Της Μαριλένας Γιαννίκα,
Την τετραετία Trump μόνο συνηθισμένη δεν μπορεί να τη χαρακτηρίσει κανείς. Από την εκκίνηση έως τη γραμμή του τερματισμού, η ποικιλία και πολυπλοκότητα των τεκταινομένων έδωσε άπλετη «τροφή» για μελέτη και σχολιασμό κάθε φύσης. Η αντισυμβατικότητα της περσόνας Trump, ωστόσο, δεν πρέπει να οδηγεί στο λογικό σφάλμα της σύνδεσης όλων των -φαινομενικά- αμφιλεγόμενων πράξεών του με την «ταμπέλα» της πρωτοτυπίας, είτε με θετικό είτε με (συνήθως) αρνητικό πρόσημο. Σ’ αυτή την κατηγορία πράξεων, εντάσσεται και η πρόσφατη απονομή χάριτος (pardon) στον Michael Flynn, πρώην σύμβουλο εθνικής ασφάλειας, η οποία φαίνεται να αποτελεί το άνοιγμα του «ασκού του Αιόλου» των presidential pardons, με αποκορύφωμα την καθολική απονομή χάριτος σ’ ολόκληρη την οικογένεια Trump.
Όπως πρωτύτερα αναφέρθηκε, θα ήταν λογικό σφάλμα να συνδέαμε την απονομή χάριτος στη «δύση» της Προεδρίας σαν κάτι πρωτάκουστο. Συγκεκριμένα, στο τέλος της διακυβέρνησής τους, τόσο ο Bill Clinton όσο και οι George H.W. Bush, Gerald Ford μοίρασαν απλόχερα pardons σε στελέχη του Λευκού Οίκου, στενούς συνεργάτες, συγγενείς, με τον Ford να απαλλάσσει, με απονομή χάριτος, μέχρι και τον πρώην Πρόεδρο, Richard Nixon, έναν μήνα μετά την παραίτησή του. Εντούτοις, ενώ όλες οι παραπάνω πράξεις είχαν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, εν προκειμένω παρατηρείται απλώς μία μετριοπαθής επίκριση, με την ενδεχόμενη μελλοντική απαλλαγή ολόκληρης της οικογένειας Trump να φαντάζει ως ένα πιθανό σενάριο. Πώς φτάσαμε, όμως, ως εδώ; Από πότε τα presidential pardons θεωρούνται κάρτα καθολικής απαλλαγής και μοιράζονται απλόχερα;
Αρχικά, ο Trump, όντας Trump, αποφάσισε να απλοποιήσει σε σημαντικό βαθμό τη διαδικασία απονομής χάριτος, παρακάμπτοντας την πρότερη εξέταση των υποθέσεων των αιτούντων. Αντί δηλαδή οι αιτούντες να συζητήσουν την υπόθεσή τους πρώτα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, που το αρμόδιο Γραφείο του Εισαγγελέα Δικαιοσύνης θεωρεί τις αιτήσεις, οι φίλοι και οι συνεργάτες του πήγαν κατευθείαν στον Trump ή ζήτησαν να προβληθούν στον Fox News, εκμεταλλευόμενοι τον αντίκτυπο της πράξης τους. Το αποτέλεσμα; Η έκδοση 29 (μέχρι στιγμής, φυσικά) presidential pardons.
Επομένως, τι σταματά τον απερχόμενο Πρόεδρο από την «προληπτική» απονομή χάριτος σ’ αυτούς που ενδεχομένως να κινδυνεύουν περισσότερο, όταν το οχυρό αρχίσει να πέφτει; Ενδεικτικά, ήδη η κόρη του και ειδική του σύμβουλος, Ivanka Trump, ήταν υπό εξέταση, την περασμένη εβδομάδα, στην Washington για το ενδεχόμενο κατάχρησης χρημάτων από την επιτροπή ορκωμοσίας του Trump, το 2017. Από την άλλη πλευρά, ο γιος του και Αντιπρόεδρος της οικογενειακής εταιρείας (Trump Organization), Eric Trump, φαίνεται πως, επίσης, θα αντιμετωπίσει δυσκολίες, με τις κατηγορίες για φοροδιαφυγή της εταιρείας να έχουν αρχίσει να συρρέουν. Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, και ο ίδιος ο Πρόεδρος κινδυνεύει.
Δύο πράγματα πρέπει να καταστούν σαφή. Αφενός η απονομή χάριτος σε άτομα που ακόμη δεν έχουν κατηγορηθεί είναι δυνατή και έχει συμβεί στο παρελθόν, αφετέρου, ωστόσο, η απονομή χάριτος προστατεύει από τις κατηγορίες σε ομοσπονδιακό επίπεδο (federal crimes) και όχι από εκείνες που εντοπίζονται σε παραβίαση νόμων σε επίπεδο πολιτείας. Τέλος, το ζήτημα του self-pardon (αυτό-απονομής χάριτος) δεν έχει ποτέ τεθεί στο παρελθόν (ούτε καν από τον Nixon), και μολονότι ο ίδιος ο Trump διαμηνύει ότι έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει (ήδη από το 2018), αδιαμφισβήτητα θα βρεθούν αρκετά νομικά εμπόδια στον δρόμο του αυτό.
Οι συντελεστές του «μαθηματικού» αυτού προβλήματος είναι περιορισμένοι και εμφανείς, αποφέροντας μία εύκολη απάντηση. Όταν συρρέουν εις βάρος σου δέκα υποθέσεις πιθανής παρεμπόδισης της δικαιοσύνης, σωρεία υποθέσεων φοροδιαφυγής και πιθανώς πολλές μελλοντικές αγωγές από πολιτικούς και μη αντιπάλους σου, λόγω της απώλειας της ασπίδας της Προεδρίας, αποζητάς όλη την πιθανή προστασία, που μπορείς να λάβεις, ταυτόχρονα βοηθώντας τα άτομα που δύνανται να συνδράμουν στον δρόμο της καθολικής απαλλαγής σου. O Trump δεν είναι στο απυρόβλητο και το ξέρει· μπορεί, όμως, να διαμορφώσει πολλά επίπεδα προστασίας, προκειμένου να πετύχει τη μελλοντική του ευημερία, την οποία έχτιζε σχολαστικά τα τέσσερα χρόνια της Προεδρίας του- και θα το κάνει με όποιο κόστος, όπως, άλλωστε, μας έχει συνηθίσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- US politics updates: Reports of pre-emptive pardons for Donald Trump’s children concern Biden ‘a great deal’, as it happened, ABC News, διαθέσιμο εδώ
- Could Trump pardon family members and other close associates? His prior pardons may set the stage for more, USA TODAY, διαθέσιμο εδώ
- I beg your pardon? Does Trump really plan to absolve himself and his family?, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
