Του Χάρη Πετράκη,
Λογιστικά τεχνάσματα, εταιρείες-φαντάσματα, πλαστογραφίες και εικονικές συναλλαγές οδήγησαν την εταιρεία στην ανάπτυξη με γεωμετρική πρόοδο επί μια σχεδόν εικοσαετία στο χώρο της. Μετά την αναλυτική έκθεση της ελεγκτικής εταιρίας Price waterhouse Coopers (PwC), ο καθένας, πλέον, μπορεί να καταλάβει τι συνέβαινε τόσα χρόνια και κανείς δεν αντιδρούσε.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση, τουλάχιστον από το 2001 και έως το 2017 ο όμιλος παρουσίαζε κάθε χρόνο πλασματικό κύκλο εργασιών και εικονικά υπερκέρδη, «αποσκοπώντας προφανώς στη δημιουργία μιας ελκυστικής επενδυτικής πρότασης, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή χρηματαγορά».
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια δεκαετία εταιρικών χρήσεων οι πλασματικές πωλήσεις ακολουθούν κλιμακωτή αύξηση και από 17% που είναι το 2008 φτάνουν έως και το 63% και 62% αντίστοιχα τα έτη 2016 και 2017. Λίγο πριν ξεσπάσει η καταιγίδα δηλαδή, σχεδόν τα 2/3 του κύκλου εργασιών του ομίλου αφορούσαν εικονικές πωλήσεις. Η απάτη, όμως, δεν σταματάει στη μητρική εταιρεία. Η εταιρεία πραγματοποιούσε αγοραπωλησίες προϊόντων μέσω ενδιάμεσων εταιρειών που παρουσιάζονταν ως μη συνδεδεμένες με τον όμιλο, στην πραγματικότητα ελέγχονταν από στελέχη της επιχείρησης, που δραστηριοποιούνταν στην αγορά της Ασίας. Στη δεύτερη φάση, οι εταιρείες του ομίλου στην Ασία πραγματοποιούσαν εικονικές πωλήσεις σε εικονικούς πελάτες και πάλι μέσα από εταιρείες που ελέγχονταν από στελέχη της, παρουσιάζοντας αυξημένες πωλήσεις και πλασματικά αυξημένα κέρδη. Το σύστημα «βελτιώθηκε» ακόμη περισσότερο γύρω στο 2015, όταν οι θυγατρικές της Folli Follie στην Ασία πραγματοποιούσαν απευθείας εικονικές πωλήσεις σε ένα μοναδικό εικονικό πελάτη και εικονικές αγορές από έναν μοναδικό εικονικό προμηθευτή. Με άλλα λόγια, μια κακογυρισμένη ταινία με πολύ καλούς σκηνοθέτες, αλλά με ανέτοιμους κριτικούς της ταινίας.
Όπως διαπίστωσαν οι ελεγκτές της PwC, από το 2000 και μέχρι το 2017 δημιουργήθηκαν 27 εταιρείες «φαντάσματα», σχεδόν όλες με έδρα την Ασία και με τα ίδια πρόσωπα να ανακυκλώνονται σε ρόλους προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου. Οι εταιρείες αυτές πωλούσαν τα προϊόντα η μια στην άλλη και σε κάθε εικονική αγοραπωλησία μέσα από επίσης εικονικά τιμολόγια αύξαναν το κόστος του προϊόντος. Είναι ενδεικτικό, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, ότι κάθε ρολόι που πωλούταν από τη μία εταιρεία στην άλλη έπαιρνε 28 δολάρια επάνω στην τιμή του. Αντίστοιχα, για κάθε κόσμημα το «καπέλο» ήταν στα τρία δολάρια. Οι εταιρείες λειτουργούσαν ανά προϊόν, καθώς, για παράδειγμα, άλλη διακινούσε τα ρολόγια, άλλη τα αξεσουάρ και άλλη τα κοσμήματα. Τα φουσκωμένα οικονομικά προσέλκυαν τους επενδυτές και αύξαναν την τιμή της μετοχής, ενώ ταυτόχρονα η διοίκηση κερδοσκοπούσε πάνω στη μετοχή, καθώς σύμφωνα με το πόρισμα, οι Δημήτρης και Τζώρτζης Κουτσολιούτσος αποκόμισαν από το 2004 έως το 2017, 134,3 εκατομμύρια ευρώ μόνο από πωλήσεις των μετοχών τους.
Όλα έτρεχαν σύμφωνα με το σχέδιο της διοίκησης και τα πάντα ήταν ελεγχόμενα από τους ιδιοκτήτες. Μάλιστα, οι ελεγκτές της PwC διαπίστωσαν ότι κάποια από τα μέλη του Δ.Σ. της εταιρείας δεν παραβρέθηκαν ούτε σε μια συνεδρίαση από τις 41 που έγιναν μεταξύ Ιανουαρίου του 2017 και Μαΐου 2018. Αλλά το σκάνδαλο δεν σταματάει στα σφάλματα για χάρη της εταιρείας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μεταφοράς τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων ευρώ σε διάστημα δεκαετίας προς δύο κυπριακές εταιρείες, με το πρόσχημα της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών. Ο έλεγχος έδειξε ότι οι δυο αυτές εταιρείες δεν παρείχαν καμία υπηρεσία στην επιχείρηση, σχετίζονταν όμως με την οικογένεια Κουτσολιούτσου. Οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες υπολογίζεται ότι από μερίσματα και πωλήσεις μετοχών καρπώθηκαν γύρω στα 180 εκατομμύρια ευρώ. Πολλά από αυτά λόγω της τιμής της μετοχής, που παρά την οικονομική κρίση βρισκόταν στα 21 ευρώ, μέχρι την ανακοίνωση των λογιστικών σφαλμάτων, όπου και βυθίστηκε στα 4,8 ευρώ. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει η απληστία της διοίκησης, την περίοδο 2004–2008, η εταιρεία ξόδεψε για ανακαίνιση κατοικιών 125.000 ευρώ, ενώ σε μια άλλη περίπτωση ξοδεύτηκαν 450.00 ευρώ για εισαγωγή ξυλείας από την Ταϊλάνδη. Σε άλλα… μικροέξοδα περιλαμβάνονται 36.700 δολάρια για την αγορά 48 ηλεκτρικών οχημάτων για γήπεδα γκολφ και 60.000 δολάρια για κρασιά από τη Νέα Ζηλανδία! Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε περισσότερο.
Αυτή η πρόσφατη οικονομική απάτη θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα και από θέμα των κυβερνήσεων, που έχουν περάσει αλλά και από θέμα ελέγχου των εταιρειών γενικότερα. Ο εσωτερικός έλεγχος οφείλει να εντατικοποιηθεί και η επιτροπή κεφαλαιαγοράς να μην αφήνει περιθώρια για τέτοιου είδους απάτες! Τέτοιες νοοτροπίες έφεραν τη χώρα μας εδώ. Καιρός να μπει ένα τέλος.
Αναφορές
- “Όλη η έκθεση-καταπέλτης της PwC για τα έργα και τις ημέρες της οικογένειας Κουτσολιούτσου στην Folli Follie”, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
