Του Νικόλαου Τσελέντη,
Το 2020 φθάνει στο τέλος του. Το γεγονός αυτό προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα, καθώς η φετινή χρονιά στιγματίστηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, που ανέτρεψε τις υφιστάμενες ισορροπίες. Ο ιός ανέδειξε υψίστης σημασίας ζητήματα, τα οποία είχαν εν πολλοίς κρυφθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, θεωρώντας, μάλιστα, αδύνατη την εμφάνιση μίας υγειονομικής κρίσης τέτοιου βεληνεκούς. Παρά τους αναδυόμενους σκοπέλους, η διεθνής κοινότητα έχει ορισμένους λόγους να ελπίζει, ορώμενη την τάση των κρατών για περαιτέρω συνεργασία, τη σθεναρή αντίσταση της νέας γενιάς στην καθεστηκυία τάξη, την αναγκαιότητα ύπαρξης των διεθνών οργανισμών, την ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στα υψηλότερα επίπεδα διακυβέρνησης και την επικράτηση της μεστής δημοκρατίας στην πλανητική υπερδύναμη. Ας πιάσουμε, όμως, το νήμα από την αρχή.
Διακρατική Συνεργασία
Στο πλαίσιο της συνύπαρξης των κρατών και κατ’ επέκταση στην εξασφάλιση κοινών συμφερόντων, δημιουργήθηκε στις 6 Ιανουαρίου το Συμβούλιο Αραβικών και Αφρικανικών Κρατών που βρέχονται από την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Aden. Στον εν λόγω οργανισμό συμμετέχουν κράτη που κείνται στην εγγύς περιοχή∙ η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, η Ερυθραία, η Σομαλία, η Ιορδανία, η Υεμένη, το Τζιμπουτί και το Σουδάν. Τα διαπλεκόμενα μέρη αποσκοπούν στην αξιοποίηση της θαλάσσιας οδού, η οποία αποτελεί κομβικό σημείο του παγκόσμιου εμπορίου, και στη διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή, ούτως ώστε να μειωθούν οι εξωτερικές επεμβάσεις. Η πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας προκάλεσε θετικές αντιδράσεις στην κοινή γνώμη, δεδομένου ότι μπορεί να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη τα κράτη υπό κατάρρευση (Σομαλία, Υεμένη).
Εξίσου καθοριστική συμμαχία επετεύχθη στις 15 Νοεμβρίου, με την υπογραφή της Περιφερειακής Ολοκληρωμένης Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (Regional Comprehensive Economic Partnership-RCEP). Συγκεκριμένα, η RCEP αποτελείται από 10 μέλη του Συνδέσμου Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Μπρουνέι, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ, σε συνδυασμό με την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότιο Κορέα, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία μέσω ενός κοινού πολυμερούς συμφώνου. Η σπουδαιότητα της συμμαχίας αυτής έγκειται στη δημιουργία μίας εμπορικής ζώνης, αντίστοιχης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα προωθεί το ελεύθερο εμπόριο και την αλληλεξάρτηση των κρατών. Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η δυναμική συνεργασία, για πρώτη μάλιστα φορά, των αντίπαλων χωρών της ανατολικής Ασίας (Κίνα, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα).
Νόμπελ Ειρήνης 2020
Το πολύτιμο αυτό βραβείο, που φέρει το όνομα του εφευρέτη και επιχειρηματία Άλφρεντ Νόμπελ, απονεμήθηκε τη φετινή χρονιά στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης (World Food Programme). Το WFP είναι ένα «παρακλάδι» του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και ασχολείται με την αντιμετώπιση της πείνας και του υποσιτισμού. Από το έτος ίδρυσής του, το μακρινό 1960, μέχρι σήμερα παρέχει βοήθεια σε τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ανθρώπους σε 90 χώρες, με τις συνθήκες να είναι δυσχερείς σε ορισμένες εξ αυτών. Επιπλέον, το πρόγραμμα συνεισφέρει στα σχολικά γεύματα, δίνοντας έναν παραπάνω λόγο στις οικογένειες για να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, και στηρίζει τους μικρούς παραγωγούς, προκειμένου να αυξήσουν τα εισοδήματά τους. Αναντίρρητα, η συνεισφορά του WFP είναι τεράστια και υπερτονίζει την ανάγκη για συντονισμένη δράση, απορρίπτοντας πολιτικές απομονωτισμού.
