Της Χριστίνας Σονούντα,
Ολοκληρώνοντας το Α΄ μέρος της ανάλυσης μου, είχα αναφερθεί στην πατριαρχία. Η πατριαρχία, είναι το κοινωνικό σύστημα, στο οποίο οι άντρες έχουν την πλήρη εξουσία σε πολιτική, ηθική, ιδεολογικές αυθεντίες, και κοινωνικά προνόμια. Η πατριαρχία είναι ένα σύστημα ιδεών, που εξηγεί τις διαφορές ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα. Πολλοί ανθρωπολόγοι αποκαλούν την πατριαρχία ως «ανδραρχία» ή «ανδροκρατία». Με βάση την πολιτική των φύλων, είναι μία κοινωνική οργάνωση, που σημαδεύεται από την ανωτερότητα της ανδρικής μορφής. Οι πατριαρχικές αντιλήψεις με το μισογυνισμό και το σεξισμό είναι τρία εντελώς διαφορετικά πράγματα, αλλά ταυτόχρονα είναι πολύ κοντά οι έννοιες τους, αφού κοινό παρονομαστή έχουν τη γυναίκα σε κατώτερη θέση.
Ο σεξισμός συνδέεται άμεσα με τα στερεότυπα και τους ρόλους των φύλων. Σε διεθνή έρευνα που έγινε, το 90% υποστηρίζει ανεξαρτήτως φύλου, ότι οι γυναίκες δεν χρειάζεται να σπουδάζουν, να δουλεύουν και το πιο σωστό είναι να ασχολούνται με οικιακά και την ανατροφή των παιδιών, όταν παντρευτούν. Παρόλο που οι γυναίκες απέκτησαν ίσα δικαιώματα με τους άντρες, τον 20ο αιώνα,, ακούγεται ακόμα και σήμερα, η φράση «άντε στην κουζίνα σου να πλύνεις κανένα πιάτο» εννοώντας, πως οι γυναίκες είναι χρήσιμες μόνο για το νοικοκυριό. Ακόμα, συνεχίζεται να ακούγεται μέσω της καινής διαθήκης η φράση από την εκκλησία στο μυστήριο του γάμου «η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» δηλώνοντας το σεβασμό της γυναίκας προς τον άνδρα, χωρίς όμως να υπάρχει κάτι αντίστοιχο για το σεβασμό του άνδρα προς την γυναίκα. Οι περισσότερες επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει, περιγράφουν την «γυναικοκτονία» ως ένα ανθρωπολογικό φαινόμενο με ακραίες εκδηλώσεις σεξιστικής βίας. Ο σεξισμός πλέον, υπάρχει παντού και όλα ξεκινούν από μικρές διακρίσεις και υποτιμήσεις, αλλά και προκαταλήψεις του άλλου φύλου. Αυτό οφείλεται στο ότι οι γυναίκες έχουν υποφέρει περισσότερο ως θύματα σεξισμού, πρωταρχικά, εξαιτίας της χαμηλότερης από άποψη ισχύος θέσης τους έναντι των ανδρών στην εργασία, τη διακυβέρνηση και την απασχόληση. Ο σεξισμός υπάρχει στον τρόπο που μιλάμε, στις λέξεις που γράφουμε, στον τρόπο που ενεργούμε. Υπάρχει γύρω μας από την παιδική ηλικία, όταν τα αγόρια ενθαρρύνονται να τρέχουν να παίζουν, να είναι δραστήρια, ενώ τα κορίτσια πρέπει να έχουν μία κοινωνική συμπεριφορά παθητική, ευχάριστη και «καθώς πρέπει». Ο σεξισμός βρίσκεται σε διαφημίσεις, στα εξώφυλλα περιοδικών, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια σε φωτογραφίες στον τοίχο στη δουλειά. Είναι παρών και στο σπίτι, όπου οι γυναίκες κάνουν πολύ περισσότερη άμισθη δουλειά από τους άνδρες. Είναι παρών στο χώρο εργασίας, όπου οι γυναίκες αγνοούνται, αναγκάζονται να σωπαίνουν ή παραλείπονται στις προαγωγές. Ο σεξισμός υπάρχει ακόμα και στο δικαστήριο, όταν την θεωρούν υπεύθυνη για τη σεξουαλική κακοποίηση που δέχτηκε. Υφίσταται σε κάθε φορά που γυναίκες πολιτικοί εξαναγκάζονται στη