Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Η Κάτω Βουλή της Ισπανίας πήρε την πρωτοβουλία για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας στην χώρα, με έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου, την Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020. Το επόμενο διάστημα, αναμένεται η σχετική απόφαση της Γερουσίας, η οποία, εάν επικυρώσει το νομοσχέδιο, θα κάνει την Ισπανία την 4η χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταστεί νομικά επιτρεπτή την ευθανασία. Όμως, ηχηρές ενστάσεις αναφορικά με το νομοσχέδιο προέρχονται από θρησκευτικές ομάδες και από τα ισπανικά κόμματα του δεξιού πολιτικού φάσματος.
Αναλυτικότερα, το περιεχόμενο του πρόσφατα ψηφισμένου νομοσχεδίου έλαβε την θετική ψήφο από 198 βουλευτές, ενώ 138 βουλευτές έδωσαν την αρνητική τους ψήφο και 2 απείχαν. Το προσχέδιο του αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου παρουσιάστηκε από την σοσιαλιστική κυβέρνηση του Ισπανού πρωθυπουργού, Pedro Sánchez, τον Φεβρουάριο του 2020, η οποία επιχειρηματολογούσε υπέρ της κατάργησης του άρθρου στον Ισπανικό Ποινικό Κώδικα, το οποίο απαγορεύει την χορήγηση βοήθειας στον τερματισμό της ζωής ανθρώπου που υποφέρει από ανίατη ασθένεια. Μέχρι τώρα, ένας Ισπανός ασθενής είχε το δικαίωμα να αποφασίσει τον τερματισμό της θεραπείας του, όχι, όμως, και της ζωής του. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δίνει, επιπρόσθετα, την επιλογή στους ασθενείς με σοβαρές και ανίατες ασθένειες που προκαλούν αφόρητη οδύνη, να τερματίσουν ανώδυνα την ζωή τους. Επιπλέον, καταγράφονται δύο εναλλακτικοί τρόποι για την διεξαγωγή της ευθανασίας: είτε να πραγματοποιηθεί από έναν πάροχο υγείας είτε από τον ίδιο τον ασθενή στην οικία του, με το να λάβει την αναγκαία δόση για την επίτευξη του αποτελέσματος από συνταγογραφούμενο φάρμακο.
Ωστόσο, οι αρνητές του νομοσχεδίου έχουν ήδη προβεί σε δηλώσεις και διαδηλώσεις. Σε πολιτικό επίπεδο, οι βουλευτές του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (PP) καταψήφισαν το νομοσχέδιο, κατακρίνοντας την κυβέρνηση για το ότι δρομολογεί βιαστικά μια σημαντική κοινωνική αλλαγή, χωρίς να έχει διεξαχθεί επαρκής δημόσιος διάλογος. Με την απόφαση διαφωνεί και το ακροδεξιό κόμμα Vox, με τον ηγέτη του κόμματος, Santiago Abascal, να δηλώνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι: «Ο νόμος της ευθανασίας είναι η ήττα του πολιτισμού και η νίκη της κουλτούρας του θανάτου, για εκείνους που πιστεύουν ότι κάποιες ζωές αξίζουν περισσότερο από τις άλλες». Ο Lourdes Méndez, βουλευτής του ίδιου κόμματος, προσέθεσε πως με το νομοσχέδιο «υπογράφεται η θανατική ποινή των πιο αδύναμων».
