Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Η μεσαιωνική ιστορία έχει να επιδείξει πολλές σημαντικές και άξιες προσωπικότητες, τόσο μέσα από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όσο και στις λεγόμενες «βαρβαρικές» φυλές. Μια τέτοια σημαίνουσα μορφή είναι και ο Κλόβης Α΄ (ή Χλωδοβίκος), ο άνθρωπος που εδραίωσε τη δυναστεία των Μεροβιγγείων.
Γονείς του ήταν ο Χιλδέριχος και η Basina. Το 481 αναλαμβάνει την εξουσία των Σάλιων Φράγκων και αρχίζει έτσι μια επιτυχημένη πορεία. Από τις πρώτες του ενέργειες, είναι η εναντίωση προς την αυτοκρατορική εξουσία, που επικρατούσε ακόμα στην βόρεια Γαλατία. Στην περιοχή αυτή, η εξουσία βρισκόταν στα χέρια του διοικητή Συάγριου. Ο Κλόβης λοιπόν στράφηκε κατά του Συάγριου στην μάχη της Σουασσόν το 486, με αποτέλεσμα τη συντριπτική ήττα του τελευταίου και την εκδίωξη της ρωμαϊκής διοίκησης από τη Γαλατία.
Μετά την μάχη, οι δυνάμεις των Φράγκων προέβησαν στην καθιερωμένη λεηλασία και μέσα στα λάφυρα υπήρχε και ένα αγγείο, έργο τέχνης, που ήταν η αιτία για ένα ασυνήθιστο περιστατικό. Αυτό το ζήτησε ο ιδιοκτήτης του, ένας επίσκοπος της περιοχής (πιθανών ο Ρεμίγγιος), που έστειλε στον Κλόβη έναν ακόλουθο ζητώντας του να το παραδώσει. Ο Φράγκος ηγεμόνας, αν και ήταν ακόμα παγανιστής, δέχτηκε να επιστρέψει στον επίσκοπο το ποθητό του αγγείο στοχεύοντας στη δημιουργία ενός καλού κλίματος μεταξύ των δυο κόσμων και διέταξε τους στρατιώτες του να του το φέρουν. Ένας εξ αυτών αρνήθηκε να πάρει ο βασιλιάς περισσότερα από αυτά που του αναλογούσαν και έτσι, κατέστρεψε το αγγείο με το τσεκούρι του. Να σημειωθεί πως εκείνη την εποχή, η εξουσία του Φράγκου ηγεμόνα δεν ήταν απόλυτη και στηριζόταν ως ένα μεγάλο βαθμό στο στρατό του και είχαν ισότητα ως προς το διαμοιρασμό της λείας, για αυτό εκτυλίχθηκε αυτό το περιστατικό. Ο Κλόβης δεν αντέδρασε εκείνη τη στιγμή, συγκρατώντας τον θυμό του. Μετά από καιρό, σε μια επιθεώρηση που έκανε στους πολεμιστές του, συνάντησε τον απείθαρχο στρατιώτη, διέκρινε μια ατέλεια στον εξοπλισμό του και με το τσεκούρι του χώρισε το κρανίο του στη μέση, όπως είχε κάνει εκείνος με το αγγείο.
Ανοίγει μετά από τη μάχη της Σουασσόν, ο δρόμος για την ένωση των Φράγκων και την επικράτηση του Κλόβη πάνω στους υπόλοιπους βασιλείς, όπως τον Ragnachar, τον Χαράριχο και άλλους.
Η συχνή επικοινωνία του Κλόβη με το βασίλειο της Βουργουνδίας έφερε στα αυτιά του την ύπαρξη μιας ωραίας νέας πριγκίπισσας, της χριστιανής Κλοτίλδης, ανιψιάς του βασιλιά Γουνδοβάδου. Ο γάμος των δυο νέων έγινε την τελευταία δεκαετία του 5ου αιώνα (μάλλον το 493).
Μια ακόμα σημαντική μάχη για τη μεριά των Φράγκων έρχεται το 496, όταν ο Κλόβης μαζί με τον Ριπουριανό Σιγεβέρτο αντιμετώπισαν τους Αλαμαννούς στη μάχη του Τολμπιάκ (σημερινή Ζυρίχη). Αποτέλεσμα αυτού του πολέμου, ήταν η επέκταση της εδαφικής τους κυριαρχίας προς την ανατολή, πέρα από τον ποταμό Ρήνο.