Νέα Γενιά
Η ονομαζόμενη «νέα γενιά» αποτελεί τη φωνή ενάντια στην πολιτική ασυδοσία, την εκμετάλλευση και τη φίμωση των διαφορετικών απόψεων. Η αντίδρασή της καθίσταται καίρια σε χώρες όπως η Νιγηρία, η Ταϊλάνδη, αλλά και σε ιδιόμορφα καθεστώτα, όπως εκείνο του Χονγκ Κονγκ. Στην πρώτη περίπτωση, η νεολαία καταδίκασε με πλήθος διαμαρτυριών σε όλη την επικράτεια την τεταμένη αστυνομική βία. Αφορμή αποτέλεσε η κοινοποίηση ενός βίντεο, που αποθανάτιζε τον πυροβολισμό ενός άνδρα από έναν αστυνομικό της SARS, της ειδικής δηλαδή διμοιρίας κατά των κλοπών. Η κινητοποίηση, μάλιστα, υπήρξε τόσο μεγάλη, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του συνθήματος #EndSARS, το οποίο διαδόθηκε σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Στην Ταϊλάνδη, οι διαδηλωτές επιζητούσαν την οριστική απομάκρυνση της μοναρχίας και την παγίωση της δημοκρατίας. Παρόλο που το αίτημα δεν ήταν πρωτοφανές, η εκπλήρωσή του έχαιρε άμεσης διευθέτησης περισσότερο από ποτέ. Αυτό συνέβη καθώς τον Φεβρουάριο το δικαστήριο της χώρας απεφάνθη τη διάλυση του νεοσύστατου αντιπολιτευτικού κόμματος, Future Forward Party, το οποίο είναι αρκετά δημοφιλές στους νέους. Αδιαμφισβήτητα, η δικαστική απόφαση κατέδειξε το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η μοναρχία και ο στρατός, δύο από τους πιο μισητούς θεσμούς για τη νέα γενιά. Στην εξέχουσα διοικητική περιοχή της Κίνας, το Χονγκ Κονγκ, η δυσαρέσκεια είναι σύνηθες φαινόμενο. Η προσπάθεια ελέγχου εκ μέρους της Κίνας, μέσω της επιβολής νομολογιών που περιορίζουν τις ελευθερίες, προκαλεί έντονες αντιδράσεις στους πολίτες μίας περιοχής, στην οποία η δημοκρατία είχε ευδοκιμήσει κατά τη βρετανική παρουσία. Και στις τρεις προαναφερθείσες περιπτώσεις, η δυναμική των νέων κινημάτων όχι μόνο δε μειώνεται, αλλά εξαπλώνεται ραγδαία, μέχρι να πραγματοποιηθεί μία ουσιαστική αλλαγή εκ των έσω.
