Του Παναγιώτη Χριστοδούλου,
Διανύοντας πλέον το δεύτερο μισό του Δεκεμβρίου -ενάμιση μήνα μετά την 3η Νοεμβρίου- για πολλούς η μέρα των Αμερικανικών εκλογών είναι πια μια ανάμνηση, ίσως, δυσάρεστη. Μετά το χάος των πρώτων ημερών, που η αργή διαδικασία της καταμέτρησης των ψήφων οδήγησε σε ένα πλήθος κατηγοριών και επιθέσεων εκ μέρους του απερχόμενου προέδρου, θα νόμιζε κανείς ότι, μετά την οριστική επικύρωση του εκλογικού αποτελέσματος και από τις 50 Πολιτείες, θα έκλεινε οριστικά το κεφάλαιο αυτό. Και πράγματι, ακολουθώντας την επίσημη διαδικασία, την περασμένη Δευτέρα, συγκεντρώθηκαν οι 538 εκλέκτορες και έριξαν την ψήφο τους ολοκληρώνοντας και το δεύτερο (και τελικό) αυτό στάδιο της τυπικής κατακύρωσης της λαϊκής ετυμηγορίας.
Ωστόσο, για τον Πρόεδρο Trump και τους συμμάχους του, ο αγώνας για την ανατροπή της -καθόλα νόμιμης- εκλογικής αυτής έκβασης δεν έληξε ποτέ. Μετά τις αναρίθμητες ανά την επικράτεια αγωγές, που άσκησαν, επιδίωξαν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο να διανοίξουν ρωγμές στη νίκη Biden. Αν και οι δικαστικές αυτές επιδιώξεις απέβησαν άκαρπες στο σύνολό τους και απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από όλα σχεδόν τα δικαστήρια ελλείψει πραγματικών και βάσιμων στοιχείων, κορωνίδα στην όλη προσπάθειά τους αποτέλεσε η πρόσφατη προσφυγή στο Supreme Court. Οι οπαδοί του Προέδρου δεν φάνηκαν να αποθαρρύνονται έπειτα από την απόρριψη από το ίδιο Δικαστήριο μιας αγωγής που επεδίωκε την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος για την Pennsylvania και κατέφυγαν σε μια πρωτόγνωρη κίνηση: ο Γενικός Εισαγγελέας του Texas (επικουρούμενος από άλλους 17 Εισαγγελείς επίσης Ρεπουμπλικανικών Πολιτειών) ζήτησε την απαγόρευση επικύρωσης των αποτελεσμάτων στην Georgia, την Pennsylvania (ξανά), το Wisconsin και το Michigan -Πολιτείες όλες με νικητή τον Biden.
Η κίνηση αυτή, ένα άλμα τόσο από νομικής όσο και από λογικής άποψης, δεν είχε εξαρχής πιθανότητες επιτυχίας, διότι, άλλωστε, δεν νοείται εμπλοκή μιας Πολιτείας στις υποθέσεις -πολλώ δε μάλλον στην εκλογική διαδικασία και τον τρόπο διαχείρισης της- μιας άλλης. Προς ανακούφιση πολλών τη θέση αυτή φαίνεται να ενστερνίστηκε και το Supreme Court, το οποίο επιβεβαίωσε την πολιτικά ουδέτερη στάση που έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια και συνακόλουθα, απέρριψε το αίτημα διότι «η Πολιτεία του Τέξας δεν κατέδειξε έννομο συμφέρον αναγνωριζόμενο από το Δικαστήριο για τον τρόπο με τον οποίο άλλη Πολιτεία διεξάγει τις εκλογές της». Έτσι, ακόμη και οι τρεις δικαστές διορισμένοι από τον ίδιο τον Trump δεν ενέδωσαν στην προσπάθειά του για επηρεασμό ή και ανατροπή των εκλογών μέσω της δικαστικής οδού, όπως είχε συμβεί το 2000.
Με αυτή την ομολογουμένως λιτή και σύντομη απορριπτική απάντηση του Supreme Court όχι μόνο μπαίνει οριστικά τέλος στον βαθιά διχαστικό κύκλο αμφισβήτησης της δημοκρατικής διαδικασίας, αλλά ταυτόχρονα καταδεικνύεται η μεγάλη αλλαγή στην προσέγγιση του Δικαστηρίου απέναντι στα εκλογικά (και κατ’ επέκταση πολιτικά και κομματικά) ζητήματα. Εν προκειμένω, οι δικαστές έδειξαν εγκράτεια και απείχαν από την τήρηση συγκεκριμένης «γραμμής» αναλόγως με τις ιδεολογικές του πεποιθήσεις βγαίνοντας έξω από τον πολιτικό στίβο.
