Της Εύης Τσάκαλη,
Έχοντας μιλήσει για την ιστορία και τα τμήματα του Μουσείου του Λούβρου στο Μέρος Α’, θα ήταν υπέροχο να είχα τη δυνατότητα να σας ξεναγήσω σε όλα τα εκθέματα. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν θα ήταν δυνατό σε ένα μόνο άρθρο. Εξάλλου, την περίοδο της καραντίνας έχει φροντίσει γι’ αυτό το ίδιο το μουσείο. Πιο συγκεκριμένα, μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του προσφέρεται εικονική περιήγηση σε όλους τους χώρους του. Επομένως, στο σημερινό παρισινό μας ραντεβού, θα επικεντρωθούμε στα εκθέματα αυτά του Λούβρου τα οποία κάποιοι θα χαρακτήριζαν πιο γνωστά, κάποιοι πιο σημαντικά και άλλοι απλά πιο «χτυπητά».
Οποιονδήποτε χαρακτηρισμό κι αν επιλέξει κανείς, σίγουρα δεν μπορεί παρά να έχει στο μυαλό του άρρηκτα συνδεδεμένο το Λούβρο με τα ακόλουθα:
Το πιο μυστηριώδες χαμόγελο του κόσμου: Η Μόνα Λίζα
Είτε αποκαλούμενη Μόνα Λίζα είτε Τζοκόντα, το πιο ξακουστό έργο του Ιταλού ζωγράφου, γλύπτη, εφευρέτη Λεονάρντο Ντα Βίντσι συνιστά υπόδειγμα αναγεννησιακής ζωγραφικής. Η απόκοσμη ζωντάνια του πίνακα οφείλεται στην τεχνική sfumato, που εφηύρε ο Ντα Βίντσι, η οποία προσδίδει στη Μόνα Λίζα και το χαρακτηριστικό της μειδίαμα, μέσω του ακαθόριστου περιγράμματος και των απαλών χρωμάτων.
Η ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας αποκαλύφθηκε το 2005 από έναν ιστορικό στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, ο οποίος βρήκε ένα σημείωμα του 1503, που έχει γράψει ο Φλωρεντινός αξιωματούχος Αγκοστίνο Βεσπούτσι. Το σημείωμα αποκάλυπτε πως η νεαρή γυναίκα που απεικονίζεται είναι η Λίζα ντε Τζιοκόντο, μέλος της ευγενούς οικογένειας Γκεραρντίνι από τη Φλωρεντία και την Τοσκάνη.
Σήμερα, η Μόνα Λίζα ανήκει στο γαλλικό κράτος και εκτίθεται στο Λούβρο, σε δικό της δωμάτιο με πρόσοψη από αλεξίσφαιρο τζάμι. Είναι αδύνατο να κοστολογηθεί, καθώς θεωρείται «πραγματικά ανεκτίμητη». Σύμφωνα με τον γαλλικό νόμο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το έργο δεν μπορεί να πουληθεί ή να αγοραστεί.
Δύο Ελληνίδες… στο Παρίσι: Η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη της Σαμοθράκης
Η Αφροδίτη της Μήλου ανακαλύφθηκε στην τουρκοκρατούμενη Μήλο το 1820 και από το 1821 κοσμεί το Μουσείο του Λούβρου. Το απαράμιλλο κάλλος της στάθηκε και κατάρα της, καθώς της εγγυήθηκε μια περιπετειώδη διαδρομή μέχρι να φτάσει στο Παρίσι. Όταν, στις 8 Απριλίου 1820, ανακαλύφθηκε από τον χωρικό Γεώργιο Κεντρωπά, εκείνος αποφάσισε να την κρατήσει με πάσα μυστικότητα στην οικία του. Το μυστικό, όμως, γρήγορα μαθεύτηκε τόσο από τους προκρίτους της Αθήνας όσο και από τον προξενικό πράκτορα της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη. Με την απειλή των όπλων, οι Γάλλοι ναύτες, που απεστάλησαν, απέσπασαν το πολύτιμο άγαλμα από τα χέρια Ελλήνων και Τούρκων και το μετέφεραν στη Γαλλία με πολεμικό πλοίο.