Γυναικεία παρουσία
Η εμφάνιση των γυναικών στα υψηλότερα αξιώματα της πολιτικής δυστυχώς σπανίζει. Βέβαια, σε ορισμένα κράτη, ευρωπαϊκά (Δανία, Γερμανία) και μη (Νέα Ζηλανδία, Ταϊβάν), η παρουσία τους χαρακτηρίζεται το λιγότερο ως αποφασιστική. Συγκεκριμένα, η Νέα Ζηλανδία έχει αποτελέσει ουκ ολίγες φορές αντικείμενο συζήτησης για την παγκόσμια πρωτοτυπία της. Στο πηδάλιο της ηγεσίας βρίσκεται η Jacinda Ardern, η οποία επικράτησε για δεύτερη συνεχόμενη φορά στις εκλογές. Η επανεκλογή της οφείλεται στην επιτυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας, λαμβάνοντας άμεσα υγειονομικά μέτρα, και στην πολυσυλλεκτικότητα της κυβέρνησής της. Για του λόγου το αληθές, αξίζει να επισημανθεί ότι τουλάχιστον στο 50% των υπουργικών θέσεων βρίσκονται γυναίκες, ενώ κατακρίνει τις φυλετικές και σεξουαλικές διακρίσεις, δίνοντας σε όλους τη δυνατότητα έκφρασης και συμμετοχής στα πολιτικά δρώμενα. Στην Ταϊβάν η Πρωθυπουργός Tsai Ing-Wen κατάφερε να περιορίσει αισθητά την εξάπλωση του ιού, προσμετρώντας μόνο 447 κρούσματα και 7 θανάτους σε ένα μία χώρα 23 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι χώρες αυτές, με την ισχυρή γυναικεία εκπροσώπηση, αποτέλεσαν παράδειγμα προς μίμηση για τον περιορισμό του κορωνοϊού, δείχνοντας εμπιστοσύνη στους ειδικούς. Ταυτόχρονα, λειτούργησαν ως εφαλτήριο για όλες τις γυναίκες του κόσμου, που θέλουν να υλοποιήσουν τα όνειρά τους.
Εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
Το κεφάλαιο των αμερικανικών εκλογών απασχόλησε ιδιαίτερα το διεθνές στερέωμα, γνωρίζοντας το βαθμό που η πλανητική υπερδύναμη καθορίζει τα γενόμενα, ανάλογα με την ηγεσία της. Η ήττα του Ρεπουμπλικάνου, Donald Trump, και η επικράτηση του Δημοκρατικού, Joe Biden, μπορεί να θεωρηθεί ως νίκη της δημοκρατίας εν συνόλω. Αυτό τεκμαίρεται από την ένδειξη καλής θελήσεως του νέου Προέδρου για στενότερη συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς, στη γνωστική κατάρτιση των οποίων δείχνει εμπιστοσύνη, εν αντιθέσει με τον προκάτοχό του. Μάλιστα, η πρόθεση του Joe Biden να επαναφέρει τις Η.Π.Α. στη συνθήκη των Παρισίων, αντιλαμβανόμενος το μείζον πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, αλλά και η πρόταση δημιουργίας ενός Παγκόσμιου Συμβουλίου Έκτακτης Ανάγκης για την Υγεία (Global Health Emergency Board), αποτελούμενο από τις Η.ΠΑ. και τις υπόλοιπες χώρες της G7, για την παροχή βοήθειας στα πιο ευάλωτα έθνη λόγω του ιού, αποδεικνύουν πως είναι το κατάλληλο, πλέον, πρόσωπο για να επωμιστεί το βάρος της ηγεσίας μίας πανίσχυρης χώρας.
Βάσει των παραπάνω, το 2020 ίσως και να μην έχει αρνητικό πρόσημο. Μπορεί ο κορωνοϊός να μονοπωλεί το ενδιαφέρον από τις αρχές του έτους, αλλά αυτό δε σημαίνει πως οι εξελίξεις σταματούν. Εκτυλίσσονται και μάλιστα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα ανεξαρτήτως γεωγραφικών ορίων. Επομένως, ακόμη κι αν δε είμαστε σε θέση να χαμογελάσουμε, ένα μειδίαμα εμφανίζεται σίγουρα στο πρόσωπό μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden details plan to combat coronavirus pandemic in first 100 days, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Thousands protest in Bangkok after Thai parliament votes on constitutional reform, CNN, διαθέσιμο εδώ
- UN World Food Programme wins 2020 Nobel Peace Prize, United Nations, διαθέσιμο εδώ
- What is the Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP)?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Nigeria: Killing of #EndSARS protesters by the military must be investigated, Amnesty International, διαθέσιμο εδώ
