Του Παναγιώτη Παναγιωτακόπουλου,
17 Οκτωβρίου 2019. Ημέρα σταθμός για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία. Η αίτηση αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει, πλέον, εγκριθεί.
31 Ιανουαρίου 2020. Μέρα ιστορικής σημασίας, καθώς αποτέλεσε και την τελευταία μέρα που το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκτοτε, ξεκίνησε μία μεταβατική περίοδος εντός της οποίας το Ηνωμένο Βασίλειο όφειλε να τακτοποιήσει όλα τα ζητήματα που σχετίζονταν με την επικείμενη αποχώρησή του από την Ένωση.
31 Δεκεμβρίου 2020. Σήμερα. Επιτέλους, για πολλούς λόγους, έφτασε η στιγμή του αποχαιρετισμού με το πολυσυζητημένο 2020, που δυστυχώς δεν πρόκειται να ξεχαστεί γρήγορα. Εκτός αυτού, λήγει και η περίοδος προσαρμογής, ή αλλιώς μεταβατική περίοδος όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, του Ηνωμένου Βασιλείου και έτσι από αύριο ξεκινά η «πλήρης» ανεξαρτητοποίηση.
Στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας και συγκεκριμένα στις 24 Δεκέμβρη, επετεύχθη η εμπορική συμφωνία μεταξύ του Λονδίνου και Βρυξελλών. Η έγκριση ήρθε άμεσα από τις κυβερνήσεις των 27 κρατών-μελών, η Βρετανική Βουλή Κοινοτήτων υπερψήφισε και συνεπώς η ανεπίσημη εφαρμογή ξεκινά από αύριο, μέχρι να έρθει το «ναι» της Βασίλισσας και η τελική επικύρωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έως το πέρας του Φεβρουαρίου.
Κάπως έτσι, επανέρχονται στο προσκήνιο οι όροι ΕΖΕΣ και ΕΟΧ. Πρόκειται, φυσικά, για την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Ο ΕΟΧ, λοιπόν, πρωτοεμφανίστηκε το 1994 και στόχευε στην εξάπλωση των κανόνων εν ισχύ στην ΕΕ περί εσωτερικών αγορών και στις χώρες της ΕΖΕΣ. Στον ΕΟΧ μέλη είναι οι Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν, με τις δύο πρώτες να μετέχουν και στην ΕΖΕΣ μαζί με την Ελβετία. Αξίζει να επισημαίνουμε πως και άλλα κράτη έχουν κάνει την εμφάνιση τους στις εν λόγω ενώσεις, όμως είτε λόγω ένταξης στην ΕΕ, είτε λόγω επιλογής απομάκρυνσης δεν είναι σήμερα στην λίστα.
Συνοπτικά, το πλαίσιο δράσης και λειτουργίας των θεσμών αυτών αφορά την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η οποία περιγράφεται άψογα με τις τέσσερις ελευθερίες της, που δεν είναι άλλες από την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων και τις όποιες πολιτικές γύρω από τον ανταγωνισμό, τις μεταφορές, την ενέργεια και την συνεργασία σε οικονομικό και νομισματικό επίπεδο.
Μπορεί, τουλάχιστον εντός «νησιωτικών» συνόρων, το Brexit να διαφημίζεται ως κίνηση ισχυροποίησης σε σχέση με την ΕΕ, όμως τίποτα δεν μπορεί να στοιχειοθετήσει τη δήλωση αυτή. Μεγάλο μέρος της βρετανικής οικονομίας στηρίζεται στην ΕΕ, αφού το 52% των συναλλαγών της που αφορούν αγαθά, εμπλέκουν ευρωπαϊκές χώρες, ενώ το ίδιο συμβαίνει με το 42% των υπηρεσιών. Αν προστεθεί στην κουβέντα και η ευρωπαϊκή συμβολή της τάξης του 30% στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τότε ίσως η ΕΕ μετατρέπεται σε θεμέλιο λίθο της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα οφέλη από την ύπαρξη μίας κοινής αγοράς με ενιαίο πλαίσιο λειτουργίας δεν περιορίζονται μόνο στις εμπορικές συμφωνίες και τους μειωμένους δασμούς. Απώτεροι στόχοι, η αρμονική λειτουργία από το ελεύθερο εμπόριο ως και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Η όποια διαφωνία στον εν λόγω τομέα εμπορίου θα οδηγούσε στην έσχατη λύση της εφαρμογής των κανόνων Παγκόσμιου Εμπορίου με δυσμενείς συνέπειες στους δασμούς των μετακινούμενων ανά τις χώρες προϊόντων.
