Της Αγγελικής Ευαγγελακοπούλου,
Η Αλγερία αποτελεί χώρα της Αφρικής και βρίσκεται στο βόρειο μέρος αυτής. Συνορεύει με το Μαρόκο και τη Δυτική Σαχάρα στα δυτικά, με τη Μαυριτανία, το Μάλι και τον Νίγηρα στα νότια και με τη Λιβύη και την Τυνησία στα ανατολικά. Βασικό πλεονέκτημά της είναι ότι βρίσκεται στο άκρο του βορείου τμήματος της αφρικανικής ηπείρου και αποτελεί παραθαλάσσια χώρα που έχει επαφή με μια από τις μεγαλύτερες θάλασσες, τη Μεσόγειο. Η έκτασή της ανέρχεται στα 2.4 εκατομμύρια τ. χλμ., κάνοντάς την τη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της ηπείρου, και ο πληθυσμός της στα 42 εκατομμύρια. Ωστόσο, είναι αραιοκατοικημένη και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατοικεί στο βόρειο και παραθαλάσσιο μέρος, διότι το μεγαλύτερο τμήμα της καλύπτεται από την άμμο της ερήμου Σαχάρα και είναι αδύνατο να κατοικηθεί. Το νόμισμα που έχει η οικονομία της είναι το δηνάριο της Αλγερίας. Συμμετέχει σε πληθώρα διεθνών οικονομικών -και όχι μόνο- οργανισμών, όπως η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, το Αραβικό Ταμείο Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας, ο ΟΠΕΚ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ο ΟΗΕ και άλλοι οργανισμοί του ΟΗΕ. Επίσης, ανήκει στους G77.
Οι βασικές γλώσσες είναι τα αλγερικά και τα γαλλικά. Τα γαλλικά κυρίως ομιλούνται από το μέρος του πληθυσμού που ανήκει στα ανώτερα οικονομικά στρώματα και έχει ευκολότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η χώρα πέρασε μία περίοδο αποικιοκρατίας που τη στιγμάτισε, δεδομένου ότι βρίσκεται σε μία πολύ σημαντική και ευνοϊκή περιοχή. Λόγω της θέσης της, λοιπόν, μονοπώλησε το ενδιαφέρον πολλών αυτοκρατοριών. Κατά το 1600 βρισκόταν υπό τον έλεγχο της οθωμανικής αυτοκρατορίας (μέχρι και το 1830). Υπ’ αυτό το πρίσμα, δικαιολογείται η έντονη ύπαρξη μουσουλμανικού στοιχείου στην κουλτούρα της χώρας. Στη συνέχεια, μετά την άφιξη των δυτικών κρατών στην αφρικανική ήπειρο και τις διαμάχες για το ποια δύναμη θα επικρατήσει στα διάφορα αφρικανικά κράτη, η Γαλλία ήταν αυτή που κυριάρχησε επί της Αλγερίας. Η γαλλική κυβέρνηση είχε τον έλεγχο των πάντων στην αφρικανική χώρα: της οικονομικής, της πολιτικής και της κοινωνικής ζωής. Προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων Αλγερινών και τη χρόνια καταπίεση και υποβάθμιση του μουσουλμανικού πληθυσμού που ζούσε εκεί. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του πρώτου και του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, η Γαλλία χρησιμοποίησε μεγάλο μέρος του Αλγερινού πληθυσμού με σκοπό να χτίσει τον στρατό της για να μη θυσιάσει τον γαλλικό πληθυσμό. Με βάση τα στοιχεία αυτά, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι η γαλλική αποικιοκρατία επί της Αλγερίας θεωρείται περίπτωση γενοκτονίας από πολλούς μελετητές. Η χώρα κατάφερε να ανακτήσει την ανεξαρτησία της μετά από έναν οκταετή πόλεμο, που ξεκίνησε το 1954 και έληξε το 1962, ανάμεσα στη Γαλλία και στο Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας της Αλγερίας. Έτσι, τον Ιούλιο του 1962 η περίοδος της αποικιοκρατίας έληξε και η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε.
