Της Ερμιόνης Μπάδα,
Το απότοκο της εκλογικής αναμέτρησης φαινόταν να είναι προκαθορισμένο και τα προβλήματα δεδομένα. Με το κλείσιμο των καλπών, το σοσιαλιστικό κόμμα (United Socialist Party of Venezuela-PSUV) του Nicolas Maduro κέρδισε την πλειοψηφία και κατέκτησε τον τελευταίο πολιτικό θεσμό που μέχρι πρότινος ήταν προπύργιο της Αντιπολίτευσης στη χώρα. Με ποσοστό κάτι λιγότερο από 68%, ο αμφιλεγόμενος Πρόεδρος της Βενεζουέλας απέσπασε την πλειονότητα των θέσεων της Εθνικής Συνέλευσης, τα μέλη της οποίας θα ορκιστούν στις 5 Ιανουαρίου του νέου έτους. Η Αντιπολίτευση, από την άλλη πλευρά, με αρχηγό τον «αυτοανακηρυγμένο Πρόεδρο» της Βενεζουέλας, Juan Guaido, αποφάσισε να απέχει από αυτές τις εκλογές ως ένδειξη διαμαρτυρίας απέναντι στους κυβερνώντες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αποστροφή των πολιτών για τα πολιτικά τεκταινόμενα λόγω του χαμηλού βιοτικού επιπέδου, δικαιολογεί την εξαιρετικά υψηλή αποχή από τις εκλογικές κάλπες, με ποσοστό προσέλευσης μόλις 31%. Περιορισμένο αριθμό θέσεων με 18%, κέρδισε ένα αντιπολιτευτικό κόμμα που αποφάσισε να σπάσει τον εκλογικό αποκλεισμό της αντιπολίτευσης.
Ο Maduro χαρακτήρισε αυτή τη νίκη γιγαντιαία και ένα καινούργιο ξεκίνημα για τη Βενεζουέλα, την αρχή μίας περιόδου ανάκαμψης από την καταστροφική οικονομική κρίση που έχει πλήξει εκατομμύρια πολίτες και έχει εκτοπίσει εσωτερικά και εξωτερικά εκατομμύρια ακόμη. Ωστόσο, η διεθνής κοινότητα δεν έχει την ίδια άποψη, με τις Η.Π.Α. καθώς και 16 ακόμα δυτικές χώρες να καταδικάζουν τις εκλογικές διαδικασίες ως απάτη απέναντι στο θεσμό της δημοκρατίας. Ίδιο στρατόπεδο έχει επιλέξει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών που επισημαίνουν ότι οι εκλογές δεν τηρούν τα δημοκρατικά πρότυπα και δε μπορεί να γίνει αποδεκτό το αποτέλεσμά τους. Ο Αρχηγός της Αντιπολίτευσης, Juan Guaido, δήλωσε ότι με βάση το ποσοστό της αποχής αποδεικνύεται η απέχθεια του λαού για την κυβέρνηση και κάλεσε αντ’ αυτού τους πολίτες να συμμετέχουν και να υπερασπιστούν τις ψήφους τους σε μία δημόσια διαβούλευση κατά του Maduro, η οποία διήρκησε μία εβδομάδα και οι πολίτες είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν δια ζώσης αλλά και διαδικτυακά.
«Μία τέτοια ενέργεια δε μπορεί να γίνει συνταγματικά αποδεκτή», σχολίασαν κυβερνητικοί εκπρόσωποι του PSUV. Παρ’ όλα αυτά, τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για την αντιπολίτευση, καθώς συμμετείχαν περισσότεροι πολίτες σε σύγκριση με την αυτή καθαυτή εκλογική διαδικασία, όπως επίσης και κάτοικοι του εξωτερικού. Πρέπει να ειπωθεί ότι η εν λόγω διαδικασία δεν πέρασε απαρατήρητη από τις αρχές, διότι σημειώθηκαν περιστατικά παρεμπόδισης σε 11 από της 42 περιφέρειες της χώρας. Ήταν, όπως το χαρακτήρισε η Blanca Marmol –πρώην μέλος του ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο βοήθησε στη διοργάνωση της διαβούλευσης– «το ύστατο μέσο που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν βάσει συντάγματος έναντι του Maduro».