Η ουδέτερη και πολιτικά άχρωμη τοποθέτηση του Δικαστηρίου -το οποίο, όπως είναι γνωστό, συνιστά το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της χώρας με την εξουσία να κρίνει κάθε ζήτημα που προέρχεται από κατώτερα δικαστήρια της επικράτειας- δεν είναι, όμως, ούτε αυτονόητη ούτε πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, αξίζει να θυμηθεί κανείς τις εξίσου διαβόητες Αμερικανικές εκλογές του 2000, που το θρίλερ του αποτελέσματος κράτησε μέχρι τον Δεκέμβριο εκείνου του έτους. Αποτελεί πλέον ιστορικό γεγονός η σύγχυση που επικράτησε τότε με την Πολιτεία της Φλόριντα, η οποία αναδείχθηκε σε κριτή του εκλογικού αποτελέσματος ύστερα από επίσης αναρίθμητες δικαστικές διαμάχες, που έληξαν έπειτα από την εμπλοκή του Supreme Court.
Τότε, μάλιστα, η εκλογική αναμέτρηση ήταν εντελώς οριακή, με τη Sunshine State (όπως καλείται συχνά η Πολιτεία του νότου) να έχει κομβικό ρόλο στην όλη διαδικασία. Η απόσταση μεταξύ του Δημοκρατικού αντιπροέδρου Al Gore και του Ρεπουμπλικανού George Bush ήταν μερικές εκατοντάδες ψήφοι σε σύνολο εκατομμυρίων αντιπροσωπεύοντας μια διαφορά της τάξης του 0,01%. Εκτός από μια πλήρη εθνική σύγχυση και πολιτική αβεβαιότητα, ακολούθησαν διάφορες επιμέρους επανακαταμετρήσεις εντός της Πολιτείας, οι οποίες, όμως, δεν ανέδειξαν νικητή, οδηγώντας τα δύο κόμματα σε ένα κυκεώνα δικαστικών αγώνων.
Ωστόσο, τον τελευταίο λόγο είχε -όπως θα περίμενε κανείς- το Supreme Court, το οποίο με τη διαβόητη απόφαση του Bush v. Gore [2000] έδειξε ένα πρόσωπο εντελώς διχασμένο και επέλεξε ουσιαστικά το πρόσωπο του νικητή χαρίζοντας την Προεδρία στον Bush με οριακή πλειοψηφία 5-4. Η εξέλιξη αυτή κατέδειξε με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι η ανάμειξη ενός τέτοιου θεσμικού οργάνου σε μια εκλογική διαδικασία δεν μπορεί να γίνει χωρίς να παρεισφρήσουν στοιχεία πολιτικών και ιδεολογικών πεποιθήσεων. Πράγματι, οι 5 συντηρητικοί δικαστές του Δικαστηρίου ευνόησαν τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο με τους 4 φιλελεύθερους να αντιτίθενται σφοδρά στην απόφαση.
Συνεπώς, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι το δικαστήριο -το οποίο, φυσικά, έχει διαφορετικό σχηματισμό σήμερα από πριν 20 χρόνια- έμαθε το μάθημά του και συνειδητά επέλεξε να μην αναλάβει καθήκοντα κριτή του εκλογικού αποτελέσματος οδηγώντας σε μεγαλύτερη πόλωση και διχασμό. Ή μπορεί απλώς οι δικαστές που το απαρτίζουν σήμερα να μην επιθυμούν την εμπλοκή τους σε αμιγώς πολιτικά και κομματικά θέματα θέτοντας υπό αίρεση την αντικειμενικότητα και το κύρος του οργάνου, όπως δυστυχώς έγινε το 2000. Σε κάθε περίπτωση, με τη στάση τους -η οποία επικροτήθηκε σύσσωμα στον νομικό κόσμο- τερμάτισαν πέρα από κάθε αμφιβολία τυχόν όνειρα ότι θα μπορούσε το αποτέλεσμα να ανατραπεί έστω και σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- US Supreme Court rejects Trump-backed challenge to election, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- US Supreme Court rejects Trump-backed challenge to election, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Bush v. Gore, OYEZ, διαθέσιμο εδώ
- How the 2000 Election Came Down to a Supreme Court Decision, HISTORY, διαθέσιμο εδώ
