Του Χρήστου Πουλιδάκη,
Το βραβείο Νόμπελ είναι το σημαντικότερο και το πολυτιμότερο βραβείο που μπορεί να λάβει ένας επιστήμονας. Λίγοι είναι εκείνοι που το έχουν καταφέρει σε σχέση με όσους το έχουν προσπαθήσει ή έχουν θελήσει να το προσθέσουν στο βιογραφικό τους. Το εκπληκτικό είναι πως όσοι από αυτούς τα έχουν καταφέρει, το όνομά τους είναι άρτια συνδεμένο με αυτό και η υστεροφημία τους διαρκεί εις το διηνεκές.
Τα Νόμπελ κατηγοριοποιούνται σε 6 κατηγορίες και είναι αυτά της ιατρικής, της χημείας, των οικονομικών επιστήμων, της λογοτεχνίας και της ειρήνης και παραδίδονται από τις αρμόδιες ακαδημίες και ινστιτούτα επιστημόνων. Ο κάθε δικαιούχος αμείβεται με ένα χρηματικό ποσό, το οποίο είναι ένα μέρος από τα εισοδήματα του εκάστοτε ιδρύματος.
Αυτός ο θεσμός γεννήθηκε το 1895, όταν ο Αλφρεντ Νόμπελ μετά το θάνατο του προσέφερε ένα αξιόλογο κομμάτι της περιουσίας του γι’ αυτόν τον σκοπό. Από τότε, κάθε χρόνο, απονέμονται αυτά τα βραβεία. Προορίζονται για ανθρώπους που το έργο τους έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της επιστημονικής κοινότητας και του πολιτισμού, δηλαδή σε αυτούς που πραγματικά το αξίζουν. Ανάμεσά τους μέχρι στιγμής είναι και 3 Έλληνες, εκ των οποίων οι δυο είναι οι γνωστοί σε όλους μας για τα λογοτεχνικά τους έργα, κάνοντας μας περήφανους, οι Οδυσσέας Ελύτης (1979) και Γιώργος Σεφέρης (1963). Ο τρίτος είναι ο Ελληνοκύπριος Χριστόφορος Πισσαρίδης, που τιμηθηκε το 2010 για την συμβολή του στην οικονομική επιστήμη, μαζί με τους Dale Mortensen και Peter Diamond “for their analysis of markets with search frictions”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο τίτλος τους.
Ποιος είναι ο Χριστόφορος Πισσαριδης;
Ο Πισσαριδης γεννήθηκε το 1948 στη Λευκωσία και μεγάλωσε στην περιοχή του Αγίου Αντώνιου. Από μικρή ηλικία είχε ταλέντο στα οικονομικά, ο πατέρας του τον παρότρυνε να ασχοληθεί με τα λογιστικά, αλλά εκείνος επέλεξε την οικονομική επιστήμη. Αγαπούσε πολύ τα μαθηματικά, δεν ήθελε, όμως, να σπουδάσει αυτό το αντικείμενο. Είναι παντρεμένος με γυναίκα κινεζικής καταγωγής, ενώ στο παρελθόν έχει παντρευτεί άλλες 2 φορές. Επιπροσθέτως, σπούδασε οικονομικά στην Αγγλία στο Πανεπιστήμιο LSE, από όπου αποφοίτησε το 1970, το 1971 πήγε στο πανεπιστήμιο του Έσεξ, όπου απέκτησε Master. Επιπλέον, σήμερα είναι Regius Professor στο London School of Economics, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας της Κύπρου. Οι διακρίσεις, όπως και οι επιστημονικές του δραστηριότητες, δεν σταματούν εδώ.
Το 2011, ένα χρόνο μετά τη βράβευσή του με Νόμπελ, δέχτηκε τη μεγαλύτερη τιμητική διάκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Μακαρίου Γ’. Ακόμη, το 2013 ονομάστηκε ιππότης του βρετανικού στέμματος και η διαδικασία τελέστηκε υπό τον πρίγκιπα William. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι είναι ο πρώτος οικονομολόγος εκτός ΗΠΑ που πρόσθεσε στο χαρτοφυλάκιό του μαζί με τον συνεργάτη του, Dale Mortensen, το διεθνές βραβείο του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Εργασίας τα Οικονομικά της Εργασίας το 2005.