Μερικές δεκαετίες μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας της, ξέσπασε η εμφύλια διαμάχη που στιγμάτισε τη χώρα. Το 1991, η βόρεια Αφρική είχε ήδη γνωρίσει την ανάπτυξη του ισλαμιστικού κινήματος και την εμφάνιση οργανώσεων που σκοπό είχαν τη μετάδοση των μουσουλμανικών ιδανικών ανά την ήπειρο. Μετά την επιθυμία ανάληψης της κυβέρνησης της χώρας από δύο ανάλογες οργανώσεις (Armed Islamic Group of Algeria και Salvation Font), ο στρατός της χώρας διέκοψε τη συμμετοχή τους στις εκλογές και ως αποτέλεσμα ξέσπασε διαμάχη μεταξύ του στρατού και αυτών των μορφωμάτων που προσπαθούσαν να επιβάλουν την ιδεολογία τους στη χώρα και να γίνουν αρχηγοί της. Για περίπου 10 χρόνια έλαβαν χώρα συνεχείς σφαγές που διατηρούσαν τον εμφύλιο πόλεμο στη χώρα. Έχασαν τη ζωή τους αμέτρητοι πολίτες και η κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό. Η συγκεκριμένη μάχη ήταν αποτέλεσμα των καταπιεσμένων μουσουλμάνων που ζούσαν στη σκιά των Γάλλων αποικιοκρατών για περίπου έναν αιώνα και οδηγήθηκαν στη χρήση της τρομοκρατίας για να διεκδικήσουν ξανά μια θέση στην κοινωνία.
Η Αλγερία αποτελεί συνταγματική δημοκρατία με πολυκομματικό σύστημα και το πολίτευμά της είναι ημιπροεδρική δημοκρατία, που αποτελείται από τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό. Τωρινός πρόεδρός της είναι ο Andelmadjid Tebboune, αφού νίκησε τις εθνικές εκλογές του Δεκεμβρίου του 2919 με 58% επί των άλλων υποψηφίων, όντας ανεξάρτητος χωρίς να ανήκει σε κάποιο κόμμα της χώρας. Πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Abdelaziz Djerad, ο οποίος είναι και αυτός ανεξάρτητος και ανέλαβε την κυβέρνηση της χώρας τον Δεκέμβριο του 2019, έπειτα από την ανάδειξή του ως πρωθυπουργό από τον πρόεδρο. Στη χώρα εξακολουθούν να υπάρχουν πολιτικά μορφώματα που εκπροσωπεύουν τη μουσουλμανική νοοτροπία και αντιπροσωπεύουν τον μουσουλμανικό πληθυσμό, χωρίς όμως να επηρεάζουν δραστικά την κυβέρνηση. Τέλος, όσον αφορά την πολιτική της δράση, αυτή ασκείται μέσω δύο ομάδων πίεσης: της Algerian League for the Defense of Human Rights, που αφορά την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και της Youth Action Rally, που αφορά τη συμμετοχή των νέων στην πολιτική ζωή της χώρας.
Η Αλγερία οικονομικά βρίσκεται σε μέτριο προς κακό επίπεδο, καθώς η θέση της στην παγκόσμια οικονομία είναι η 112η. Αν και παρουσιάζει ένα από τα μεγαλύτερα επίπεδα ΑΕΠ σε σύγκριση με άλλα αφρικανικά κράτη, δεν παύουν να υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες και επιπλοκές που καθυστερούν την ανάπτυξή της. Μετά την ανεξαρτησία της ακολούθησε το φιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης στην προσπάθειά της να αναπτυχθεί χωρίς εξωτερικές επιρροές και ν’ αρχίσει να διακατέχει κάποια αξιοσημείωτη θέση στην παγκόσμια οικονομία. Ο κρατικός παρεμβατισμός, οι περικοπές στις κρατικές δαπάνες, η προσήλωση στην εύρεση των βασικών αγαθών παραγωγής και στην εξαγωγή τους για δημιουργία εμπορικών σχέσεων ήταν μερικές από τις βασικότερες προτεραιότητες για τις εκάστοτε κυβερνήσεις της χώρας.
