Του Νάσου Μπίρου,
Σε δύο περίπου μήνες από σήμερα, η πολιτική ζωή των Η.Π.Α. αναμένεται να αλλάξει σελίδα παραδίδοντας τη σκυτάλη στον νεοεκλεγμένο πρόεδρο, Joe Biden. Η νέα κυβέρνηση, που έως τώρα δεν έχει ανακοινωθεί στην τελική της μορφή, καλείται να ξαναβάλει τις Η.Π.Α. σε τροχιά ανάπτυξης και ευημερίας, την ώρα που η πανδημία καλπάζει και ο διαφαινόμενος διχασμός στο Κογκρέσο και η πόλωση των τελευταίων μηνών απειλούν την επόμενη μέρα του πολιτικού τόπου. Για την ώρα, το μέλλον των πολιτικών αποφάσεων και του σχεδιασμού της νέας τετραετίας κρίνεται αποκλειστικά από την εξέλιξη της πανδημικής κρίσης.
Ο Biden προεκλογικά είχε ασκήσει δριμύτατη κριτική στον Donald Trump για τη διαχείριση της πανδημίας, που ξεκίνησε στις Η.Π.Α. από τον προηγούμενο Φλεβάρη. Αυτονόητα, κεντρική θέση στην πολιτική γραμμή του Δημοκρατικού νεοεκλεγέντα Προέδρου για το επόμενο διάστημα θα είναι η ανάσχεση ενός πιθανού «τρίτου κύματος» που θα έφερε ολέθριες συνέπειες και θα εκτροχίαζε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη πορεία ανάκαμψης που ακολουθούν το τελευταίο τρίμηνο (33,1% αύξηση του ΑΕΠ). Σύμμαχός του ενόψει του δύσκολου έργου του θα είναι η τελική διανομή των νέων εμβολίων κατά κορωνοϊού μέχρι το τέλος Γενάρη, που θα δημιουργήσει διεθνώς ένα τοίχος ασφάλειας και μια ευρύτερη αισιοδοξία για την εξομάλυνση της καθημερινότητας, της οποίας η λειτουργία διαταράχθηκε βίαια τον τελευταίο χρόνο. Εξάλλου, αυταπόδεικτο είναι ότι χωρίς τον πλήρη έλεγχο του ιού, η οικονομική ζωή του τόπου δεν δύναται να ορθοποδήσει (π.χ. στους τομείς της εστίασης, των αεροπορικών και ταξιδιωτικών εταιριών κ.τ.λ.).
Σύντομα, όμως, και όταν αποκατασταθεί η κανονικότητα, θα ανοίξει και ο δρόμος για τη χάραξη της ενιαίας και ποικιλόμορφης οικονομικής πολιτικής της χώρας. Μια οικονομική πολιτική που χαρακτηρίζεται από το προοδευτικό της πρόσημο και ξεχωρίζει για τις τολμηρές επενδύσεις που προβλέπονται στην εκπαίδευση, τις υποδομές και την καθαρή ενέργεια. Το οικονομικό επιτελείο του Biden, θεωρείται βέβαιο πως θα παρεμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις ρυθμιστικά, όπως για παράδειγμα στον έλεγχο των big-tech ή των πηγών ενέργειας απορρίπτοντας την πιθανότητα μιας πολιτικής επιθετικής απορρύθμισης που ακολουθούν ως επί των πλείστων οι Ρεπουμπλικανικές κυβερνήσεις. Παράλληλα, αναμένεται να ξεκινήσει και πάλι ο διάλογος για την έκδοση ενός νέου πακέτου μέτρων τόνωσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, καθώς τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια που συμφωνήθηκαν προ Μαρτίου κρίνονται, σε αυτή τη φάση, ανεπαρκή για την περαιτέρω ανάπτυξη.
Από τη πλευρά τους, οι Δημοκρατικοί θα ήθελαν ιδανικά μια νέα συμφωνία κοντά στα 1,5–2 τρισεκατομμύρια δολάρια για την ανακούφιση της οικονομίας και την ανάπτυξή της με ρυθμούς 4,5%, αλλά -όπως προείπαμε- το διχασμένο νομοθετικό σώμα και η διαφαινόμενη επικράτηση των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία υπό την ηγεσία του Mitch McConnell, θα κάνουν εξαιρετικά δύσκολο το έργο του Biden απ’ την αρχή κιόλας της θητείας του.
