Του Τάσου Μοσχονά,
Ο ρόλος των Πρώτων Κυριών στο πολιτικό γίγνεσθαι των Η.Π.Α. δεν οριοθετείται από κάποιο νομοθετικό πλαίσιο. Για τον λόγο αυτό, οι Πρώτες Κυρίες θεωρείται, συνήθως, πως αρκούνται σε εθιμοτυπικούς ρόλους, που σκοπό έχουν να ενισχύσουν την εικόνα του συζύγου τους. Η άποψη αυτή, όμως, δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα εν έτει 2020. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα παράδοξο φαινόμενο, με τις Πρώτες Κυρίες να χαίρουν αρκετές φορές μεγαλύτερης αποδοχής από τους συζύγους τους. Συχνά, δε, λαμβάνουν ενεργό μέρος στην καμπάνια με δράσεις, στις οποίες συμμετέχουν μόνο αυτές, ενώ, μόλις τέσσερα χρόνια πριν, μια πρώην Πρώτη Κυρία, η Hillary Clinton, λίγο έλειψε να γίνει Πρόεδρος.
Πέρα από την αλλαγή των νοοτροπιών που έχει οδηγήσει τις Πρώτες Κυρίες στην ανάληψη ενός ενεργού πολιτικού ρόλου, συνήθως με τη μορφή της ηγεσίας επιτροπών για κοινωφελείς σκοπούς, το φαινόμενο αυτό μάς δείχνει πως οι γυναίκες, αποκομμένες στο παρελθόν από την πολιτική σκηνή, απηχούν περισσότερο από τους άντρες υποψηφίους στο ευρύ κοινό σε δημοτικότητα. Αν και η κατάσταση τη σήμερον ημέρα βρίσκεται μακριά από το να αποκαλεστεί ως ισότιμη, είναι σίγουρο πως ο διχαστικός λόγος και ο συγκρουσιακός χαρακτήρας είναι κατά κανόνα αντρικό και όχι γυναικείο φαινόμενο στην πολιτική σκηνή και αυτό ξενίζει αρκετούς ψηφοφόρους.
Στη φετινή εκλογική αναμέτρηση, μια από τις διχαστικότερες και με τους μεγαλύτερους ηλικιακά υποψηφίους στην αμερικανική ιστορία, πολλοί αισθάνονταν πως ο Joe Biden δεν θα κατάφερνε να προσελκύσει αρκετούς νέους και προοδευτικούς ψηφοφόρους. Υπήρχε έντονη η αίσθηση πως ο Biden ήταν ένας λευκός καμβάς, ένας υποψήφιος του κατεστημένου, ευρισκόμενος στο Κογκρέσο από το 1974. Άχρωμος, άοσμος και μετριοπαθής, ποιο αφήγημα θα μπορούσε να τον βοηθήσει να κερδίσει τόσο τις δύσκολες Προκριματικές Εκλογές των Δημοκρατικών, όσο και τις Προεδρικές Εκλογές του Νοεμβρίου;
Μεγάλο μέρος στη διαμόρφωση αυτού του αφηγήματος είχε η σύζυγός του, Jill Biden. H οικογένεια Biden, αν και αμιγώς παραδοσιακά πολιτική, είχε μια ανορθόδοξη πορεία, σημαδευμένη από τραγικά γεγονότα. Η πρώτη σύζυγος του Joe Biden, Neilia Hunter, είχε σκοτωθεί σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, μαζί με τη μικρή τους κόρη, αφήνοντάς τον με δύο παιδιά, τον Hunter και τον Beau Biden. Στο πλαίσιο αυτό και όντας ήδη εκλεγμένος Γερουσιαστής, γνώρισε το 1976 την Jill Jacobs, μετέπειτα Biden, με την οποία απέκτησαν μία κόρη, την Ashley. Κατά τα λόγια της ίδιας της Jill, μια οικογένεια διαλυμένη απέκτησε ξανά ζωή. Τα παιδιά τη λάτρεψαν κατευθείαν σαν να ήταν πραγματική τους μητέρα και η πίστη επανήλθε. Η «κανονικότητα» αποκαταστάθηκε.
