Του Βασίλειου Τρικούπη,
Η πανδημία του κορωνοϊού, η ταχύτατη εξάπλωσή του και η ομολογούμενη παγκόσμια ανησυχία για τη συμπεριφορά του, τις ενδεχόμενες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στους νοσούντες και βεβαίως την αξιοσημείωτη θνησιμότητά του σε γηράσκοντες και ευπαθείς συμπολίτες μας με υποκείμενα νοσήματα, έφερε τα πάνω κάτω σε έναν κόσμο, που από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, είχε να ελπίζει πως παγκόσμιας κλίμακας απειλές, όπως ένας πυρηνικός πόλεμος, μάλλον θα εξέλειπαν. Η δημιουργία ενός «παγκόσμιου χωριού», εξαιρετικά διασυνδεδεμένου και διεπόμενου από τις ελευθερίες κίνησης προσώπων, κεφαλαίων, εμπορευμάτων και συναλλάγματος, έδωσε στην ανθρωπότητα ανεπανάληπτες δυνατότητες για την ανάπτυξή του.
Η πανδημία και η αναγκαιότητα για άμεση θωράκιση από την είσοδο και μετέπειτα τη διασπορά του ιού, οδήγησε σε σπασμωδικές αντιδράσεις σε κάποιες χώρες, συντονισμένες δράσεις ή ακόμα και αδράνεια σε άλλες. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, πάντως, τα καθολικά lockdowns αποτέλεσαν την κύρια επιλογή για βραχέα, περιοδικά ή και διαρκή διαστήματα για την αποσόβηση μιας ανεξέλεγκτης υγειονομικής κρίσης.
Εντός λίγων μηνών, ο κόσμος άλλαξε όψη και για πρώτη φορά οι περιορισμοί των ατομικών ελευθεριών, ακόμα και στις δυτικές φιλελεύθερες κοινωνίες, έγιναν μια καθημερινή αναγκαιότητα μέχρι την επικείμενη μαζική χορήγηση ενός αποτελεσματικού εμβολίου, ενώ η οικονομική καταστροφή και η αποφασιστική κρατική επέμβαση σήμαινε ότι το χέρι θα έπρεπε να μπει πολύ βαθιά στον κρατικό κορβανά για τη στήριξη του κοινωνικού ιστού που πλήχθηκε από την παύση της οικονομίας.
Και αν ο ελεύθερος κόσμος ήταν αυτός που έπρεπε να δράσει ταχύτατα, μια και πρακτικά τα σύνορά του έχουν χάσει σχεδόν την παραδοσιακή τους σημασία, ο ανελεύθερος βιώνει μια διαφορετική πραγματικότητα.
Η Βόρεια Κορέα, επί παραδείγματι, αποτελεί, ως γνωστόν ένα από τα τελευταία απομεινάρια του τέως υπαρκτού σοσιαλισμού, που μετατράπηκε σε μία από τις πιο στυγνές μονοκομματικές και προσωποπαγείς δικτατορίες που γνώρισε η ανθρωπότητα. Σχεδόν απομονωμένη, διπλωματικά, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά από τον έξω κόσμο, παρέμεινε προσκολλημένη στο εμπόριο και τη βοήθεια από την Κίνα, και στο πυρηνικό της πρόγραμμα για την επιβίωση του καθεστώτος των Kim και τη στήριξη του κρατικού μηχανισμού, ενώ έως και σήμερα οι πληροφορίες για το εσωτερικό προέρχονται κυρίως από πολίτες και στρατιωτικούς που δραπέτευσαν από τη χώρα-φρούριο.
Επομένως, θα μπορούσε κανείς να συνάγει πως μια χώρα τόσο αποκομμένη, δεν έχει να φοβάται και πολύ την πανδημία, καθώς ακόμα και ο ελάχιστος τουρισμός προς τη χώρα σταμάτησε σχεδόν μετά την εξάπλωση του ιού από την Wuhan της Κίνας. Ωστόσο, ακόμα και οι ελάχιστες εξερχόμενες πληροφορίες για τις κυβερνητικές αποφάσεις δείχνουν τουλάχιστον μια αμηχανία από μία ενδεχόμενη εξάπλωση του ιού στο κράτος. Πώς, άλλωστε, θα μπορούσε να εξηγηθεί η σχεδόν απόλυτη διακοπή του εμπορίου με το μοναδικό ουσιαστικό εταίρο, την Κίνα, κατά το μήνα Οκτώβριο σε σχέση με το Σεπτέμβριο. Τα 253.000 δολάρια εξαγωγών της Κίνας προς τη Βόρεια Κορέα των σχεδόν 26.000.000 κατοίκων αντιστοιχούν σε λιγότερο από δέκα λεπτά του δολαρίου(!) ανά κάτοικο, πρακτικά σημαίνοντας μηδενική κοινωνική ωφέλεια κατά κεφαλήν, αν υποθέσουμε πως αυτή κατανέμεται με τον ίδιο τρόπο οριζόντια.