Η Νίκη της Σαμοθράκης βρέθηκε στη Σαμοθράκη το 1863, σπασμένη σε πολλά κομμάτια. Το κεφάλι και το αριστερό της χέρι δεν βρέθηκαν ποτέ. Το άγαλμα ήταν στημένο πάνω σε μια βάση με μορφή πλώρης πλοίου, βασικά κομμάτια της οποίας έχουν βρεθεί. Ο καλλιτέχνης που δημιούργησε το γλυπτό δεν είναι γνωστός με βεβαιότητα, αν και ένα απόσπασμα από την επιγραφή στη βάση του γλυπτού περιλαμβάνει τη λέξη «Ρόδιος». Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της ελληνικής τέχνης. Παρουσιάζεται με τη μορφή μιας φτερωτής γυναίκας, η οποία κατέβηκε από τον ουρανό, για να αναγγείλει τη νίκη στον στόλο που κέρδισε τη μάχη. Τα δυνατά φτερά της θεάς μοιάζουν έτοιμα να την απογειώσουν ξανά. Παρά τους αιώνες, που έχουν περάσει, διατηρούν μια αξιοθαύμαστη αναπαραστατική ακρίβεια.
Ένας υπέροχος μύθος, ένα υπέροχο έργο τέχνης: «Έρως και Ψυχή»
Το γλυπτό αυτό του Αντόνιο Κανόβα αναπαριστά στιγμιότυπο από τον γνωστό ελληνικό μύθο του Έρωτα και της Ψυχής, πιο συγκεκριμένα τη στιγμή που ο Έρωτας ξαναζωντανεύει την Ψυχή. Σύμφωνα με τον μύθο, η Αφροδίτη φθονούσε την Ψυχή, καθώς ήταν ποθητή από όλους τους άνδρες. Έτσι, διέταξε τον γιο της, Έρωτα, να τους σκοτώσει όλους δηλητηριάζοντάς τους με τα βέλη του. Τότε κατά λάθος πληγώθηκε και ο ίδιος από τα βέλη, με αποτέλεσμα να ερωτευθεί την κοπέλα. Τα χρόνια περνούσαν και η κοπέλα κατέφυγε στο Μαντείο των Δελφών, για να ζητήσει χρησμό, καθώς δεν έβρισκε σύζυγο.
Ο χρησμός του μαντείου έλεγε πως θα παντρευόταν έναν αθάνατο και ότι έπρεπε να πάει ντυμένη νύφη στην κορυφή του βουνού και να περιμένει έναν δράκο. Η Ψυχή θλιμμένη ανέβηκε στο βουνό, όμως ο Ζέφυρος, επειδή τη λυπήθηκε, φύσηξε και την προσγείωσε σε μια πεδιάδα, όπου βρισκόταν ένα παλάτι. Το παλάτι είχε φτιάξει ο θεός Έρωτας, ο οποίος κάθε βράδυ επισκεπτόταν την κοπέλα χωρίς να αποκαλύπτει το πρόσωπό του. Οι αδερφές της, από ζήλια, την έπεισαν ότι επρόκειτο για τον δράκο του χρησμού και την έπεισαν να τον σκοτώσει στον ύπνο του. Η Ψυχή αποπειράθηκε να το κάνει με κερί. Στην προσπάθειά της, ο Έρωτας ξύπνησε και φανερώθηκε η μορφή του. Βλέποντας τι έγινε, η Αφροδίτη φυλάκισε τον Έρωτα, παίρνοντάς τον μακριά απ’ την Ψυχή.
Η Ψυχή την ικέτευε να τον αφήσει να επιστρέψει σε εκείνη, αλλά η Αφροδίτη θα δεχόταν, μόνο εάν η Ψυχή περνούσε από τρεις δοκιμασίες, για να αποδείξει την αγάπη της για τον Έρωτα. Η τελευταία ήταν να ανοίξει το κουτί της Περσεφόνης, όταν, όμως, η Ψυχή το έκανε, βυθίστηκε σε αιώνιο βαθύ ύπνο. Εξοργισμένος ο Έρωτας ικέτευσε τον Δία να τον ελευθερώσει. Ανέστησε την Ψυχή με το φιλί, που βλέπουμε στο άγαλμα, και την έκανε αθάνατη.
ΠΗΓΕΣ
-
Η ιστορία πίσω από τον πίνακα: η Μόνα Λίζα του Leonardo Da Vinci, https://www.culturenow.gr/h-istoria-piso-apo-ton-pinaka-h-mona-liza-toy-leonardo-da-vinci/
- Νίκη της Σαμοθράκης, https://www.archaiologia.gr/blog/photo/νίκη-της-σαμοθράκης-louvre-museum
- Davidson L. – Ayre E., Παρίσι, National Geographic Traveler, Αθήνα 2019, σ. 124-135.