Κανείς δεν μπορεί παρά να συγκρίνει το αφήγημα αυτό με την Αμερική του 2020. Η ιστορία της Jill και του Joe Biden άγγιξαν την Αμερική, γιατί οι παραλληλισμοί ήταν υπερβολικά πολλοί, για να αγνοηθούν. Μια χώρα διχασμένη, με συγκρούσεις, με ένα γεγονός αναπάντεχο, που ανατάραξε τις ισορροπίες της «κανονικής» και πολιτικά ορθής πραγματικότητας, η εκλογή του Donald Trump, έφερε στο φως και κυριολεκτικά στον Λευκό Οίκο τα προβλήματα που οι Η.Π.Α. ήθελαν να «κρύψουν κάτω από το χαλί». Ο ρόλος της οικογένειας Biden θα ήταν ενωτικός. Όπως ο ερχομός της Jill θεράπευσε την τραγωδία του Joe, έτσι και ο ερχομός του στην Προεδρία θα είχε τον σκοπό της επανένωσης και της θεραπείας, ώστε κάποια στιγμή στο τέλος να «λάμψει η σπίθα» ξανά για τη χώρα, όπως ακριβώς έγινε και στην οικογένειά του.
Η ίδια η ζωή και η ιδιότητα της Jill ως εκπαιδευτικού ενισχύουν σημαντικά αυτούς τους παραλληλισμούς. Γεννημένη το 1951 στο Willgrove της Pennsylvania από Ιταλό πατέρα, μεγάλωσε σε μια οικογένεια που πρεσβεύει τις παραδοσιακές «αμερικανικές» αξίες. Μεγαλώνοντας, επέλεξε να ακολουθήσει καριέρα εκπαιδευτικού, σπουδάζοντας αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Delaware, συνεχίζοντας σε αυτό το πεδίο μέχρι και τη λήψη διδακτορικού. H διδακτική της πορεία, ξεκινώντας στα πρώτα χρόνια από λύκεια, συνεχίστηκε μετά τον γάμο της με τον Joe στα Κοινοτικά Κολέγια (Community Colleges), που υποβαθμίζονται τόσο πολύ στη χώρα.
Στα συγκεκριμένα κολέγια συνήθως σπουδάζουν φοιτητές χαμηλότερων εισοδημάτων, τις περισσότερες φορές μειονοτήτων, που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν τα παχυλά δίδακτρα των Πανεπιστημίων. Η δυνατότητα, όμως, των Κολεγίων αυτών να αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη για την αλλαγή στη ζωή αυτών των ανθρώπων, των λιγότερο προνομιούχων στη ζωή, ήταν αυτό που την οδήγησε σε αυτό το μονοπάτι. Μάλιστα, συνέχιζε να διδάσκει ακόμα σε αυτά και ως Second Lady των Η.Π.Α., όταν ο Joe Biden ήταν Αντιπρόεδρος του Barack Obama το διάστημα 2009-2017. Ακόμα και τώρα ως Πρώτη Κυρία έχει δηλώσει πως δεν προτίθεται να σταματήσει να εργάζεται, γεγονός πρωτοφανές στην ιστορία της χώρας.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν θα διαδραματίσει και ενεργό πολιτικό ρόλο στην Προεδρία της χώρας. Ήδη από την προεκλογική καμπάνια, η θέση της ήταν κεντρική, συμμετέχοντας σε events της εκστρατείας ως αποκλειστική ομιλήτρια, γεγονός που δεν συνέβη στις προηγούμενες εκλογές του 2008 και το 2012. Η δική της παρότρυνση, μάλιστα, ήταν ίσως ένας από τους παράγοντες που έπεισαν τον Biden να τρέξει προεκλογική εκστρατεία μετά τον θάνατο του γιου του, Beau Biden, από καρκίνο το 2015. Μετά το τραγικό αυτό γεγονός, λίγοι ήταν αυτοί που θα περίμεναν να επανέλθει στην πολιτική σκηνή σε αυτό το πλαίσιο, όντας και στην ηλικία των 75 ετών. Εν συνεχεία, υπερασπίστηκε με σθένος τον γιο του Joe, Hunter Biden, στις κατηγορίες του Donald Trump, που εν τέλει τον οδήγησαν σε απαγγελία κατηγορίας, το λεγόμενο impeachment.