Φυσικά, η Βενεζουέλα δε βρίσκεται ούτε στην αρχή αλλά ούτε και στο τέλος των πολιτικών ταραχών. Με κομβικό σημείο την άνοδο του Nicolas Maduro στην εξουσία, ύστερα από τον προκάτοχό του Hugo Chavez, η χώρα εισήλθε σε μία περίοδο οικονομικού και πολιτικού αδιεξόδου. Η κρίση και οι οικονομικές κυρώσεις των Η.Π.Α. έπληξαν ουσιωδώς τους πολίτες, με μεγάλες ουρές να δημιουργούνται τόσο σε βενζινάδικα όσο και σε καταστήματα τροφίμων. Αυτό οδήγησε στη συνέχεια σε μεγάλες ελλείψεις και αναγκαστική μετανάστευση των πολιτών για επιβίωση, επηρεάζοντας γειτονικούς και περιφερειακούς δρώντες. Η ένταση των πολιτικών ζητημάτων αυξήθηκε το 2016, όταν περιήλθε στα χέρια της Αντιπολίτευσης η εξουσία της Εθνικής Εθνοσυνέλευσης, θεσμός σημαντικός για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, εφόσον κατέχει αρμοδιότητες, όπως την έγκριση του εθνικού προϋπολογισμού και των νομοθεσιών, καθώς επίσης και την επικύρωση διεθνών συμφωνιών. Στην παρακώλυση του κυβερνητικού του έργου, ο Maduro απάντησε με τη σύσταση ενός παράλληλου σώματος, όμοιου με την Εθνική Εθνοσυνέλευση, με ελαφρώς διαφορετικό όνομα αλλά ανώτερες εξουσίες. Οι εκλογές του 2018 δεν έπεισαν κανέναν για τη δημοκρατικότητά τους, προκαλώντας έτσι την αμφισβήτηση της επανεκλογής του Maduro. Χρησιμοποιώντας μία συνταγματική δικλείδα, ο Guaido αυτοανακηρύχθηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας, σημαίνοντας την αρχή μίας ιστορικά πρωτότυπης παράλληλης και διττής εξουσίας.
Στην πραγματικότητα, μπορεί η διεθνής κοινότητα να μην υποστηρίζει τον «εκλεγμένο από τον λαό» Πρόεδρο της χώρας και να αναγνωρίζει τον πρωτεργάτη της Αντιπολίτευσης, όμως η αλήθεια απέχει πολύ από τις επιθυμίες των διεθνών δρώντων, δεδομένου ότι καίριοι θεσμοί του κράτους, όπως το Ανώτατο Δικαστήριο, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο και ο Στρατός, εξακολουθούν να βρίσκονται υπό την εξουσία και την επιρροή του Maduro, κάτι που διαβρώνει την όποια υπόσταση της δράσης του Guaido. Ταυτόχρονα, η στασιμότητα της κατάστασης και η αδυναμία, ή πολύ περισσότερο, η ανεπάρκεια της εξουσίας γέννησε ενδοκομματικές διασπάσεις για την Αντιπολίτευση και πλέον αμφισβητείται, σε ευρύτερο επίπεδο, η θέση του Guaido ως Προέδρου, κάτι που φάνηκε και από τις ενέργειες που ακολούθησε η αντιπολίτευση στις εκλογές. Το συμπέρασμα είναι πως, με τα εν λόγω δεδομένα, αυτό που αναμένεται είναι η επάνοδος των αναταραχών σε όλα τα επίπεδα της χώρας και με βεβαιότητα αυτό θα είναι οδυνηρό σε μεγαλύτερο βαθμό για τους ήδη πληγωμένους πολίτες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Venezuela’s opposition concludes ‘popular consultation’ to reject Maduro, Reuters, διαθέσιμο εδώ
-
Venezuela: Maduro and allies win National Assembly poll – partial results, BBC, διαθέσιμο εδώ
-
Maduro tightens grip over Venezuela with win in boycotted congress vote, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Venezuela crisis in 300 words, BBC, διαθέσιμο εδώ
