Του Θεόφιλου Νούση,
Ο Γεώργιος Μαύρος υπήρξε Έλληνας πολιτικός του 20ού αιώνα, πολλές φορές υπουργός, πρόεδρος του κόμματος Ένωσις Κέντρου -Νέες Δυνάμεις- στην μετέπειτα Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου. Γεννήθηκε στο Καστελόριζο στις 15 Μαρτίου του 1909. Ο πατέρας του ήταν ο έμπορος Ιωάννης Μαύρος, μητέρα του η Άννα Κοντούζογλου και αδελφός του ο Φίλιππος Μαύρος. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1926-1930) και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (1934-1935). Το 1936, μάλιστα, ανακηρύχθηκε αριστούχος διδάκτωρ του Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1937 εκλέχθηκε παμψηφεί Υφηγητής του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου δίδαξε έως το 1942. Κατά τη διάρκεια του πολέμου υπηρέτησε στο 7ο Σύνταγμα Πεζικού στο Αλβανικό Μέτωπο.
Η πρώτη του εμφάνιση στον πολιτικό κόσμο της χώρας πραγματοποιήθηκε το 1945, μετά το τέλος του πολέμου, ύστερα από παρότρυνση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο οποίος του ανέθεσε το Υφυπουργείο παρά τω Πρωθυπουργώ. Έκτοτε, εκλέχθηκε βουλευτής σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, εκτός από αυτή της 16ης Νοεμβρίου του 1952, στην οποία η ένωση των κεντρώων δυνάμεων δεν εξέλεξε ούτε έναν βουλευτή στα μεγάλα αστικά κέντρα, λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος που εφαρμόστηκε. Διετέλεσε Υπουργός Δικαιοσύνης (1946), Παιδείας (προσωρινά, 1946), Εθνικής Οικονομίας (1949), Οικονομικών και Συντονισμού (1951), Εθνικής Άμυνας (1952), Συντονισμού (1963-1964). Τον Ιούνιο του 1964 ανέλαβε το ρόλο του Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, έχοντας παραιτηθεί από Υπουργός Συντονισμού και από το βουλευτικό αξίωμα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Κατά την θητεία του αυτήν, με πρωτοβουλία του ιδίου, ιδρύθηκε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας κρατήθηκε στην Ασφάλεια Αμαρουσίου, τέθηκε κατ’ επανάληψη σε κατοίκων περιορισμό και έπειτα, εξορίστηκε διαδοχικά στην Σκόπελο, τη Δεσκάτη Γρεβενών και τη Γυάρο.
Μετά την πτώση της Χούντας, ο Γεώργιος Μαύρος, συμμετείχε στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του 1974, η οποία σχηματίστηκε με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ως Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και Υπουργός Εξωτερικών. Τον Αύγουστο του 1975, ο ίδιος πήρε μέρος στη δίκη κατά των πρωταιτίων της Χούντας, ως μάρτυρας κατηγορίας. Το Σεπτέμβριο του 1974 εκλέχθηκε Αρχηγός της Ένωσης Κέντρου-Νέες Δυνάμεις, που αργότερα μετονομάστηκε σε Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου, και υπό την ιδιότητα αυτή ηγήθηκε της Αντιπολίτευσης έως τις εκλογές του 1977, κατά τις οποίες το κόμμα του έχασε μεγάλο ποσοστό της δύναμής του και ο ίδιος, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ήττας, παραιτήθηκε από την αρχηγία. Στις 15 Νοεμβρίου 1980, ο Γεώργιος Μαύρος με διάγγελμά του στον ελληνικό λαό ανακοινώνει την ίδρυση ενός νέου κόμματος, της Παράταξης Κέντρου (ΠΑΡΚΕ). Η πορεία της υπήρξε βραχυχρόνια, αφού στις επόμενες εκλογές κατεβαίνει με το ΠΑΣΟΚ, ενώ πολλά στελέχη του σχήματος, όπως ο Ανδρέας Κοκκέβης, με την Νέα Δημοκρατία.
