Της Τάνιας Βράνου,
Από τα αρχαία χρόνια, η αρτιμέλεια συνδυαζόταν με το πνεύμα. Ο «τέλειος» άνθρωπος ήταν αυτός που είχε δυνατό σώμα και πνεύμα. Αντιλαμβανόταν την αναπηρία ως μια τιμωρία από τους Θεούς. Όλοι γνωρίζουμε το μύθο, σύμφωνα με τον οποίο φαίνεται, ότι οι Σπαρτιάτες έριχναν τα νεογνά που είχαν κάποια μορφή δυσμορφίας ή αναπηρίας στον Ταΰγετο. Έτσι, θεωρούσαν ότι δεν θα αποτελούσαν ποτέ βάρος στη σπαρτιατική κοινωνία. Ένας μύθος, φυσικά, που στη πορεία καταρρίφθηκε.
Από τα παλαιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα, οι άνθρωποι που έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο βρίσκονται στο περιθώριο. Προφανώς, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί και θεωρητικά έχουν ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους. Πρακτικά, όμως, φαίνεται ότι αυτό δεν συμβαίνει.
Οι κοινωνίες μπορεί να έχουν εξελιχθεί, ωστόσο, δεν είναι διαμορφωμένες για όλους ιδανικά. Στη πραγματικότητα, είναι χωρισμένες σε ομάδες, κάποιες από τις οποίες δεν έχουν ίσες ευκαιρίες με τους υπολοίπους. Δεν γεύονται όλοι οι άνθρωποι τα αγαθά που προσφέρονται. Η Ελλάδα διαφέρει από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, σε ό,τι αφορά τα άτομα με αναπηρία. Δεν τους προσφέρει τις απαραίτητες υποδομές και ευκαιρίες και έτσι, εξακολουθούν να βρίσκονται στην απομόνωση σε πολλές περιπτώσεις. Από το ότι δεν μπορούν να κινηθούν ελεύθερα στο δρόμο, γιατί κάποιος έχει παρκάρει στη ράμπα αναπήρων, μέχρι το ότι μπορεί να αποκλειστούν από κάποια εργασία. Μπορεί για εμάς να μην έχει τόσο σημασία που κάποιος εμποδίζει τη πρόσβαση στο δρόμο, αλλά σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι αυτό για έναν άνθρωπο, που χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο.
Η εκπαίδευση, η εργασία, η πολιτική ζωή είναι αγαθά από το οποία πολλές φορές αποκλείονται άτομα με αναπηρία. Αυτό έχει να κάνει και με στερεοτυπικές αντιλήψεις, που πιστεύουν ότι δεν μπορούν να υπάρξουν παραγωγικά και γι’ αυτό, δεν είναι απαραίτητο να μορφωθούν. Η λανθασμένη αυτή αντίληψη, σε πολλές περιπτώσεις, στερεί από τα άτομα με αναπηρία το δικαίωμα στην εκπαίδευση ή τα αποτρέπει από το να μορφωθούν περαιτέρω, προχωρώντας και στις επόμενες εκπαιδευτικές βαθμίδες ή ακόμη και να βρούνε κάποια εργασία.
Στη πραγματικότητα, όμως, αυτό που τα εμποδίζει να συμμετέχουν σε διάφορες δράσεις είναι η ανύπαρκτη κοινωνική στήριξη, σε συνδυασμό με τη νοοτροπία που έχουμε. Οι συλλογικές δράσεις και η ειδική αγωγή, που προσπαθούν να συμβάλλουν στην ένταξη των ανθρώπων αυτών, δεν αρκούν για την αλλαγή της νοοτροπίας μας. Προς το παρόν, φαίνεται ότι τα άτομα με αναπηρία είναι ναι μεν αποδεκτά, αλλά για να δώσουμε και ένα παράδειγμα, θα πούμε, ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν θα επέλεγαν να εργαστεί για αυτούς ένα άτομο με αναπηρία, ενώ ακόμη, πολλοί θα απέφευγαν να συνεργαστούν μαζί του.
Αυτό μας κάνει να καταλάβουμε ότι γίνονται προσπάθειες για την ένταξη των ατόμων αυτών, ωστόσο, ακόμη φαίνεται ότι δεν έχουν καρποφορήσει. Μπορεί ο κόσμος να έχει αποδεχτεί την αναπηρία, αλλά την αντιμετωπίζει μειονεκτικά. Δεν έχει φτάσει στο σημείο να αντιλαμβάνεται τις ικανότητες που έχουν αυτοί οι άνθρωποι. Ικανότητες διαφορετικές από εκείνους τους «κανονικούς» που ζουν μια «κανονική» ζωή. Πολλοί είναι αυτοί που εκφράζουν τον οίκτο, μα εκείνοι δεν χρειάζονται τη λύπησή μας, αλλά τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να ζήσουν, όπως και οι υπόλοιποι.
Η ρατσιστική συμπεριφορά καταδικάζεται, αλλά στην πραγματικότητα δεν διώκεται. «Δεν είμαι ρατσιστής αλλά…». Δεν υπάρχει το «δεν είμαι ρατσιστής αλλά…». Ρατσιστική συμπεριφορά δεν είναι η λεκτική και σωματική βία μόνο. Είναι και τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις. Κι αν δεν τα ξεριζώσεις από μέσα σου για να δεις καλύτερα τον κόσμο, πάντα θα είσαι ρατσιστής. Δώσε ευκαιρίες στους ανθρώπους να σου δείξουν ποιοι πραγματικά είναι και τι μπορούν να κάνουν και τότε πραγματικά θα εκπλαγείς!