σιωπή με σεξιστικά σχόλια ή ανέκδοτα για την εμφάνιση τους. Διαχέει το δηλητήριο του μέσω των κοινωνικών δικτύων, κάθε φορά που μία κοπέλα ανεβάζει φωτογραφία και δέχεται επιθέσεις με υποτιμητικά και σεξιστικά σχόλια. Ο σεξισμός κατά των γυναικών οδηγεί σε κοινωνίες, που δεν επιτρέπουν να αναπτυχθούν γυναικεία ταλέντα και ηγεσίες. Στη χειρότερη περίπτωση δημιουργεί ένα κλίμα, που οδηγεί στη βία και το φόνο, παρόλο που το Συμβούλιο της Ευρώπης κατάρτισε το πρώτο στο κόσμο νομικό κείμενο, που αντιμετωπίζει το σεξισμό σε όλες τις μορφές, δυστυχώς όμως, υπάρχει ακόμα, παρ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει για να εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με την Walker, ο πυρήνας του προβλήματος της σωματικής κακοποίησης από τον ερωτικό σύντροφο είναι τα αισθήματα αδυναμίας που έχει η γυναίκα (θύμα), ο άντρας (θύτης) το αντιλαμβάνεται και το εκμεταλλεύεται. Σε οποιαδήποτε μορφή οικογενειακής βίας, το θύμα δεν κακοποιείται συστηματικά αλλά ούτε και τυχαία. Κακοποιείται σε τρείς φάσεις. Στην πρώτη φάση, μετά από ένταση που δημιουργείται, η γυναίκα κακοποιείται λίγο, προσπαθώντας να ηρεμήσει το δράστη, αρνείται την πραγματικότητα και παίρνει όλη την ευθύνη πάνω της ζητώντας του επίσης και συγχώρεση για να μην κακοποιηθεί περισσότερο. Στη δεύτερη φάση, ο έλεγχος έχει χαθεί, η γυναίκα κακοποιείται πολύ σοβαρά. Ο δράστης εκείνη τη στιγμή, τη χτυπάει με σκοπό να την «συνετίσει». Συνήθως, η σωματική της κακοποίηση διαρκεί από δύο ώρες ως μία ολόκληρη ημέρα. Λόγω του ότι ο δράστης σταματάει και ξεκινάει να την κακοποιεί της δημιουργεί στρες, γίνεται αγχώδης, και της προκαλεί ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως κατάθλιψη, αϋπνία, ανορεξία, αίσθημα κούρασης, υπερένταση, πονοκεφάλους, στομαχόπονους, ταχυπαλμίες. Η γυναίκα και σε αυτή την περίπτωση, προσπαθεί να ηρεμήσει την κατάσταση, χωρίς να τον προκαλέσει. Αισθάνεται περισσότερο παγιδευμένη σε μια κατάσταση, παρά τον σωματικό πόνο που της έχει προκαλέσει. Λόγω του μεγάλου σοκ που έχει υποστεί, αρνείται την πραγματικότητα και δεν ζητάει βοήθεια εκτός αν απαιτείται ιατρική βοήθεια. Σε περίπτωση που χρειαστεί νοσηλεία, προσπαθεί με ψέματα να καλύψει το δράστη στους γιατρούς. Σχεδόν καμία δεν απευθύνεται στην αστυνομία λόγω του έντονου φόβου που της έχει προκαλέσει ο δράστης. Στη τρίτη φάση, η γυναίκα έχει βρει τη δύναμη να αποχωρήσει από αυτή την άρρωστη σχέση και ο δράστης προσπαθώντας να τη ξανακερδίσει, αλλάζει προφίλ και από βίαιος γίνεται τρυφερός και ζητάει συγχώρεση, λέγοντάς της ότι έχει καταλάβει τα λάθη του και πως αν γυρίσει πίσω, τα πράγματα μεταξύ τους θα διορθωθούν. Στη προσπάθεια του να την πείσει, γίνεται ασυνήθιστα ήρεμος και η γυναίκα αισθάνεται ένοχη και της δημιουργείται το αίσθημα της ευθύνης. Το μεγαλύτερο λάθος της είναι να γυρίσει πίσω γιατί τα πράγματα ακόμα και αν διορθωθούν θα είναι για ένα μικρό χρονικό διάστημα και μετά θα χειροτερέψουν, με αποτέλεσμα να γίνεται ασυναίσθητα συνένοχη στην κακοποίηση της.
