Της Μαρίας Λεβέντη,
Τι θα μπορούσε να προσάψει κανείς σε μια περίοδο ξεκούρασης και επανασύνδεσης με αγαπημένα μας πρόσωπα; Μήπως, αυτή η κατάσταση που έχει αποτυπωθεί στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων ως «ιδεατή» από ταινίες, σειρές, ακόμα και από την υπερπροβολή διαφημιστικών μηνυμάτων με ανάλογο περιεχόμενο, είναι υπερφίαλη;
Πράγματι, πορίσματα ερευνών επιβεβαιώνουν πως η περίοδος των Χριστουγέννων δεν είναι τόσο ονειρικά πλασμένη και η προβολή μιας αψεγάδιαστης εικόνας από τα μέσα είναι πέρα για πέρα ουτοπική. Η ραγδαία αύξηση των τροχαίων και των θανάτων από εμφράγματα έχουν άμεση συνάφεια, με την υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και της μεταβολής των διατροφικών συνηθειών με την υπέρμετρη κατανάλωση τροφών με υψηλά λιπαρά, αντίστοιχα.
Ωστόσο, οι παραπάνω περιπτώσεις δεν αντικατοπτρίζουν, κατ’ εμέ, επαρκώς το λεγόμενο «Σύνδρομο των Χριστουγέννων». Οι θάνατοι από τις προαναφερθείσες αιτίες, δεν εντοπίζονται μόνο την εν λόγω εορταστική περίοδο. Δυστυχώς, ο ενστερνισμός του δυτικού προτύπου ζωής και ειδικότερα, του συγκεκριμένου προτύπου διατροφής έχει αυτές τις επιπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ως ιδιάζον στοιχείο, λοιπόν, πρέπει να θεωρηθεί η ψυχοσωματική δυσφορία, που δημιουργείται από αλλεπάλληλους συνειρμούς και ανεκπλήρωτες προσδοκίες, οι οποίες εν τέλει ενδέχεται να είναι πλασματικές.
Η ανάγκη διαιώνισης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, θεμέλιου λίθου των σύγχρονων κοινωνιών, έχει ως βασική συνιστώσα την υποθάλπουσα καταναλωτική μανία, η οποία κορυφώνεται την εορταστική περίοδο. Όμως, εξ’ αιτίας της μεγάλης οικονομικής ύφεσης, η πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της συνεχούς αγοράς αχρείαστων προϊόντων. Η οικονομική δυσπραγία λοιπόν, δημιουργεί υποσυνείδητα το αίσθημα του ανικανοποίητου, μιας αναιτιολόγητης κατάστασης (εφόσον το άτομο δεν στερείται τα βασικά για την επιβίωσή του) που ανάγεται σε καθολική, έχοντας δηλαδή παγκόσμιες διαστάσεις.
Η κυριαρχία οικονομικών σκοπιμοτήτων αλλοιώνει πλήρως το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων, το οποίο φαίνεται να είναι μια κερδοσκοπική περίοδος, που συντελεί στη ψυχολογική διάβρωση των ατόμων και της παράλληλης αύξησης των εσόδων των επιχειρήσεων, παρά μια φάση εορτασμού της γέννησης του Χριστού και σηματοδότησης του νέου έτους.
Η επιδείνωση του συγκεκριμένου συνδρόμου οφείλεται και στις καθιερωμένες ετήσιες συναντήσεις με πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος, για τις οποίες η παρουσία μας γίνεται τις περισσότερες φορές κατ’ ανάγκην. Η κλισέ έκφραση «δεν ταιριάζουμε όλοι με όλους», δεν αποτελεί εξαίρεση για τους εξ’ αίματος δεσμούς. Παρόλα αυτά, πολλοί είναι αυτοί, που υποβάλλονται σε μια ψυχοφθόρα διαδικασία καταπίεσης των συναισθημάτων τους και εκδήλωσης μιας προσποιητής χαράς, ακόμα και αν γνωρίζουν πως ούτε εκείνη την χρονιά, θα βιώσουν αυτήν τη «μαγεία» της οικογενειακής θαλπωρής.
Γι’ αυτήν την επαναλαμβανόμενη απογοήτευση δεν ευθύνεται αποκλειστικά ο ίδιος ο άνθρωπος. Αλλά, η ασυνείδητη ταύτιση με το «τέλειο», που προβάλλεται απ’ τα ΜΜΕ, στο οποίο όλοι εναποθέτουμε τις ελπίδες μας, ότι την επόμενη χρονιά κάτι θα αλλάξει. Όμως, η έλλειψη κατανόησης και επικοινωνίας λόγω χάσματος γενεών ή ασυμφωνίας χαρακτήρων μεταξύ των μελών της οικογένειας, αποτελεί τροχοπέδη στην εκπλήρωση αυτής της προσδοκίας, η οποία προσεγγίζει τα όρια της ψευδαίσθησης και δύσκολα υλοποιείται, ακριβώς, διότι οι κοινωνικές συμβάσεις μας υποχρεώνουν να είμαστε «καθώς πρέπει» για το «θεαθήναι». Ως εκ τούτου, δημιουργείται ένα διαρκές αίσθημα λύπης και θυμού, το οποίο αφού εκδηλώνεται μαζικά αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής αποσάθρωσης.
Μήπως, αυτές τις γιορτές είναι μια καλή ευκαιρία για αξιολόγηση και ώριμη σκέψη σχετικά με τον περίγυρο μας εν γένει; Η αποστασιοποίηση από άτομα, που δημιουργούν συνεχώς ένα τοξικό κλίμα θα έχει διττό αποτέλεσμα: Αφενός τη διασφάλιση της δικής μας ψυχικής υγείας και αφετέρου της πιθανής συνειδητοποίησης εκ μέρους του τοξικού ανθρώπου του λάθους του και διόρθωση αυτού. Ο συγκερασμός ορθολογικής σκέψης, περιορισμού της υπερκατανάλωσης και η απομάκρυνση από άτομα, που προκαλούν συναισθηματικό άγχος, αποτελεί ανάγκη αδήριτη για την επίτευξη του επαναπροσδιορισμού του νοήματος των γιορτών.