Κρίνεται χρήσιμο να γίνει συσχέτιση της οικονομίας με την περίοδο που έλαβε χώρα ο εμφύλιος της Αλγερίας, που αναλύθηκε παραπάνω, δεδομένου ότι αποτελεί περίοδο που δυσκόλεψε την οργάνωση της χώρας και την υιοθέτηση πολιτικών για την ανάπτυξη της οικονομίας και του εσωτερικού της γενικά. Από το 1991 μέχρι και το 2002, υπήρξε μια αύξηση στους Ρυθμούς Ανάπτυξης της χώρας. Το 1996 ανήλθαν στο 4.1%, το 1997 έπεσαν στο 1.1% και το 1998 επανήλθαν στο 5.1%. Επίσης, αξίζει να τονιστεί ότι από το 2006 μέχρι και το 2019 οι τιμές των Ρυθμών Ανάπτυξης κυμαίνονται σταθερά από 1.6% έως 3.8%, με εξαίρεση το 2019 που γνώρισαν άλλη μια πτώση αφού βρέθηκαν στο 0.8% λόγω των πολιτικών εξελίξεων που έλαβαν χώρα στο κράτος και της εθνικής αναστάτωσης που υπήρξε κατά τη διάρκεια του προεκλογικού κλίματος της χρονιάς. Αναλυτικότερα, ξέσπασε πληθώρα εξεγέρσεων λόγω της εκ νέου υποψηφιότητας (για τις εκλογές της χώρας του 2019) του πρώην προέδρου, Abdelaziz Bouteflika, μετά από 20 χρόνια, κατά τα οποία ήταν ο ίδιος πρόεδρος της χώρας μέσω του εθνικιστικού κόμματος National Liberation Font. Σκοπός των διαμαρτυριών ήταν η ανασυγκρότηση του πολιτικού συστήματος με στόχο τη δικαιότερη διακυβέρνηση της χώρας μέσω της διαδικασίας των εκλογών.
Ακόμα ένα σημαντικό μέγεθος που δείχνει την πορεία της οικονομίας της Αλγερίας είναι το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ.
Από το 1980 το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ φαίνεται να έχει αυξητική τάση. Ενδεικτικά, από τα 341.3 δολάρια το 1971, το 1981 ανήλθε στα 2.202 δολάρια. Έπειτα και μέχρι το 1987, σημειώνεται σταθερή, αν και ελαφρώς αυξητική, η πορεία του, αφού δεν ξεπέρασε τα 2.800 δολάρια. Συνεχίζοντας, κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου που έλαβε χώρα, η πορεία του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ φαίνεται καθοδική, όπως είναι αναμενόμενο, αφού και οι Ρυθμοί Ανάπτυξης της περιόδου εκείνης είναι μειωμένοι. Μέχρι το 2003, οπότε και σημειώθηκε εκ νέου ενίσχυση, από τα 2.400 δολάρια το 1990 έπεσε στα περίπου 1.500 για σχεδόν μια δεκαετία. Έκτοτε και για τα επόμενα έξι χρόνια, μέχρι το 2008, αυξανόταν συνεχώς λόγω των προσπαθειών της χώρας να συνέλθει οικονομικά και πολιτικά και να αναδιαρθρώσει το εσωτερικό της με βάση νέους οικονομικούς άξονες. Αφού έφτασε στα 4.900 δολάρια το 2008, μετά από μια πτώση την επόμενη διετία (στα 3.800), τις χρονιές 2012-2014 γνώρισε τη μεγαλύτερη αύξηση που είχε συμβεί στην οικονομία της χώρας γενικά, αγγίζοντας τα 5.500 δολάρια περίπου. Η θετική αυτή εξέλιξη δεν είχε διάρκεια όμως, αφού το 2016 συνέβη μια εκ νέου πτώση (3.900 δολάρια), η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα.
Ο σημαντικότερος τομέας απασχόλησης του πληθυσμού είναι η ενέργεια και η αξιοποίησή της ως μέσο εξαγωγών και δημιουργίας εμπορικών σχέσεων. Η Αλγερία αποτελεί ένα κράτος πλούσιο σε πετρέλαιο, το οποίο αποτελεί και το βασικό αγαθό εξαγωγών της, δεδομένου ότι βρίσκεται στην 16η θέση παγκοσμίως στην εξόρυξη πετρελαίου και 11η στην εξόρυξη υγραερίου. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει και στην αναζήτηση και αξιοποίηση του υγραερίου και των υδρογονανθράκων που ανακαλύπτονται στο έδαφος της. Συνολικά, τα δύο ενεργειακά αγαθά αποτελούν τη βάση της αλγερινής οικονομίας και των εξαγωγών της, αφού αντιπροσωπεύουν το 40%, περίπου τη μισή αγορά δηλαδή. Προχωρώντας, ο πρωτογενής τομέας καταλαμβάνει μόνο το 12% της αλγερινής οικονομίας και αφορά καλλιέργειες λεμονιού, βρώμης, σιταριού, σταφυλιών, ελιών και καπνού. Επίσης, είναι μεγάλος παραγωγός φελλού. Ο τομέας της βιομηχανίας είναι ο δεύτερος σε ποσοστό τομέας που απασχολεί τον αλγερινό πληθυσμό και αποτελεί το 37.4% της οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχέση με άλλα αφρικανικά κράτη η βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη.