Επιπλέον, πληροφορίες της νοτιοκορεατικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών που κοινοποιήθηκαν στους δημοσιογράφους μετά από κλειστή διάσκεψη της Υπηρεσίας με νομοθέτες, θέλουν το καθεστώς του Kim Jong-un να έχει προβεί στην εκτέλεση ενός επιφανούς ανταλλάκτη συναλλάγματος στην πρωτεύουσα Pyongyang, ως υπεύθυνου για σημαντική πτώση της αξίας του τοπικού Won το παρελθόν διάστημα, αλλά και ενός τελωνειακού υπαλλήλου για παραβίαση των κρατικών ρυθμίσεων που περιορίζουν την εισαγωγή προϊόντων στη χώρα. Ακόμη, φαίνεται πως το καθεστώς έχει απαγορεύσει την αλιεία και την παραγωγή άλατος για την αποφυγή μόλυνσης των υδάτων από τον ιό.
Τα προαναφερθέντα, σύμφωνα με τους νομοθέτες που μίλησαν στους δημοσιογράφους, αποτελούν κινήσεις «υπερβολικού θυμού» και βεβαίως «μη ορθολογικά» μέτρα σε σχέση με την πανδημία και την οικονομική της επιρροή.
Επιπροσθέτως, τα πρόσφατα μέτρα περιορισμού και οι καραντίνες στην Pyongyang και σε άλλες επαρχίες μετά την εύρεση από τις αρχές μη εγκεκριμένων προϊόντων και ξένου συναλλάγματος, όπως και η καραντίνα της μεθοριακής με τη Νότια Κορέα πόλης, Kaesong, μετά από πληροφορίες πως ένας δραπέτης που επέστρεψε έφερε τον ιό στη χώρα, επίσης αποτελούν ύποπτες για την εσωτερική κατάσταση εξελίξεις.
Φυσικά, την ίδια στιγμή οι αρχές της χώρας επιμένουν να μην επιβεβαιώνουν ούτε ένα κρούσμα, ωστόσο σε δηλώσεις τους αναφέρουν πως κάνουν σημαντικότατες προσπάθειες για την αποφυγή της εξάπλωσης του ιού. Σε κάθε περίπτωση, τα ανωτέρω μέτρα αποτελούν μια έμμεση παραδοχή πως το σαθρό κρατικό σύστημα υγείας θα κατέρρεε υπό το βάρος της εξάπλωσης του ιού στον πληθυσμό που ήδη βλάπτεται από την αποτυχία του κράτους για ανύψωση του βιοτικού επιπέδου. Η φτώχεια, οι περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως του περασμένου καλοκαιριού και οι συνακόλουθες κακές σοδειές και η εξάπλωση ασθενειών ξεχασμένων πλέον στη Δύση, όπως η φυματίωση, αποτελούν ένα εκρηκτικό μείγμα που επιβαρύνουν την ήδη γονατισμένη από τις κυρώσεις των περασμένων ετών οικονομία της χώρας αλλά και το συλλογικό υγειονομικό προφίλ του πληθυσμού.
Αυτή η εσωτερική κατάσταση φαίνεται πως έχει οδηγήσει και σε επιπτώσεις στην εξωτερική πολιτική της χώρας, καθώς οι πληροφορίες μιλούν για εντολή προς τις διπλωματικές αποστολές για αποφυγή οποιωνδήποτε εμπρηστικών δηλώσεων ή σχολίων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις σχέσεις της χώρας με τις Η.Π.Α. Η συγκυρία της προεδρικής αλλαγής στις Η.Π.Α. φαίνεται πως σηματοδοτεί μια κρίσιμη περίοδο για τη Βόρεια Κορέα, καθώς αφενός ο επερχόμενος Joe Biden έχει δηλώσει πως θα ακολουθήσει μια πολύ διαφορετική διπλωματική προσέγγιση από αυτήν της προσωπικής διπλωματικής φιλίας μεταξύ των ηγετών Trump και Kim. Ακόμη, ωστόσο, ο Βορειοκορεάτης ηγέτης δεν έχει προχωρήσει σε δηλώσεις μετά την εκλογική νίκη Biden, ούτε είναι βέβαιο αν θα ακολουθήσει την παράδοση των πυραυλικών δοκιμών, ως μέθοδο επίδειξης δύναμης για αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος προς την υπερδύναμη. Μάλιστα, τον Ιανουάριο αναμένεται να συγκληθεί το συνέδριο του Κόμματος των Εργατών που θα θέσει, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Kim Jong-un, και το πενταετές πρόγραμμα της κυβέρνησης, μετά τη δημόσια παραδοχή της οικονομικής αποτυχίας της κυβέρνησης το καλοκαίρι.
Η χρονική συγκυρία αναμένεται, επομένως, να είναι καθοριστική για τις σχέσεις της χώρας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφενός λόγω πανδημίας, αφενός λόγω των πολιτειακών και πολιτικών εξελίξεων. Το καθεστώς θα πρέπει να σχοινοβατήσει αριστοτεχνικά και να καταδικάσει τον πληθυσμό της σε μία νέα πολύνεκρη κρίση, αλλά και να καταφέρει να κρατηθεί υπό το βάρος των βαρύτατων κυρώσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι εσωτερικές και εξωτερικές εξελίξεις απομειώνουν σημαντικά τα διαπραγματευτικά αποθέματα της χώρας, που, βεβαίως, δεν είναι σίγουρο αν θα επαρκέσουν το επόμενο διάστημα. Τα πυρηνικά για πόσο θα παραμένουν ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επιβίωση αδίστακτων ηγετών, όταν τα ίδια τους τα πόδια (δηλαδή ο κρατικός μηχανισμός και ο λαός) που τους στηρίζουν, σήπονται εκ των έσω;
