Του Δημήτρη Τριανταφύλλου,
Χωρίς αμφιβολία, η χρηματοδότηση ναυτιλιακών εταιρειών (shipping finance) αποτελεί έναν από τους βασικούς συντελεστές της δηµιουργίας και της ανάπτυξης μιας ναυτιλιακής επιχείρησης, ενώ η τεχνογνωσία και το κεφάλαιο είναι οι αμέσως επόμενοι σημαντικοτεροι παραγοντες.
Με τον όρο ναυτιλιακή χρηματοδότηση εννοούμε τη διαδικασία δανεισμού χρηματικού κεφαλαίου ναυτιλιακών εταιρειών έναντι επιτοκίου. Η κυριότερη μορφή χρηματοδότησης και η πιο παραδοσιακή είναι η τραπεζική, που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που διατίθεται γι’ αυτό το σκοπό. Μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι ναυτιλιακές εταιρείες κάλυπταν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες σχετικά εύκολα, είτε από τις κυβερνήσεις, είτε από τις τράπεζες. Βέβαια, τη δεκαετία του ’80, οι Έλληνες εφοπλιστές, προκειμένου να διασφαλίσουν δάνεια, ήταν αναγκασμένοι να απευθύνονται σε ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία είχαν την έδρα τους στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι Ελληνικές τράπεζες δεν διέθεταν ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο, εκτός από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία μετείχε από το 1960 στη χρηματοδότηση του ναυτιλιακού κλάδου.
Η ναυτιλία, και κυρίως ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών, ενδιαφέρει ιδιαίτερα τη χώρα μας λόγω της γεωγραφικής της μορφολογίας, δεδομένου ότι το 20% της συνολικής επιφάνειας της ελληνικής επικράτειας αποτελείται από νησιά, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι κατοικημένα. Άλλωστε, ακόμα και τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας βρίσκονται κοντά στα παράλια. Επιπλέον, το μέγεθος της ελληνικής ακτογραμμής (14.854 χιλιόμετρα) είναι τέτοιο, ώστε η Ελλάδα να συγκαταλέγεται στις 15 χώρες με το μεγαλύτερο ανάπτυγμα ακτών σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ και το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός λιμανιών παρουσιάζουν μόνιμη επιβατική κίνηση είναι εξίσου σημαντικό, σε σύγκριση με άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας, αυτή γίνεται κυρίως από ξένους χρηματοδοτικούς οργανισμούς, γι’ αυτό άλλωστε δεν ισχύουν για την Ελλάδα στον τομέα της ναυτιλίας οικονομικά και δημοσιονομικά συστήματα, όπως είναι οι επιδοτήσεις ή οι επιχορηγήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική ναυτιλία εξαρτάται άμεσα από τον ξένο χρηματοδοτικό και επενδυτικό παράγοντα, την ξένη αγορά ναύλων και έτσι, η δραστηριοποίηση των Ελλήνων εφοπλιστών καθίσταται κατά κάποιο τρόπο επιτακτική.
Ο ναυτιλιακός κλάδος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας για την ελληνική οικονομία. Ανήκει στον τριτογενή τομέα της οικονομίας και αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο των μεταφορών, επηρεάζοντας άμεσα το σύνολο της οικονομίας. Πρόκειται για τον πιο εξωστρεφή και δυναμικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας, καθώς εμπλέκεται και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες με ποικίλους τρόπους, χωρίς συγχρόνως να βασίζεται σε κρατικές επιχορηγήσεις.
Σε ό,τι αφορά τη συμβολή της ναυτιλίας στην εθνική οικονομία, συμμετέχει με ποικίλους τρόπους στην αύξηση του ΑΕΠ, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Η θετική αυτή συμβολή του κλάδου στο ΑΕΠ έχει αποτελέσει, άλλωστε, βασικό μοχλό ανάκαμψης της εξασθενημένης, από την κρίση του 2008 και τη μεγάλη ύφεση που την ακολούθησε, ελληνικής οικονομίας, την αύξηση της ρευστότητας και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Επιπλέον, καθώς η ελληνική ναυτιλία αποτελεί την πλέον υπολογίσιμη δύναμη διεθνώς και διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, έχει ουσιαστικό ρόλο για την οικονομική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενδεικτικά, το 75% των εισαγωγών και εξαγωγών και το 37% του εσωτερικού εμπορίου της Ένωσης εκτελούνται με πλοία, που επίσης συνδέουν περιφερειακές και νησιωτικές περιοχές με την ηπειρωτική Ευρώπη.
Συνεπώς, με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση η ελληνική ναυτιλία είναι εξίσου σημαντική για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπως αυτή αποτυπώνεται για παράδειγμα, στο ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη μεριά της, επιδιώκοντας τη συμμετοχή της στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, έχει προχωρήσει στη λήψη σημαντικών αποφάσεων αναφορικά με την προώθηση της ναυτιλίας, με σκοπό να την καταστήσει βιώσιμη και ανταγωνιστική.
Αναφορές
- Παπαγιαννούλης Κ. (2002), Η Παγκοσμιοποίηση της Οικονομίας και η Ελληνική και Διεθνής Ναυτιλία.
