Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Γνωρίζατε ότι σχεδόν το 90% των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων που διαμένουν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι αλλοδαποί; Η συντριπτική πλειονότητα αυτών αποτελείται από χαμηλόμισθους εργάτες κυρίως από τη νότια Ασία, ενώ στο υπόλοιπο ποσοστό συναντάμε επιχειρηματίες από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και άλλες αραβικές χώρες. Η χώρα μόλις από φέτος συγκαταλέγεται στα 4 κράτη του αραβικού κόσμου που ομαλοποίησαν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, και με την ελπίδα να προσελκύσει Ισραηλινούς τουρίστες και επενδυτές, σχεδιάζει να φιλοξενήσει μία παγκόσμια έκθεση τον επόμενο χρόνο, με προβλέψεις για εκατομμύρια επισκεπτών.
Εν αναμονή των εξελίξεων, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν μία σειρά νομικών μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν αναπάντεχα την προστασία των γυναικών, χαλαρώνοντας τις διατάξεις για την κατανάλωση αλκοόλ και διευρύνοντας τη δυνατότητα των μη πολιτών να ακολουθήσουν τη νομοθεσία που αφορά το διαζύγιο και ην κληρονομία. Η μεταβολή αυτή υπονομεύει την ισχύ του παραδοσιακού Ισλαμικού νόμου που επικρατεί στις αραβικές χώρες του Κόλπου, καθώς αναμένεται να προωθήσει το δεύτερο ντεμπούτο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ως κράτους εκσυγχρονισμένου και διαλλακτικού, έτοιμου να υποδεχθεί τους αλλοδαπούς επαγγελματίες.
Η επίσημη εφημερίδα της κυβερνήσεως χαρακτήρισε τις αλλαγές που εισήχθησαν ως μία από τις μεγαλύτερες αναδιαμορφώσεις του νομικού συστήματος τα τελευταία χρόνια. Οι εκπρόσωποί της κάνουν λόγο για την κατάργηση των ελαφρών κυρώσεων για τα περιβόητα εγκλήματα τιμής, εννοώντας την κακοποίηση ή και τη θανάτωση γυναικών από τους αρσενικούς συγγενείς τους, όταν θεωρείται ότι συνάπτουν απρεπείς σχέσεις με άλλους άνδρες. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα εγκλήματα αυτά θα αντιμετωπίζονται με την ίδια αυστηρότητα, χωρίς καμία πολιτισμική διάκριση. Ενισχύεται ακόμη το ανώτατο της χρηματικής ποινής για τη σεξουαλική παρενόχληση, το οποίο ανέρχεται πλέον στα 27.000 δολάρια.
Προχωρώντας στον τομέα του οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου που εφαρμόζεται ενώπιον των αλλοδαπών κατοίκων, τα διαζύγια που λαμβάνουν χώρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανεξάρτητα από το θρήσκευμα των μερών, θα συμμορφώνονται πλέον με τη νομοθεσία της χώρας στην οποία συνήφθη ο γάμος. Προηγουμένως, τα διαζύγια για τους μη μουσουλμάνους πολίτες ακολουθούσαν κατ’ επιλογή είτε τον ισλαμικό ιερό νόμο, τη Σαρία, είτε τους νόμους της γενέτειρας του συζύγου, ενώ τα διαζύγια μεταξύ μουσουλμάνων πραγματοποιούνταν κατ’ αποκλειστικότητα σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο. Η ρύθμιση ομαλοποιεί μία άλλως μακροχρόνια διαδικασία για την οριστικοποίηση του διαζυγίου και τον διαμοιρασμό της περιουσίας των συζύγων. Δεν γίνεται, ωστόσο, αναφορά στο νόμο για την επιμέλεια των τέκνων.
Υπό τους νέους νόμους, ρυθμίζεται και η εξ αδιαθέτου και ενδιαθέτου διαδοχή. Προηγουμένως, μόνον οι μη-μουσουλμάνοι απόδημοι είχαν τη δυνατότητα να απαιτήσουν από το δικαστήριο να εφαρμοσθούν οι νόμοι της πατρίδας τους κατά τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων στη διαθήκη τους. Σε περίπτωση που δεν είχαν προνοήσει, τότε αυτόματα εφαρμοζόταν η Σαρία, η οποία όμως δεν είναι οικεία στους αλλοδαπούς, καθώς ευνοεί τη νόμιμη μοίρα των αρσενικών διαδόχων. Με τα νέα δεδομένα, η υπηκοότητα του αποθανόντος είναι αυτή που θα καθορίσει τόσο την αδιάθετη όσο και την εκ διαθήκης κληρονομιά του, καθώς αυτή θα εκπονηθεί σύμφωνα με τους νόμους της πατρίδας του, ανεξαρτήτως του θρησκεύματός του.
Περαιτέρω μεταβολές αφορούν την αποποινικοποίηση της κατανάλωσης αλκοόλ και την απόπειρα αυτοκτονίας, το δικαίωμα στη συγκατοίκηση άγαμων ζευγαριών, καθώς και την υποχρέωση παράστασης μεταφραστή ενώπιον του δικαστηρίου, όταν οι κατηγορούμενοι ή οι μάρτυρες δεν μιλούν την αραβική γλώσσα.
Ωστόσο, οι κατά τόπους φορείς απονομής της δικαιοσύνης στα 7 Εμιράτα, ανακαλύπτουν ήδη μικρά «παράθυρα» στην εφαρμογή της νέας νομοθεσίας, όπως παραδείγματος χάριν την ευχέρεια στον καθορισμό των σημείων νόμιμης πώλησης αλκοόλ. Ακόμη, δεν καθίσταται σαφές εάν η νέα νομοθεσία για την προγαμιαία συγκατοίκηση ακυρώνει τις διατάξεις περί απαγόρευσης των προγαμιαίων σεξουαλικών σχέσεων. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί, ότι οι νέες ρυθμίσεις περί διαζυγίου δεν αφορούν στις Εμιρατινές συζύγους, οι οποίες βρίσκονται για μία ακόμη φορά στο στόχαστρο διακρίσεων.
Η νέα νομική διάταξη υπόσχεται να επανασυστήσει την εξωτερική εικόνα του αραβικού κράτους στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο και να καταστήσει πιο προσιτές τις συνθήκες εγκατάστασης και διαβίωσης ανθρώπων με διαφορετικό πολιτισμικό και θρησκευτικό υπόβαθρο. Ωστόσο, η μεταβολή αυτή πρέπει να εφαρμοσθεί οργανικά εξίσου σε ολόκληρη την επικράτεια και το σύνολο του πληθυσμού για την αποφυγή διακρίσεων ανάμεσα σε γηγενείς και μη.
Πηγές
- https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/middleeast/united-arab-emirates-laws-tourists.html?searchResultPosition=3
- https://www.thenationalnews.com/uae/courts/uae-legal-reforms-how-divorce-and-inheritance-laws-have-changed-1.1107688#6