Η αύξηση τιμών στην περίπτωση της Αλγερίας συμβαίνει λόγω διάφορων δημοσιονομικών πολιτικών στην προσπάθεια της επαναφοράς της οικονομίας μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη χώρα. Λαμβάνοντας υπόψη και το διάγραμμα, φαίνεται πως μέχρι το 1989 ο πληθωρισμός ήταν σχετικά σταθερός, σε υψηλά επίπεδα βέβαια, και δεν είχε απότομες αυξομειώσεις (10-15% περίπου). Τα επόμενα χρόνια, μέχρι και το 2000, φαίνεται να υπάρχει μεγάλη απόκλιση στο ποσοστό πληθωρισμού ανά τα χρόνια. Για παράδειγμα, το 1992 έφτασε στο 31.6% και το 1995 στο 29.7%, ενώ πέντε χρόνια μετά προσγειώθηκε στο 5.73%. Έκτοτε και μέχρι το 2019, οπότε και έγινε η τελευταία μέτρηση, κυμαίνεται από 1.5% έως 6%, με εξαίρεση το 2012 που ανήλθε στο 8.9%.
Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε στα ποσοστά ανεργίας της Αλγερίας. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως μέχρι το 2000 η ανεργία ήταν αυξημένη στη χώρα, με ποσοστό έως 30% περίπου. Γίνεται κατανοητό πως η παραγωγική δραστηριότητα δεν ήταν οργανωμένη έτσι ώστε να απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού και υπήρχε σημαντικό ποσοστό φτώχειας και δυσκολίας επιβίωσης. Ωστόσο, σταδιακά τα επόμενα χρόνια άρχισε να μειώνεται, φτάνοντας περίπου στο 11-12% το 2008 με 2009. Η μείωση αυτή επέφερε σταθερότητα στο ποσοστό της ανεργίας, διότι -σύμφωνα με το διάγραμμα- δεν έχει υπάρξει ξανά υπεραυξημένο ποσοστό ανεργίας. Βέβαια, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι και το 9-10% είναι ένα σημαντικό ποσοστό μη απασχόλησης πολλών ατόμων και επιβαρύνει το επίπεδο διαβίωσής τους. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις, αναμένεται μια καλύτερη οργάνωση της οικονομικής δραστηριότητας της Αλγερίας και βελτίωση των συνθηκών παραγωγής και εργασίας του πληθυσμού.
Φτάνοντας σε ένα συμπέρασμα, η Αλγερία αποτελεί μια χώρα που αφενός βρίσκεται σε ένα ικανοποιητικό οικονομικό επίπεδο και αφετέρου πρέπει να αντιμετωπίσει την πολιτική αστάθεια που την κρατά πίσω και την απομακρύνει από το να έχει μια ομαλή οικονομική ανάπτυξη. Το γεγονός ότι αποτελεί κράτος-παραγωγό ενέργειας συμβάλλει στο να διατηρεί αυξημένες τις εξαγωγές της και να συνάπτει εμπορικές σχέσεις με άλλα κράτη που αποζητούν την αγορά ενέργειας. Αν ξεπεράσει τις εσωτερικές αναταραχές και αφοσιωθεί στην πολιτική και οικονομική αναδιοργάνωση, θα ανέλθει οικονομικά και θα αποκτήσει ενεργότερο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- Algeria International organization participation, Retrieved from here
- Algeria Country Profile, Retrieved from here
- Algeria’s struggle against colonialism, Retrieved from here
- Algerian Civil War: Islamists versus the Army, Retrieved from here
- Presentation of Algeria: Politics, Retrieved from here
- GDP per Country, Retrieved from here
- Algeria appoints new government amid worst political crisis in decades, Retrieved from here
- Algerian Market Main Factors, Retrieved from here