Τον Οκτώβριο του 1981 συνεργάστηκε εκλογικά με το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου και εκλέχθηκε πρώτος βουλευτής Επικρατείας. Έπειτα, τον Ιούνιο του 1984 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής. Τον Ιούνιο του επόμενου χρόνου ζητά από τον πρόεδρο της Βουλής να καταγραφεί ως ανεξάρτητος βουλευτής του Κέντρου συνεργαζόμενος με το ΠΑΣΟΚ.
Η συνεργασία αυτή, ωστόσο, με το ΠΑΣΟΚ τερματίζεται με τη γραπτή δήλωση αιτιολόγησης της αποχής ψήφου που κατέθεσε στον Πρόεδρο της Βουλής στις 13 Μαρτίου 1989 προ της ψηφοφορίας για την πρόταση μομφής που κατέθεσε η Νέα Δημοκρατία εναντίον της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, εκφράζοντας συγχρόνως την αποδοκιμασία του «για την πρωτοφανή απουσία πολιτικής ευθιξίας και την απίστευτη για πολιτικούς άνδρες ατολμία έναντι της δημόσιας ευθύνης τους», όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, ενώ λίγους μήνες νωρίτερα είχε απευθύνει έκκληση προς τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου για διενέργεια εκλογών με απλή αναλογική, με σκοπό την «έξοδο από την πολιτική κρίση που μαστίζει τη χώρα». Το 1994 το Ίδρυμα Μνήμης Ηρώων και Μαρτύρων του Ολοκαυτώματος «Γιαντ Βασσέμ» τού απένειμε τον τίτλο του «Δικαίου των Εθνών» για τη συμβολή του στη διάσωση καταδιωκόμενων Εβραίων κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Πέθανε στις 6 Μαΐου του 1995 στην Αθήνα και η κηδεία του έγινε με τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού.
Ένα σημαντικό κομμάτι της δράσης του Γεώργιου Μαύρου ήταν η συνεχής ενασχόλησή του με το Κυπριακό πρόβλημα. Ο ίδιος αρχικά είχε ανακινήσει το θέμα αυτοδιάθεσης της Κύπρου στη Συνεδρίαση της Δ΄ Επιτροπής Κηδεμονιών του ΟΗΕ στο Παρίσι στις 22 Νοεμβρίου του 1951, γεγονός για το οποίο ο Μακάριος τον συγχαίρει με επιστολή του, στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων «…συνδέσατε αρρήκτως το όνομά σας με τον ιερόν αγώνα της δούλης Πατρίδος μας».
Στις 9 Ιανουαρίου του 1952, στην 6η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο Παρίσι θέτει το πρόβλημα του ορισμού της περιοχής, η οποία έχει θεμελιώσει δικαίωμα αυτοδιάθεσης.
Στη συνέχεια, στις 25 Φεβρουαρίου του 1959, κατά τη συζήτηση στη Βουλή της πρότασης μομφής σχετικά με το Κυπριακό πρόβλημα, ο Γ. Μαύρος δηλώνει, σχετικά με τις συμφωνίες του Λονδίνου, ότι «… η δοθείσα λύσις είναι η χειροτέρα, διότι απεμπολεί ες αεί την αυτοδιάθεσιν, εγκαθιστά την Τουρκίαν εις την νήσον και δημιουργεί μόνιμον εστίαν διαταράξεως των ελληνοτουρκικών σχέσεων».
Στις 3 Φεβρουαρίου και στις 29 Απριλίου του 1961, καταθέτει στη Βουλή ερωτήσεις προς τον Υπουργό Εξωτερικών σχετικά με την εκτέλεση των Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και αναφέρει μάλιστα ότι στην Κύπρο έχει δημιουργηθεί αδιέξοδο, καθώς «… από τουρκικής πλευράς επαναλαμβάνονται απειλαί διχοτομήσεως, εις ταύτας δε προσετέθη εσχάτως και απειλή εξ Αγκύρας περί ενσωματώσεως της Κύπρου εις την Τουρκίαν», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά. Επίσης ανέφερε, ότι το πολύπλοκο Σύνταγμα του νέου Κράτους κινείται με δυσχέρεια, οδηγώντας σε δεκάδες προσφυγές στο Συνταγματικό δικαστήριο, ενώ η άσκηση του δικαιώματος βέτο των Τούρκων στην Βουλή των Αντιπροσώπων δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία του νέου Κράτους, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη της οικονομίας.