Οι προαναφερθείσες χώρες δεν βρίσκονται υπό το ίδιο καθεστώς. Η Ελβετία έχει διαφορετικού είδους συμφωνία, όμως τα όποια κενά έχουν καλυφθεί μέσω διμερών συμφωνιών με την ΕΕ, των οποίων ο αριθμός των ενεργών ξεπερνά σήμερα τις 120. Παρά το δικαίωμα που διακρατούν και οι τέσσερις χώρες για παροχή στοιχείων σε προπαρασκευαστικά στάδια συνελεύσεων της ΕΕ, δεν έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων. Επιβαρυντικός παράγοντας έχει υπάρξει και η περιοριστική γεωγραφική τους θέση, η οποία δεν τους δίνει και πολλά περιθώρια ισχυροποίησης. Σίγουρα θα υπάρξουν ανακατατάξεις στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και αυτό λόγω της θέσης του «νησιού», που αυτομάτως το καθιστά ισχυρό στις διαπραγματεύσεις. Παρά τη στέρηση του δικαιώματος συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων, η επιρροή και η επίδραση στο κομμάτι των συζητήσεων θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα.
Μία σύγχυση σημιουργήθηκε, αναμφίβολα, την περίοδο της ανακοίνωσης της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γύρω από την διατάραξη των οικονομικών, και όχι μόνο, σχέσεων με χώρες με τις οποίες υπήρχε έντονη δραστηριότητα. Την θέση της σύγχυσης αυτής έρχεται σιγά σιγά να λάβει η ηρεμία, καθώς μιλάμε για ένα σενάριο που έχει επαναληφθεί, ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν, με σχετική επιτυχία. Ευχή όλων, οι καλοί οιωνοί να παραμείνουν και να μην δημιουργηθεί κανενός είδους ρήγμα στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Μιας και έγινε λόγος για ευχές, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την έλευση του νέου έτους σε λίγες ώρες από τώρα. Έτσι, λοιπόν, το τμήμα των Οικονομικών και το OffLine Post ως σύνολο, σας εύχονται πρώτα από όλα υγεία για τη νέα χρονιά, η οποία ευελπιστούμε να είναι για όλους γεμάτη έμπνευση, δημιουργία και αγάπη.
Αναφορές
- “Brexit: Υπερψηφίστηκε η εμπορική συμφωνία από τη βρετανική Βουλή”, Euronews. Διαθέσιμο εδώ.
- “Πώς προετοιμάστηκε η Ελλάδα για το Brexit”, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- “ΕΕ: Οι κυβερνήσεις των “27” ενέκριναν την εμπορική συμφωνία για το Brexit”, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- “Brexit: What you need to know about the UK leaving the EU”, BBC. Διαθέσιμο εδώ.
- “BREXIT – Πως θα ετοιμαστείτε για τη λήξη της μεταβατικής περιόδου”, European Commission. Διαθέσιμο εδώ.
- “Συμφωνία αποχώρησης μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου”, European Commission. Διαθέσιμο εδώ.
- “Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ)”, European Commission. Διαθέσιμο εδώ.
- “Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος (ΕΟΧ), η Ελβετία και ο Βορράς”, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Διαθέσιμο εδώ.
- “Οι δεσμοί της Βρετανίας με την Ε.Ε. είναι πολύ ισχυροί”, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