Οι βίαιοι άνδρες παρουσιάζουν διάφορα χαρακτηριστικά. Είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει, ένα προφίλ ενός βίαιου άνδρα. Συγκεκριμένα, οι βίαιοι άνδρες προς τις συντρόφους τους χαρακτηρίζονται από δυσκολίες προσαρμογής στην καθημερινότητα τους. Σύμφωνα με βάσιμες έρευνες που έχουν γίνει, υποστηρίζεται, ότι αυτοί οι άνδρες έχουν μεγαλώσει σε δυσλειτουργικό περιβάλλον και βίαιο. Ο Ράιχ ανέφερε, ότι οι άνθρωποι στην παιδική ηλικία αποκτούν κάποιους ρόλους – τρόπους αντίδρασης στο φόβο της ύπαρξής τους, καθώς αυτός είναι ο λόγος που θέλουν να αποκτήσουν τον έλεγχο στο περιβάλλον τους. Όλα αυτά προέρχονται από την άμυνα του «εγώ». Κατά τον Karl Menniger, «οι άνθρωποι που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες έχουν διαφορετικό βαθμό και διαφορετικές χρονικές περιόδους, είτε η κατάσταση τους επιδεινώνεται είτε βελτιώνεται». Σύμφωνα με την νομοθεσία του ποινικού κώδικα, για τους ψυχικά άρρωστους δράστες οι πράξεις τους δεν καταλογίζονται σε αυτούς αλλά στην ψυχική ασθένεια που έχουν, αφού δεν έχουν την πλήρη επίγνωση. Οι ψυχοπαθείς έχουν έναν τελείως διαφορετικό τρόπο σκέψης και τρόπο λύσης στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, που οι ίδιοι θεωρούν αναγκαίο. Το έγκλημα αυτό, σύμφωνα με τη σοβαρότητα της ψυχικής ασθένειας που μπορεί να έχει ο θύτης, δεν έχει δόλο, αλλά είναι μια διαδικασία μείωσης του θύματος, όπου ο δράστης πείθει τον εαυτό του ότι το θύμα του δημιουργεί στρες, με αποτέλεσμα να θέλει να εξαφανιστεί για πάντα, χωρίς όμως να θέλει να συμμετέχει. Σε έναν μη ψυχικά άρρωστο, η συνείδησή του θα τον σταματήσει, γιατί είναι αρκετά ευφυής για να αναλογιστεί τις συνέπειες του εγκλήματος, αν τις υλοποιήσει, σε αντίθεση με το ψυχικά άρρωστο ο οποίος θα το κάνει, διότι δεν έχει την πλήρη συνείδηση. Για αυτό τον λόγο, έχουν και διαφορετική ποινή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Rota, Marina (2014), Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
- Βλάχου Β. , (2005), Η Αντιμετώπιση της σωματικής βίαςκατά των γυναικών από το σύστημα της Ποινικής Δικαιωσύνης, Αθήνα, Έλλην.
- Δημητρίου Σωτ. , (2003), Μορφές Βίας Αθήνα Σαββαλάς
- Τσουραμάνης Χρ. , (2003), Σύγχρονα Κοινωνικά Προβλήματα- Η Ελληνική πραγματικότητα, Αθήνα, Παπαζήσης
- Walker L.E (1989), Terrifying Love, Όταν η αγάπη σκοτώνει, (1997), μτρφ. Μοσχοπούλου Π. , Αθήνα, Φυτράκη
- Μπουμπούκα Αγγ. , Σ’αγαπώ με αγαπάς, σε πονάω με πονάς, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Δεκέμβριος 2005.