Επιπροσθέτως, στις 11 Φεβρουαρίου του 1960 καταθέτει επερώτηση προς την κυβέρνηση «…διότι συνεχίζουσα επί του Κυπριακού την τακτικήν της μυστικής διπλωματίας, αποφεύγει να ενημερώσει την Βουλήν επί των τελευταίων δυσάρεστων εξελίξεων της Κυπριακής υποθέσεως».
Υπό την ιδιότητά του ως Υπουργός Εξωτερικών ηγήθηκε της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Α΄ (25-30/07/1974) και την Β΄ Διάσκεψη (8-14/08/1974) της Γενεύης για το Κυπριακό, ενώ έλαβε μέρος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο του 1974.
Τέλος, ως ευρωβουλευτής κατέθεσε επανειλημμένα ερωτήσεις αναφορικά με την τουρκική προκλητικότητα, τις σχέσεις ανάμεσα σε ΕΟΚ και Τουρκία, την αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας των κατεχόμενων εδαφών της, την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου, την αλλαγή τοπωνυμίων στα κατεχόμενα, τον ρόλο της ΕΟΚ απέναντι στους Αγνοούμενους της κυπριακής τραγωδίας και άλλες. Παράλληλα, στο πλαίσιο του ευρωκοινοβουλίου πρωτοστάτησε στη δημιουργία διακομματικής ομάδας με σκοπό την «προστασία της εθνικής ταυτότητας της Κύπρου», η οποία διοργάνωσε στις 24 Οκτωβρίου του 1988 έκθεση με θέμα «Κύπρος 9000 χρόνια ιστορίας, ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά που πρέπει να προστατευτεί». Ο Γεώργιος Μαύρος υποστήριξε σθεναρά την διακοπή του διαλόγου με την Τουρκία, όσο αυτή αγνοεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ, και αγωνίστηκε με συνέπεια για το άνοιγμα του «Φακέλου της Κύπρου» και τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής προκειμένου να αποδοθούν οι ευθύνες στους υπεύθυνους της τραγωδίας.
Ο Γεώργιος Μαύρος, υπήρξε ένας πολυπράγμων κεντρώος πολιτικός της νεότερης πολιτικής ιστορίας της χώρας μας, ο οποίος διετέλεσε σε πληθώρα υπουργείων και θέσεων. Οι πολιτικές του ενέργειες δηλώνουν έναν άνθρωπο και έναν πολιτικό με αγάπη προς την πατρίδα του, με βλέψεις και με ανήσυχο πνεύμα. Είναι ένα από τα ονόματα που πρέπει να μνημονεύονται όσον αφορά την πολιτική σκηνή της Ελλάδος, πριν, κατά τη διάρκεια και την ύστερη εποχή της Χούντας.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Εθνικοί κίνδυνοι: η δημοκρατία σε κρίση; Εξωτερικές απειλές, Αθήνα: Ατλαντίς, 1978
- Dangers facing Greece: democracy at bay, external threats, Αθήνα 1978
- Πρόλογος στο Σίκκο Μάνσχολτ, Η Κρίση, Αθήνα: Κέδρος 1974
- Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σήμερα, στο Ευθύνη, 1990
- Πρόλογος στο Νικολάε Τσαουσέσκου, Για τη μετατροπή των Βαλκανίων σε απύραυλη ζώνη συνεργασίας και ειρήνης, Αθήνα: Κρίνος 1984
ΠΗΓΕΣ
- Μακρυδημήτρης, Αντώνης (2000). Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000. Αθήνα: εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 106 Αντώνης Μακρυδημήτρης (2000). Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000. Αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 104.
- «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1841-2006 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ – Διοικητές». 22 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2016..
- Κοκκεβής, Ανδρέας (1997). Μισός αιώνας πολιτικής δράσης. Αθήνα: Πιτσιλός
- “Georgios MAVROS”, Europarl.europa.eu., διαθέσιμό εδώ