Καθοριστικής σημασίας γεγονός, όχι μόνο για τον Κλόβη, άλλα και γενικότερα για τους Φράγκους είναι η μεταστροφή του από τον παγανισμό στον Χριστιανισμό και πιο συγκεκριμένα, σε αυτό που εξελίχθηκε αργότερα στο καθολικό δόγμα. Γιατί όμως, προέβη σε αυτή την αλλαγή και γιατί επέλεξε το Χριστιανισμό και όχι τον Αρειανισμό, όπως όλες οι άλλες «βαρβαρικές» φυλές; Πάνω σε αυτά τα ερωτήματα έχουν χυθεί τόνοι μελανιού από τους μεσαιωνολόγους. Το έτος της μεταστροφής του δεν είναι ξεκάθαρο, δυο όμως είναι οι επικρατέστερες χρονολογήσεις, το 496 και το 506/07. Όσοι υποστηρίζουν την πρώτη χρονολόγηση, τη συνδέουν με τη νίκη επί των Αλαμαννών, θεωρώντας πως ο Κλόβης θα ασπαζόταν τη θρησκεία της συζύγου του, εάν ο Θεός της τον βοηθούσε να επικρατήσει (αυτό το έτος προβάλει εμμέσως και ο Γρηγόριος της Τούρ ένας ιστορικός και επίσκοπος των μέσων του 6ου αιώνα). Αυτοί πάλι που προβάλουν την δεύτερη, συνδέουν το γεγονός της βάπτισης με τη νίκη του κατά των Βησιγότθων. Αυτός που φέρεται πάντως να τον βάπτισε είναι ο επίσκοπος της Ρέιμς Ρεμίγγιος, μαζί με άλλους τρεις χιλιάδες υπηκόους του, ενώ στον νεοφώτιστο ηγεμόνα αποδόθηκε και ο χαρακτηρισμός του «Νέου Κωνσταντίνου».
Η απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε παραπάνω σχετίζεται με δυο βασικούς παράγοντες. Ο πρώτος συνδέεται με την επιρροή που του ασκούσε η καθολική σύζυγός του Κλοτίλδη (η οποία μάλιστα έχει ανακηρυχθεί και Αγία). Ο δεύτερος και μάλλον πιο ισχυρός παράγοντας συσχετίζεται με την πολιτική ευφυΐα του Κλόβη, που μέσα από το Χριστιανισμό είδε πως θα μπορεί να βρει μεγαλύτερη υποστήριξη από την γαλλο-ρωμαϊκή Εκκλησία. Στόχευε λοιπόν, στην εδραίωση καλών σχέσεων με την επικρατούσα δύναμη της περιόδου αυτής, κάτι που ενδεχομένως συνδέει και το περιστατικό με το αγγείο από τη Σουασσόν.
Η ισχύς του Κλόβη όλο και μεγαλώνει. Το επόμενο αποφασιστικό βήμα θα είναι η κατάκτηση της βησιγοτθικής Γαλατίας το 507. Οι σχέσεις των δυο φυλών δεν ήταν ιδιαίτερα καλές, με τις μικροεντάσεις να μην λείπουν. Η προσχώρηση του Φράγκου ηγεμόνα στο Χριστιανισμό, του γέννησε την ανάγκη για κατάκτηση των αιρετικών στοιχείων (ήταν αρειανιστές). Ξεκινάει λοιπόν με το στρατό του προς τα νότια του ποταμού Λίγηρα και περικυκλώνει τους Βησιγότθους αντιπάλους του, οι οποίοι μάχονται σκληρά, όπως και ο βασιλιάς τους ο Αλάριχος Β΄ που τελικά πέφτει στο πεδίο της μάχης. Ο νικητής Κλόβης μεταβαίνει στην Τουλούζη και παίρνει το θησαυρό του νεκρού Αλάριχου. Τώρα, η εξουσία του εξαπλώνεται μέχρι τα Πυρηναία Όρη. Ο λαός των Βησιγότθων θα παραμείνει στην περιοχή της Σεπτιμανίας, ωστόσο, το κέντρο του γίνεται πια η Ισπανία. Μετά από αυτή τη μάχη, γύρω στα 509, φαίνεται πως οι Ριπουριάνοι Φράγκοι αναγνώρισαν την εξουσία του Κλόβη και απορροφήθηκαν από τους Σάλιους (οι Φράγκοι ήταν χωρισμένοι κυρίως σε δυο μεγάλες φυλές, τους Σάλιους από τους οποίους προέρχεται ο Κλόβης και τους Ριπουριανούς).
Το μεγαλύτερο μέρος της Γαλατίας είναι πλέον στα χέρια των Φράγκων. Λίγο μετά από την τελευταία αυτή μάχη, ο Κλόβης θα ιδρύσει την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στο Παρίσι και αργότερα, την Εκκλησία της Αγίας Γενεβιέβης. Το ίδιο έτος (507) μεταφέρει και την έδρα του από τη Σουασσόν στο Παρίσι.
Η σημασία της ηγεμονίας του τώρα αναγνωρίζεται και από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με τον Αναστάσιο Α΄ να του αποδίδει τον τίτλο του ύπατου. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Κλόβης τοποθετεί τη μορφή του Αναστασίου στα νομίσματά του.
Το τέλος αυτής της σημαντικής προσωπικότητας που αναμόρφωσε την ιστορία των Φράγκων και όχι μόνο, θα έρθει το 511.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- John B. Bury, Η εισβολή των βαρβάρων στην Ευρώπη, μετάφραση Φωτεινή Β. Πέρρα, Εκδόσεις Ηρόδοτος, 2019, σελ. 289-312
- Alexandre A. Vasiliev, Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 324-1453, τόμος Α΄, μετάφραση Δημοσθένη Σαβράμη, Εκδόσεις Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, 1995, σελ. 148-149
- Συλλογικό έργο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Βυζαντινός Πολιτισμός, Πρωτοβυζαντινού Χρόνοι, τόμος Ζ΄, Εκδόσεις Εκδοτική Αθηνών, 1978, σελ. 135-137, 144-145
