαιο μπορεί να είναι το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, όμως, η παραγωγή του έχει περιοριστεί σημαντικά μετά τα τέλη του 20ου αιώνα. Επιπλέον, πολλοί αναλυτές εντοπίζουν ότι το Καμερούν μπορεί από εξαγωγέας πετρελαίου να μετατραπεί σε εισαγωγέας. Εξάλλου, στην προσπάθεια μετάβασης σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας, το πετρέλαιο θα αντικατασταθεί με άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η έλλειψη ενός σημαντικού πλαισίου επενδύσεων δεν επιτρέπει στο Καμερούν να εκμεταλλευτεί το φυσικό αέριο της επικράτειάς του, καθώς το κόστος για τις εγκαταστάσεις αξιοποίησής του είναι ιδιαίτερα υψηλό. Βέβαια, το Καμερούν έχει ήδη προχωρήσει στην δημιουργία υδροηλεκτρικών εργοστασίων αξιοποιώντας τα δυνατά ποτάμια και τους καταρράκτες της περιοχής και καλύπτοντας έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό των αναγκών της σε ενέργεια. Με το κατάλληλο, όμως, επενδυτικό πλαίσιο είναι σίγουρο ότι το Καμερούν θα μπορούσε όχι μόνο να έχει επάρκεια σε ενέργεια, αλλά και να εξάγει ενέργεια σε γειτονικές χώρες.
Είναι σίγουρο, ότι το Καμερούν αντιμετωπίζει τις παθογένειες των αφρικανικών κρατών με υψηλά ποσοστά διαφθοράς, ανισότητας και εμφύλιες διαμάχες. Η στασιμότητα στην οικονομική ανάπτυξη του Καμερούν, μας δείχνει την ανάγκη για σημαντικές αλλαγές στο εσωτερικό της χώρας και οριστική επίλυση των εμφύλιων διαφορών, ώστε να επιτευχθεί μια πολιτική και κοινωνική σταθερότητα. Η διαφθορά είναι πολύ μεγάλο ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να καταπολεμηθεί με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων που θα τονώσουν την οικονομία και την παραγωγικότητα. Αυτή η σημαντική οικονομία της Υποσαχάριας Αφρικής χρειάζεται μια σημαντική επανεκκίνηση για να βγει από την οικονομική στασιμότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Cameroon, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- The World Bank in Cameroon, The World Bank, Retrieved from here
- Cameroon’s Data, The World Bank, Retrieved from here
- Cameroon Economic Outlook, African Development Bank Group, Retrieved from here
