Της Χριστιάννας Αντωνοπούλου,
Στην ταινία “High Fidelity”, ο πρωταγωνιστής αναφέρει ότι οι γονείς ανησυχούν που τα παιδιά τους βλέπουν βίαιες ταινίες, καθώς θα επηρεαστούν από την κουλτούρα βίας που προβάλλουν. Ταυτόχρονα, όμως, αναρωτιέται πως είναι δυνατόν να μην ανησυχεί κανένας που τόσοι νέοι στον πλανήτη ακούν τραγούδια που μιλούν για ραγισμένες καρδιές, απώλειες, πόνο και απόρριψη.
Και δυστυχώς, νομίζω, δε θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η παρατήρησή του είναι πάρα πολύ εύστοχη, αν ειπώθηκε περίπου 20 χρόνια πριν.
Πράγματι, ιδίως στην εποχή μας, καθημερινά ακούμε τραγούδια τα οποία μιλούν κατά κύριο λόγο για χωρισμούς, για άσχημες ψυχολογικές καταστάσεις, για αδιέξοδα. Το περιεχόμενό τους, όσο «ανεβαστικός» και χαρούμενος και αν είναι ο ήχος τους ορισμένες φορές, είναι απαισιόδοξο και αρκετά μελαγχολικό.
Φυσικά, το φαινόμενο αυτό δεν είναι καινούργιο, γιατί και στο παρελθόν υπήρχαν τραγούδια με στίχους που ήταν ενδεχομένως σκοτεινοί. Εντούτοις, σήμερα, όλο και πιο συχνά, η πλειονότητα των τραγουδιών παρουσιάζει περιεχόμενο πεσιμιστικό.
Το πιο άσχημο απ’ όλα, όμως, ίσως είναι ότι πολλοί από τους νέους που είναι αποδέκτες τους ισχυρίζονται ότι νιώθουν καλά ακούγοντάς τα και κάνουν κέφι. Επομένως, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο στόχος έχει ήδη επιτευχθεί, αφού ενδόμυχα η απαισιοδοξία και η μελαγχολία που αποπνέουν, θεωρούνται φυσιολογικές.
Πρόσφατα συμμετείχα σε ένα πείραμα, όπου ως συμμετέχοντες -ας σημειωθεί ότι ήταν όλοι νέοι ηλικίας 18-35 ετών- έπρεπε μεταξύ των άλλων να συμπληρώσουμε ένα στοιχείο του εαυτού μας που μας χαρακτηρίζει. Οι περισσότεροι το χαρακτηριστικό που συμπλήρωσαν ήταν κυρίως αρνητικό και ένιωθαν πως τους κάνει αδύναμους και ευάλωτους, αντί να επιλέξουν κάποιο άλλο το οποίο τους έκανε να νιώθουν σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Και κάπως έτσι, μου προέκυψε η απορία: Μήπως εν τέλει ανάμεσα και σε άλλους παράγοντες παίζουν και τα τραγούδια ένα ρόλο για τη συναισθηματική ανασφάλεια που νιώθουν οι νέοι; Μήπως δηλαδή τα τραγούδια με έντονα απαισιόδοξο και μελαγχολικό περιεχόμενο τροφοδοτούν αυτό το συναίσθημα και το διογκώνουν;
Αναμφίβολα, έντονες καταστάσεις, όπως ένας χωρισμός ή μια απώλεια, προκαλούν έντονα συναισθήματα που μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός τραγουδιού. Ωστόσο, το πού θα εστιάσει ο δημιουργός δεν εξαρτάται αποκλειστικά από αυτά. Με άλλα λόγια, γεννιέται το ερώτημα: Γιατί κάποιος να εστιάσει στη μαύρη πλευρά και όχι στη φωτεινή, πώς δηλαδή θα μπορούσε κανείς να προχωρήσει με δύναμη και ελπίδα στη ζωή παρά τις όποιες δυσκολίες. Νομίζω, πως ιδίως ένας νέος άνθρωπος, όπως πολύ εύκολα μπορεί να επηρεαστεί υποσυνείδητα από απαισιόδοξα μηνύματα, το ίδιο εύκολα θα μπορούσε να επηρεαστεί και από αισιόδοξα μηνύματα.
Συνεπώς, επιστρέφοντας στον προβληματισμό του Τζον Κιούζακ στο “High Fidelity”, ίσως θα έπρεπε να έχουμε υπόψη μας και κυρίως οι γονείς, ότι δεν είναι μόνο οι βίαιες ταινίες που καταστρέφουν και επηρεάζουν αρνητικά τον ψυχισμό των παιδιών. Σαφώς η μουσική «εξημερώνει» και καταπραΰνει τα ήθη, αλλά πολλές φορές το περιεχόμενο των τραγουδιών μπορεί να επηρεάσει εξίσου αρνητικά την ψυχή των νέων, τα συναισθήματα και την αυτοπεποίθησή τους.
