Της Σοφίας-Δυσσελίας Λίτσα,
Η Wonder Woman έκανε το ντεμπούτο της στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων το 1941. Πόσοι, όμως, της έδωσαν ιδιαίτερη σημασία πριν την ομώνυμη ταινία του 2017;
Η παγκόσμια βιομηχανία του κινηματογράφου επιδίδεται σε έναν αέναο αγώνα δρόμου, προσπαθώντας να προσπεράσει την κοινωνική εξέλιξη, αγώνα χωρίς ξεκάθαρο νικητή. Με άλλα λόγια, είναι δύσκολο να αποσαφηνισθεί εάν τα κοινωνικά πρότυπα επηρεάζονται από τον κινηματογράφο ή αν συμβαίνει το αντίστροφο.
Για πολλά χρόνια, οι πρωταγωνιστές των κινουμένων σχεδίων ήταν παραδοσιακά άνδρες -πολλάκις καλλονοί. Ο άψογος Superman, ο σωτήρας της Gotham, Batman, ο πάμπλουτος Ironman, ο ακριβοδίκαιος Λούκι Λουκ και πλήθος άλλων. Μέχρι και σήμερα, τα μικρά αγόρια ταυτίζονται συνειδητά ή ασυνείδητα με αυτούς τους παντοδύναμους ήρωες, τους μιμούνται και ευελπιστούν να τους μοιάσουν. Επιθυμούν, δηλαδή, να γίνουν εμφανίσιμοι, δυνατοί, έξυπνοι και δημοφιλείς. Γνωρίζετε κάποιο παιδάκι που να έχει ως πρότυπο τον Ανιάν από τον μικρό Νικόλα; Η βιομηχανία των κινουμένων σχεδίων «γεννούσε» και εξακολουθεί, δυστυχώς, να «γεννά» στερεοτυπικά τέλειες ανδρικές φιγούρες, προκαλώντας στους μικρούς θαυμαστές τους άγχος, αδιαφορώντας, παράλληλα, για πολλές πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Τα παραπάνω δεν ισχύουν, ωστόσο, για τα γυναικεία πρότυπα, που προβάλλουν τα κινούμενα σχέδια. Με αργά πλην σταθερά βήματα, συντελείται μια μεγάλη αλλαγή αναφορικά με αυτό το ζήτημα. Η Barbie του 1959, με αναλογίες 90-60-90, ξανθά πλατινέ μαλλιά, μια δήθεν θηλυκή αφέλεια και έναν προστάτη, ονόματι Ken, εξελίχθηκε στην Barbie ιατρό/Πρόεδρο των H.Π.Α./αστροναύτη/πυροσβέστη, σε μια Barbie αξιοθαύμαστη όχι για την ομορφιά και το μακιγιάζ της, αλλά για την πολυπραγμοσύνη και τα επιτεύγματα της διάνοιάς της.
Ανάλογη εξέλιξη με αυτή της Barbie Roberts σημείωσαν και σημειώνουν και οι πριγκίπισσες της Disney. Η Ωραία Κοιμωμένη περιμένει εν υπνώσει το φιλί του πρίγκιπα, για να ζήσει το όνειρο. Ομοίως, η Σταχτοπούτα ξεφεύγει από τη δυστυχία της χάρη σε μια -deus ex machina- νεραϊδονονά, ένα γοβάκι και ένα βασιλόπουλο. Δυστυχώς, οι περισσότερες από τις κλασικές και αγαπημένες πριγκίπισσες της Disney είναι άβουλες. Ευτυχώς, φαίνεται να δίνουν τη θέση τους σε καινούριες πριγκίπισσες, όπως η κοκκινομάλλα Μερίντα. Η τελευταία έχει όνομα (βασικό), είναι αποφασιστική και ανυπότακτη. Αρνείται να παντρευτεί τον προβλεπόμενο από τις παραδόσεις σύζυγο και επιλέγει να πάρει την τύχη της στα χέρια της, ενώ, εν τέλει, καταφέρνει, μετά από δυσκολίες, να σώσει την οικογένεια και το βασίλειό της.
Όσον αφορά την αναφερθείσα Wonder Woman, η εξέλιξή της είναι διαφορετική. Η Wonder Woman (ή Diana) ήδη από το 1941 ήταν ανεξάρτητη και δυναμική. Τότε, όμως, δεν ήταν έτοιμος ούτε ο κόσμος να την αποδεχθεί, ούσα γυναίκα, ούτε ο Superman να μοιραστεί τη δημοφιλία του μαζί της. Έπρεπε να περάσουν σχεδόν ογδόντα χρόνια από τη δημιουργία της, για να δοθεί στην Wonder Woman η δέουσα μνεία. Ογδόντα χρόνια χρειάστηκαν, για να λάβει η δευτεραγωνίστρια, ως καρτούν, σάρκα και οστά (αυτά της Gal Gadot συγκεκριμένα) και να καθηλώσει εκατομμύρια θεατών με τις υπερδυνάμεις, τη γενναιότητα και την εξυπνάδα της. Και κάπως έτσι, η δυναμική βοηθός και σύντροφος του Superman εξελίχθηκε στην εκρηκτική υπερηρωίδα, που αψήφησε Αμερικανούς στρατιώτες, ξεχύθηκε στην απαγορευμένη “No man’s land” και κέρδισε μια δύσκολη μάχη.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο κοινωνικός μετασχηματισμός, που έχει συντελεστεί τα τελευταία ογδόντα χρόνια, οι αγώνες για ισότητα και οι διαρκείς κατακτήσεις δικαιωμάτων εκ μέρους των γυναικών αποκρυσταλλώνονται και στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων και της μυθοπλασίας. Σε αντίθεση με τα ανδρικά προβαλλόμενα πρότυπα, που φαίνεται να είναι στατικά, οι γυναικείες φιγούρες εξελίχθηκαν και κατέστησαν σαφές τοις πάσι ότι οι γυναίκες είναι ικανές να σβήσουν μια φωτιά, να σώσουν μια ανθρώπινη ζωή, ακόμα και να κερδίσουν έναν Παγκόσμιο Πόλεμο.