Περισσότερα λόγια για το βραβείο Νόμπελ
Η έρευνα και αναζήτησή του ξεκινά πίσω από την εποχή του διδακτορικού του ακόμη. Αναζητούσε τρόπους αντιμετώπισης της ανεργίας, με χρήσιμους τρόπους κατά αυτής. Το κύριο ερώτημα στην έρευνά του ήταν για ποιο λόγο υπάρχουν άνεργοι, αφού υπάρχουν δουλειές και μπορείς να δημιουργήσεις θέσεις εργασίας. Με βάση αυτή την έρευνα, έγραψε ένα βιβλίο, το οποίο ήταν η κινητήριος δύναμη, ώστε αυτός και ο Mortensen να συνεργαστούν. Το 1990, ένωσαν τις γνώσεις τους και τις δυνάμεις τους για αυτό το εξαιρετικό έργο. H δουλειά που αναφέρεται στο βραβείο ξεκίνησε το 1980 κι τέλειωσε το 1994.
Σύμφωνα με τα λογία του Πισσαρίδη (2011), «Η κεντρική ιδέα μας ήταν ότι για να κατανοήσουμε την αγορά εργασίας, θα έπρεπε να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα στους εργαζόμενους και τις ικανότητές τους, τις εργασίες και τις δεξιότητές τους, καθώς και το είδος γνώσης που κατέχουν σχετικά με την αγορά εργασίας. Ονομάσαμε το σύνολο όλων αυτών των διαφορών “τριβές” (frictions) και αναπτύξαμε θεωρίες διαχείρισης με βάση αυτές. Παρατηρήσαμε τις διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες οι εργαζόμενοι επιλέγουν τις δουλειές τους και οι εργοδότες τους εργαζόμενους». Για τον ίδιο, είναι υψίστης σημασίας η δημιουργία ενός υποδείγματος το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άλλους ανθρώπους του κλάδου με σκοπό να μελετήσουν τα προβλήματα της ανεργίας και της ανισότητας των μισθών. Το συμπέρασμα από το έργο τους είναι ότι είναι αναγκαίο να δοθούν κίνητρα στους εργαζομένους έτσι ώστε να αναζητήσουν και να αποδεχτούν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας και σε υψηλά επίπεδα ανεργίας οι εργοδότες από την μεριά τους να τις δημιουργήσουν.
Τα μοντέλα που αναπτύσσονται σε αυτό το έργο έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολιτικές χωρών. Κι όμως, η διαδικασία κατάκτησης του Νόμπελ είναι πολυχρόνια και πολύ δύσκολη. Γίνονται εισηγήσεις από την εκάστοτε ακαδημία, συγκεκριμένα για το βραβείο των οικονομικών αρμόδια είναι η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν, το εξής, ο Χριστόφορος Πισσαρίδης είναι ένας πολυβραβευμένος άνθρωπος και έχει θυσιάσει πολλά, για να βρίσκεται εδώ που είναι σήμερα. Είναι πολύ ωραίο συναίσθημα και παράλληλα υποχρέωση για κάθε Έλληνα και Κύπριο να νιώθει περήφανος γι’ αυτόν τον άνθρωπο.
Αναφορές
- “The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2010”, The Nobel Prize. Διαθέσιμο εδώ.
- Περιοδικό Intelligent Life, 1ο τεύχος, 2011. Διαθέσιμο εδώ.
- “Έλληνες νομπελίστες”, Διδασκαλείο. Διαθέσιμο εδώ.
- Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τελευταία πρόσβαση 7/12/20. Διαθέσιμο εδώ.
- “Ο μοναδικός Κύπριος νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης σε μια εξομολογητική συνέντευξη”, Εκπομπή ΤΕΤ-Α-ΤΕΤ. Διαθέσιμο εδώ.