Σε κοινωνικό επίπεδο, η Καθολική Εκκλησία εναντιώνεται με την ιδέα περί ευθανασίας στην Ισπανία. Η Σύνοδος της Ισπανικής Εκκλησίας, που πραγματοποιήθηκε πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου, προειδοποίησε ότι το δικαίωμα στην ευθανασία μπορεί να θέσει το άτομο σε υπερβολική πίεση, ενώ υπογράμμισε πως «Η ζωή είναι δώρο, η ευθανασία αποτυχία». Επιπρόσθετα, την ώρα της ψηφοφορίας της Πέμπτης, συγκεντρώθηκε έξω από το Ισπανικό Κοινοβούλιο μια μικρή ομάδα διαδηλωτών, με σκοπό να εκφράσουν την δυσαρέσκειά τους απέναντι στο νομοσχέδιο. Οι διαδηλωτές προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια πένθιμη ατμόσφαιρα, χτυπώντας ταμπούρλα σε πένθιμο ρυθμό και κρατώντας μαύρες σημαίες με νεκροκεφαλές και ένα πανό με το σύνθημα “Cobierno de la Muerte” («Κυβέρνηση Θανάτου»).
Παρά τους αρνητές, οι θετικές εντυπώσεις του νομοσχεδίου διακρίνονται καθ’ όλη την διάρκεια του κοινοβουλευτικού debate. H σοσιαλίστρια βουλευτής, María Luisa Carcedo, υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο επιτρέπει στην Ισπανία να «κάνει ένα βήμα μπροστά προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, δίνοντας περισσότερες ελευθερίες στους πολίτες». Συμπληρώνει πως η ευθανασία δεν είναι «μια κρατική επιβολή» αλλά «αυτός που αποφασίζει σε κάθε περίπτωση είναι ο ασθενής». Πράγματι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η ευθανασία αποτελεί την έσχατη επιλογή του ασθενή. Προηγουμένως, θα πρέπει να έχει ενημερωθεί πλήρως για την κατάστασή του και να έχει δεχθεί όλες τις διαθέσιμες εναλλακτικές επιλογές όπως είναι η παρηγορητική αγωγή. Παράλληλα, η επιθυμία της ευθανασίας πρέπει να διατυπώνεται γραπτώς και να εξακολουθεί να αποτελεί επιθυμία του ασθενούς και μετά το πέρας 15 ημερών. Ακόμη ένα σημείο του νομοσχεδίου ορίζει ότι, εφόσον ένας γιατρός επικαλεστεί αντίθετη συνείδηση, μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση ευθανασίας ή να χορηγήσει βοήθεια στον άρρωστο ασθενή για την πραγματοποίηση της αυτοκτονίας του.
Συμπληρωματικά, οι δηλώσεις του Ισπανού πρωθυπουργού Sánchez φαίνονται ενθαρρυντικές, καθώς αποκάλεσε το νομοσχέδιο ως «μια σπουδαία κοινωνική επιτυχία της Ισπανίας». Το μεγαλύτερο μέρος, επίσης, της ισπανικής κοινής γνώμης σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις κυμαίνεται θετικό στο δικαίωμα στην ευθανασία. Παρά τις αντιπαραθέσεις που προκλήθηκαν εντός και εκτός Κοινοβουλίου, το νομοσχέδιο βρίσκεται προς παράδοση στην Γερουσία, η οποία είτε θα το επικυρώσει ως νόμο του κράτους είτε θα απαιτήσει να γίνουν τροποποιήσεις. Στην περίπτωση που δεν γίνουν προτάσεις για τροποποιήσεις, αναμένεται η έγκριση του νομοσχεδίου έως την άνοιξη. Οι εξελίξεις θα δείξουν αν η Ισπανία θα ακολουθήσει το παράδειγμα του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας και θα γίνει η 4η χώρα μέλος της Ε.Ε. που αποποινικοποιεί την ευθανασία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Spanish Lawmakers Pass Bill Allowing Euthanasia and Assisted Suicide (2020), New York Times, 17 Δεκεμβρίου, διαθέσιμο εδώ
- Spain moves closer to legalising euthanasia (2020), BBC, 18 Δεκεμβρίου 2020, διαθέσιμο εδώ
- Ισπανία: Η Κάτω Βουλή λέει «ναι» στην ευθανασία (2020), Naftemporiki, 17 Δεκεμβρίου 2020, διαθέσιμο εδώ