Πολύ δυνατή της στιγμή κατά την εκστρατεία αποτέλεσε και η ομιλία της στο Συνέδριο των Δημοκρατικών (DNC) τον Αύγουστο. Μόνη της σε μια σχολική αίθουσα, έκλεψε την παράσταση μιλώντας για τη δυσκολία του να επανενώσεις μια διαλυμένη οικογένεια, με πυξίδα την αγάπη, την κατανόηση και τις πράξεις γενναιότητας. Με την ιδιότητα της εκπαιδευτικού και το ανάλογο background, ακούστηκε σα δασκάλα, που χωρίς διδακτικίστικο ύφος μιλά από καρδιάς και από προσωπική εμπειρία για την ανάγκη συμφιλίωσης της χώρας, συγκινώντας αρκετούς και βοηθώντας στο να γυρίσει η πλάστιγγα των δημοσκοπήσεων ακόμα περισσότερο υπέρ του συζύγου της. Μεγάλη ήταν και η συμβολή της μέσω πολυάριθμων ομιλιών στην εκλογική νίκη στην κρίσιμη πολιτεία της Pennsylvania, από την οποία και κατάγεται.
Γενικώς, μπορούμε να διακρίνουμε δύο κατηγορίες Πρώτων Κυριών ιστορικά. Η μία είναι οι Πρώτες Κυρίες με πιο συντηρητικό προφίλ, που τονίζει κυρίως τη συμβολικότητα του ρόλου, με έναν χαρακτήρα μετριοπαθή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η Barbara Bush και η Melania Trump. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν Πρώτες Κυρίες που υιοθετούν ένα πιο ριζοσπαστικό, σχεδόν ακτιβιστικό, θα λέγαμε, προφίλ. Οριοθετούν επακριβώς την ατζέντα των θεμάτων που τους ενδιαφέρουν και λαμβάνουν δράση, για να τα πραγματοποιήσουν. Η Hillary Clinton και η Michelle Obama αποτελούν πρόσφατα παραδείγματα προσωπικοτήτων, που κατάφεραν να αποκτήσουν μια πρωτοφανή δημοσιότητα ως Πρώτες Κυρίες, με αποτέλεσμα να λαμβάνονται υπόψιν και ως ξεχωριστές πολιτικές οντότητες με ισχύ.
Η Jill Biden φαίνεται πως θα έχει ένα διαφορετικό προφίλ, που ίσως δεν εμπίπτει σε καμία από τις δύο προαναφερθείσες κατηγορίες. Έχει ήδη ανακοινώσει την «ατζέντα» της για την προώθηση θεμάτων, όπως τη βελτίωση της δημόσιας παιδείας και την πίεση, ώστε η φοίτηση στα community colleges να είναι δωρεάν. Παρ’ όλα αυτά, όπως και η καμπάνια του Biden, η πολιτική της δράση θα κινηθεί σε πιο μετριοπαθή μονοπάτια, με τη σημασία να δίνεται στη θεραπεία των ανεπούλωτων πληγών της χώρας, που έφερε η τετραετία του Donald Trump, η πανδημία του κορωνοϊού και η αστυνομική βία, που έλαβε χώρα και οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις μέσα στη χρονιά. Κατά κάποιον τρόπο, φαίνεται να αποτελεί τη συγχώνευση μιας μετριοπαθούς υπεύθυνης παρουσίας, που μπορεί να απαλύνει τις πληγές με την ιδιότητα μιας δυναμικής γυναίκας, που δεν θα δεχτεί να αφήσει την εργασία της και τον εαυτό της σε δεύτερη μοίρα για το οποιοδήποτε αξίωμα. Και αυτό είναι κάτι που εν τοις πράγμασι βοήθησε στην εκλογική νίκη του Biden και είναι πολύ πιθανό να βοηθήσει στις προσπάθειες αποκατάστασης και χτισίματος της νέας αμερικανικής πραγματικότητας, που θα ξημερώσει με το τέλος της πανδημίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- BBC: Jill Biden: From teacher to first lady, διαθέσιμο εδώ
- Jill Biden, Biography, διαθέσιμο εδώ
- Jill Biden: A chance to transform the role of a first lady, FRANCE 24, διαθέσιμο εδώ