Συνεχίζοντας, ωστόσο, με το οικονομικό πρόγραμμα του νεοεκλεγέντα Προέδρου, παρατηρούμε πως, για την επόμενη δεκαετία, σχεδιάζεται μια σπουδαία επένδυση σε τομείς που τα προηγούμενα χρόνια είχαν αφεθεί αδρανοποιημένοι σε δεύτερη μοίρα. Συγκεκριμένα, ένα πακέτο 5,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων αναμένεται να χρησιμοποιηθεί για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και την επιστροφή στην έρευνα και ανάπτυξη. Για να βρουν όμως πρόσφορο έδαφος και ρεαλιστική βάση τα παραπάνω σχέδια -μαζί με αρκετά άλλα (το “New Green Deal”, η επέκταση του “Medicare”, το “Made in America”)- που θα αναζωογονήσουν τον μέσο Αμερικανό, θα πρέπει να έχουν πρώτα βρεθεί οι πόροι ώστε να μην εκτραχυνθεί εκ νέου η οικονομία και παρασυρθεί σε μια νέα κρίση χρέους. Σύμφωνα, λοιπόν, με το πλάνο Biden αναμένεται να εξοικονομηθούν περί τα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια από φορολογία, με το νέο φορολογικό σύστημα να στοχεύει στη μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων θεσπίζοντας μάλιστα παράλληλα ένα προοδευτικότερο φορολογικό κώδικα.
Η πολιτική του νέου προέδρου χαρακτηρίζεται από τις κάτωθι σημαντικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις:
- Επαναφορά του ανώτατου φορολογικού συντελεστή για τα πιο υψηλά εισοδήματα στο 39,6% από 37%.
- Αύξηση του φορολογικού συντελεστή στα κέρδη κεφαλαίου σε 40% για όσους έχουν εισοδήματα άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων.
- Ελάχιστος φόρος 15% επί των εταιρικών κερδών για επιχειρήσεις με καθαρά κέρδη άνω των 100εκ$.
- Καμία νέα φορολογική επιβάρυνση για εισοδήματα κάτω από 400 χιλιάδες δολάρια ετησίως.
Στη προσπάθεια του για τη ριζική ανανέωση της χώρας, ο Biden θα συναντήσει μια εξασθενημένη ομοσπονδιακή γραφειοκρατία και μια εχθρική δικαστική εξουσία που σε συνδυασμό με το διχασμό του νομοθετικού σώματος, συνιστούν ένα προβληματικό μείγμα που ενδεχομένως να βάλει φρένο σε γενναίες μεταρρυθμίσεις και θα ξαναφέρει στο προσκήνιο την κουβέντα περί δημιουργίας ελλειμάτων και χρέους. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, στις προηγούμενες θητείες του, μεταξύ των οποίων και όταν διετέλεσε αντιπρόεδρος επί κυβέρνησης Obama, στάθηκε αντικείμενο προβληματισμού, όταν τα μέτρα τόνωσης δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και έφεραν σταθερή μεν αλλά υποτονική δε ανάπτυξη.
Παρόλα αυτά, ο Joe Biden, που, κατά καιρούς, έχει χαρακτηριστεί ως ικανός dealmaker και η ισχυρή προσωπικότητα της Kamala Harris, αναμένεται να νομοθετήσουν τη λαϊκή εντολή, που αποζητά ταχεία βελτίωση σε μισθούς και απασχόληση.
Το ολοκληρωμένο σχέδιο “Made in America” που αναλύθηκε εκτενώς σε προηγούμενο άρθρο και δημιουργεί εκατομμύρια θέσεις εργασίας και επιστροφή αλυσίδων εφοδιασμού, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις σε ΑΠΕ με την ανακατασκευή σπιτιών και κτιρίων ενεργειακά αποδοτικών και την ευρεία χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων και την επένδυση 2 τρισεκατομμύριων δολαρίων σε 4 χρόνια για τη κλιματική αλλαγή με τον περιορισμό πετρελαίου και φυσικού αερίου για μια κοινωνία ουδέτερη στον άνθρακα αποτελούν μερικούς από τους πυλώνες του πλάνου αναγέννησης της μεσαίας τάξης. Ιδιαίτερη έμφαση πρόκειται να δοθεί στην ενίσχυση των εργατικών συνδικάτων με πρώτο βήμα την αύξηση του κατώτατου μισθού από 7,5 δολάρια/ώρα σε 15 δολάρια/ώρα. Παράλληλα, ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου υποσχέθηκε να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων διευκολύνοντας την οργάνωση των συνδικάτων, δίνοντας έτσι στους εργαζόμενους νέες νομικές προστασίες που προσφέρουν διασφάλιση μισθών, εργατοωρών και υγειονομική ασφάλεια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bidenomics: What Middle-Class Joe Means for Business and the Economy, Bloomerg, διαθέσιμο εδώ
- Joe Biden’s Economic Plan: Save the Middle Class to Save America, Investopedia, διαθέσιμο εδώ
- Comparing the Economic Plans of Trump and Biden, Investopedia, διαθέσιμο εδώ
- Bidenomics: can Democrats deliver on their new leftwing agenda?, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Bidenomics: More stimulus, tougher regulation, and gridlock, The Economic Times, διαθέσιμο εδώ
