Του Χάρη Πασχαλάκη,
H βία αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο, υπήρχε και, δυστυχώς, θα συνεχίσει να υπάρχει πάντα και παντού. Kρυφή ή φανερή, με μάσκα ή χωρίς, εν βρασμώ ή εν ψυχρώ, ατομική ή συλλογική, είτε με λόγια είτε με πράξεις. Ήταν, είναι και θα είναι ένα δεδομένο ανθρώπινο στοιχείο.
Έτσι, προκύπτουν κάποια σημεία, τα σκοτεινά σημεία της Ιστορίας, κατά τα οποία η βία, έχοντας αποκτήσει τέτοια ισχύ, εξολοθρεύει τα πάντα στο διάβα της. Στο σημείο αυτό, δεν αναφερόμαστε μόνο στις γενοκτονίες, το οποίο και αποτελεί έσχατο παράδειγμα συλλογικής και οργανωμένης βίας, αλλά και σε άλλες μικρές «πανούκλες», οι οποίες έχουν την ίδια -ίσως και χειρότερη ισχύ- και μάλιστα εξίσου έντονα. Σήμερα, είμαστε θεατές -είτε ως θύματα, ως θύτες ή ακόμα και ως παρατηρητές- σε μια ιστορική στιγμή, που εξετάζει τελικά το ανθρώπινο ποιόν.
Ως Έλληνες χρόνια ηδονιζόμαστε με την ιδέα ότι, ενώ εμπορικά και οικονομικά δεν αποτελούμε κάποια υπερδύναμη, έχουμε πολλές και διαφορετικές αρετές (φιλοξενία, τιμιότητα, προοδευτικότητα, σεβασμό). Ωστόσο, τώρα που ήρθε η ώρα να εξεταστούμε στις αρετές αυτές, δείχνουμε το πραγματικό και, κάποιες φορές, σκοτεινό μας πρόσωπο. Ως λαός έχουμε την τάση και συγκρίνουμε τον εαυτό μας όχι με μια γενικότερη, μεγαλύτερη ελληνική πραγματικότητα, αλλά με μια στιγμή.
Η φτώχεια έρχεται και φεύγει, η βία, όμως, όχι. Χαράζει βαθιές πληγές στην κοινωνία και μπορεί να αποτελέσει το έσχατο στάδιο πριν την αποσύνθεση. Ο εξευτελισμός, η ταπείνωση και το μίσος δεν είναι σαν την οικονομία, που έχει διακυμάνσεις. Έχει τη δύναμη να διογκωθεί και να καταπιεί ό,τι καλό και όμορφο υπάρχει στο διάβα της, ισοπεδώνοντας, εν ριπή οφθαλμού, τις αξίες, που για χρόνια χτίζονταν στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Αν η ανεργία, που μαστίζει τη χώρα, και τα προσωπικά προβλήματα του καθενός αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου, το ίδιο το παγόβουνο δεν είναι άλλο από την ίδια τη βία, που είναι μεγαλύτερη και καταστροφικότερη των παραπάνω. Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ευκολότερη από την προσπάθεια για αναπροσαρμογή και περισσότερο εκφράζει αδυναμία παρά δύναμη. Το ανθρώπινο συναίσθημα του μίσους έχει την τάση να «θολώνει» και να βρίσκει διεξόδους καταστροφής εκεί που θα μπορούσε να δημιουργήσει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αντί να γίνει η κινητήριος δύναμη, που θα δημιουργήσει κάτι καλύτερο, αυτό να επιφέρει ένα βίαιο κρεσέντο, κατά το οποίο ο δημιουργός έχει την ψευδαίσθηση ότι λύνει ένα πρόβλημα, χωρίς, ωστόσο, να καταλαβαίνει πως γεννά ένα άλλο. Για τον λόγο αυτό, μπορούμε να πούμε πως η βία είναι αυτοκαταστροφική.
Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που θεωρούν πως αποτελούν τους εθνικούς σωματοφύλακες της πατρίδας μας και πως έτσι προστατεύουν τη χώρα και τους πολίτες της. Ίσως, το συγκεχυμένο και φοβισμένο τους μυαλό θεωρεί ότι είναι επαναστάτες ενάντια μιας νέας επέλασης -εξ Ανατολής- βαρβάρων. Ίσως, στα μάτια ενός μετανάστη ή πρόσφυγα να βλέπουν έναν εισβολέα. Είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι δεν ζούμε σε μια χώρα με τρεις ή τέσσερις μετανάστες. Υπάρχουν ολόκληρες κοινότητες και κοινωνικά σύνολα από μετανάστες και πρόσφυγες. Πολλοί από αυτούς είναι παραγωγικοί και ενσωματωμένοι πλήρως στην ελληνική κοινωνία. Αρκετοί από εμάς έχουν την τάση να μην θέλουν να δουν και αυτήν την πλευρά της χώρα μας, το γεγονός, δηλαδή, πως η Ελλάδα ανήκει στον παγκόσμιο χάρτη.
Εστιάζοντας περισσότερο στην οικονομία, δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο, που κρύβει η μονομερής απασχόληση με την οικονομική ευμάρεια. Το κοινωνικό μας πρόβλημα, αυτή τη στιγμή, είναι ίσως μεγαλύτερο και από το οικονομικό μας. Έτσι, απαιτείται, σε αντίθεση με την πολιτική και την οικονομία, η δική μας προσοχή, καθώς ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε και κάποιος άλλος οργανισμός θα ασχοληθεί ποτέ με την αντιμετώπιση των παθογενειών, που μαστίζουν τις κοινωνικές δομές μας, την παιδεία μας, τους ναρκομανείς, τους αστέγους, τις κλοπές, τις αυτοκτονίες, τους θανάτους και την ανεξέλεγκτη βία. Απλά, θα παραμείνουν θεατές μιας χώρας που καταρρέει περισσότερο μέρα με τη μέρα. Εμείς είμαστε αυτοί που θα πρέπει να ξαναχτίσουμε μια λειτουργική χώρα και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί ούτε με τον θυμό ούτε με τη βία.
