Της Κατερίνας Φιλακούρη,
Με ελληνικό τίτλο «Η αρχή της Ισότητας» υποδεχτήκαμε στις κινηματογραφικές αίθουσες πριν δύο χρόνια μια ταινία βασισμένη στη ζωή και τα πρώτα επαγγελματικά βήματα της RBG, Ruth Bader Ginsburg ή αλλιώς The Notorious RBG. Ήταν μια ευφυής, παθιασμένη γυναίκα, μια πιονέρος της εποχής της. Ξεχώρισε για το ήθος και την ακεραιότητα του χαρακτήρα της, καθώς και για το θάρρος της γνώμης της.
Τοποθετούμαστε, λοιπόν, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής του 1956, μόλις την 6η χρονιά που το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ δέχεται φοιτητές γένους θηλυκού στη Νομική σχολή, εννιά στον αριθμό(!). Η πρωταγωνίστριά μας (Felicity Jones), ξεκινώντας τις σπουδές της, βρίσκεται ήδη μέσα σ’ έναν ευτυχισμένο γάμο με έναν επίσης φοιτητή νομικής (Armie Hammer) και παράλληλα με την παρακολούθηση των διαλέξεων ασχολούνται με την ανατροφή της κόρης τους. Πρόκειται για δύο ανθρώπους μπροστά απ’ την εποχή τους, για δυο ισχυρές προσωπικότητες που συμπληρώνουν η μία την άλλη. Η πηγαία ηρεμία του δεύτερου και ο δυναμισμός της πρώτης έρχονται να ενωθούν με τον αμοιβαίο σεβασμό και καταλήγουν σε μια γλυκιά ισορροπία, πράγμα που αποδίδεται μέσα από τη σκηνοθεσία του Mimi Leder και τη χημεία των ηθοποιών. 
Η ταινία χωρίζεται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά τις διακρίσεις με βάση το φύλο (gender based discriminations) στις δεκαετίες του ’60 και ’70 και ο δεύτερος την πορεία της Ruth Bader Ginsburg από την υποδειγματική φοιτήτρια στη μάχιμη δικηγόρο και μετέπειτα δικαστικό. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές της ταινίας είναι το δείπνο που παραθέτει ο Πρύτανης της σχολής, Erwin Griswold, στις 9 φοιτήτριες και η (ιστορικά αληθινή) ερώτηση που τους κάνει : “How do you justify taking a spot from a qualified man?”. Σ’ αυτήν έρχεται να απαντήσει η Ruth με καυστικό τόνο κεκαλυμμένο από ένα προσωπείο ειρωνικής ευγένειας ότι βρίσκεται εκεί, διότι ο άνδρας της είναι δευτεροετής φοιτητής και είναι «πολύ σημαντικό για μια γυναίκα να κατανοεί τη δουλειά του συζύγου της!».
Όταν τελειώσει τις σπουδές της θα έρθει αντιμέτωπη με τη μία απόρριψη μετά την άλλη, αφού οι δικηγορικές εταιρίες βλέπουν στο πρόσωπό της μια «γυναίκα, μητέρα και Εβραία» και όχι μια εκκολαπτόμενη δικηγόρο. Έτσι, θα δεχτεί τη θέση καθηγήτριας και θα γίνει η δεύτερη γυναίκα που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Rutgers. Στις αρχές του 1970 είναι που ο σύζυγός της, Μάρτυ, (δικηγόρος φορολογικού δικαίου) θα της προτείνει να διαβάσει μια υπόθεση. Εκείνη ενστικτωδώς απαντάει πως δεν ασχολείται με φορολογικές υποθέσεις. Τελικά, θα δεχθεί, διότι αυτή τη φορά πρόκειται για διάκριση με βάση το φύλο εναντίον ενός άνδρα. 
Πιο συγκεκριμένα, ο Charles Moritz ήταν ένας ανύπανδρος άνδρας, ο οποίος είχε προσλάβει μια νοσοκόμα να προσέχει την άρρωστη μητέρα του και δεν δικαιούτο μείωση φόρου λόγω του φύλου του. Για τον απλούστατο λόγο ότι ήταν άνδρας, που είχε επιλέξει να μην παντρευτεί, η πολιτεία τον απέκλειε από φορολογικές ελαφρύνσεις, πράγμα που αντιβαίνει στο Σύνταγμα. Ο ιστορικός νομοθέτης δεν μπορούσε να φανταστεί πως ένας εργένης θα επιλέξει να φροντίσει τον άρρωστο γονέα του κι έτσι περικλείει στη διάταξη του αμερικανικού φορολογικού κώδικα γυναίκες, παντρεμένους άνδρες και χήρους, αποκλείοντας μια ομάδα του πληθυσμού. Ποιος θα φανταζόταν ότι ο Νόμος θα διέκρινε ενάντια σ’ έναν άνδρα;
Έρχεται, λοιπόν, ένα αδιαμφισβήτητα φεμινιστικό φιλμ ν’ αναδείξει τη σημασία της ισότητας των φύλων μ’ έναν τρόπο μάλλον πρωτοπόρο. Τονίζει την αντισυνταγματικότητα των διακρίσεων με βάση το φύλο σε μια εποχή που το δικαστικό σώμα και η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν δέχονταν την ύπαρξή τους! Έρχεται να αναδείξει μια δεύτερη ανάγνωση του φεμινιστικού κύματος/ρεύματος σε μια εποχή που η κοινωνία είχε ήδη περάσει το σημείο καμπής και το status quo είχε ξεκινήσει ν’ αποσυντίθεται. Ο θεατής, όσο ευαισθητοποιημένος ή μη κι αν είναι, αφού δει την ταινία αρχίζει να σκέφτεται με διαφορετικό τρόπο την κοινωνία, τη θέση των δύο φύλων και το «Σύστημα». Θα κλείσω με μια φράση της ταινίας που μ’ εντυπωσίασε και θεωρώ πως περικλείει το πνεύμα της: «Το Δικαστήριο δεν πρέπει να επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες, αλλά θα επηρεαστεί από το κλίμα της εποχής».
