Του Γεώργιου Μπρέτα,
Η μάχη στη πεδιάδα του Μαραθώνα, αποτελεί το ανάχωμα στις επεκτατικές βλέψεις των Περσών προς τη δύση. Ο μικρός Ελληνικός στρατός των Αθηνών κατάφερε να ταπεινώσει τη δύναμη του Μέγα Βασιλέα. Το καλοκαίρι του 492 π. Χ, οι Πέρσες με αρχηγό τους το Δάτη και τον Αρταφέρνη καταλαμβάνουν την Ερέτρια μετά από κάποιες μέρες αντίστασης. Ο επόμενος στόχος τους, η λαμπρή πόλη της Αθήνας. Η επιλογή των πόλεων δεν είναι τυχαία, οι 2 πόλεις βοήθησαν τις πόλεις της Μ. Ασίας να επαναστατήσουν απέναντι στην αχανή περσική αυτοκρατορία (495 π.Χ.). Δυστυχώς όμως για τις ιωνικές αποικίες, η επανάσταση καταπνίγηκε. Αφού, ο μέγας βασιλέας τελείωσε με την επανάσταση και καθώς, κατέλαβε την Αίγυπτο που αποτελούσε προσωπική του επιθυμία ήταν σε θέση πλέον να εκδικηθεί τις ελληνικές πόλεις της Αθήνας και της Ερέτριας.
Η εκστρατεία κατά της Ελλάδας ξεκινά με τη κατάληψη της σημερινής Θράκης και της Μακεδονίας που παραδόθηκαν κάτω από το φόβο και τις φήμες για τα νούμερα του περσικού στρατού. Στρατηγός και συντονιστής του πρώτου κύματος ήταν ο Μαρδόνιος, ο χειμώνας βρίσκει λοιπόν τους πέρσες στη Μακεδονία (492 π.Χ.). Την άνοιξη και αφού ο καιρός το επιτρέπει, ξεκινάνε οι προετοιμασίες για τη κατάκτηση και της υπόλοιπής Ελλάδας. Οι Πέρσες με στρατηγούς πλέον τους Δάτη και Αρταφέρνη ξεκινούν για να καταλάβουν την πόλη της Ερέτριας. Όντως, μέσα σε λίγες μέρες η πόλη καταλαμβάνετε από τους Πέρσες που έκαψαν, λεηλάτησαν και διέπραξαν κάθε είδους κτηνωδία. Οι 2 στρατηγοί αποφασίζουν πως ήρθε η ώρα να εκστρατεύσουν και κατά της Αθήνας, έτσι λοιπόν ετοιμάζονται.
Την ίδια στιγμή οι Αθηναίοι αφού αντιλήφθηκαν πως το κατάλληλο μέρος για το ιππικό των περσών είναι ο Μαραθώνας, συγκεντρώνουν στρατό από 10 φυλές της πόλης τους και αποφασίζουν να σπεύσουν στο Μαραθώνα, ενώ την ίδια στιγμή στέλνουν αγγελιαφόρο στη πόλη της Σπάρτης. Ο αντιπρόσωπος χρησιμοποιώντας όλη την ευγλωττία που διέθετε, έπεισε και τους Λακεδαιμόνιους να τους βοηθήσουν, παρόλα αυτά, οι πατρογονικές τους παραδόσεις δε τους επέτρεπαν να σπεύσουν αμέσως με αποτέλεσμα, να λάβουν ως απάντηση πως θα τους βοηθήσουν μετά το πέρας των εορτασμών.
Οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να περιμένουν και καταφθάνουν στην πεδιάδα του Μαραθώνα, οπού βρίσκουν ενισχύσεις στο πρόσωπο των Πλαταιών. Οι Αθηναίοι στρατοπεδεύουν με 10.000 άνδρες ΒΑ (βορειοανατολικά) στις πλαγιές της Πεντέλης, καθιστώντας το περσικό ιππικό άχρηστο σε οποιαδήποτε επιχείρηση. Οι στρατηγοί των Αθηνών διαφωνούν για τη τακτική που θα ακολουθήσουν: Μια μερίδα προτείνει να κρατήσουν τις θέσεις τους και να περιμένουν τους Σπαρτιάτες με τις ενισχύσεις τους (2.000 άνδρες), η άλλη μεριά προτείνει μια αστραπιαία επίθεση παρά την αριθμητική υπεροχή των Περσών. Ο αριθμός τους δεν είναι γνωστός με ακρίβεια από τις πηγές, σήμερα πάντως οι ιστορικοί υπολογίζουν πως ήταν από 26.000 έως 50.000 άνδρες. Ο Θεμιστοκλής στρατηγός των Αθηνών, παίρνει παράμερα τον πολέμαρχο (αρχιστράτηγο θα λέγαμε) Καλλίμαχο και προσπαθεί να τον πείσει να επιτεθούν πρώτοι οι Έλληνες.
Ο Καλλίμαχος πείθεται, το μοναδικό πρόβλημα που υπάρχει τώρα είναι, το πώς θα παραταχτούν οι ελληνικές δυνάμεις αφού, οι Πέρσες όπως έχουμε ξαναπεί υπερέχουν των Ελλήνων. Ο Μιλτιάδης όμως βρίσκει τη λύση, οι Πέρσες παραδοσιακά θα ενισχύσουν το κέντρο τους και θα αφήσουν τα άκρα τους αδύναμα, αφού η συνήθης τακτική τους ήταν η εξής: Ο εχθρικός στρατός με την επίθεση του θα πέσει πάνω στο πολυάριθμο και κραταιό κέντρο τους και το ιππικό μαζί με τις αδύναμες φαινομενικά πλευρές τους θα εκτελέσει κίνηση κυκλωτική που θα εξολοθρεύσει τους αντιπάλους. Ο Μιλτιάδης το γνωρίζει και έτσι προτείνει την εξής τακτική: Οι Έλληνες να αποδυναμώσουν το κέντρο τους και να ενισχύσουν τα άκρα τους η τακτική αυτή παρά, τον αυξημένο βαθμό επικινδυνότητας ήταν η καλύτερη.
Το επόμενο πρωί βρίσκει τους Έλληνες οπλίτες παρατεταμένους βάση σχεδίου του Μιλτιάδη. Με το που δίνεται το σήμα οι οπλίτες ξεκινούν με ελαφρύ βηματισμό. Όταν δίνεται το σύνθημα για 2η φορά οι πέρσες βλέπουν ένα θέαμα που όμοιο τους δεν είχαν ξαναδεί, οι Έλληνες έτρεχαν με ορμή προς το μέρος τους μαινόμενοι, ως σαν να είχαν χάσει τα λογικά τους. Όταν έρχεται η στιγμή της σύγκρουσης τότε οι Πέρσες συναντούν ένα τείχος από μπρούτζο και μέταλλο. Όσο περνά η ώρα τα άκρα των Ελλήνων κερδίζουν έδαφος ενώ, το κέντρο είναι στα πρόθυρα της διάλυσης. Παρόλα αυτά, τα άκρα επιτέλους καταφέρνουν και διαλύουν τους Πέρσες. Ταυτόχρονά, τους δίνεται εντολή να σπεύσουν σε υποστήριξη του κέντρου πράγμα που γίνεται. Οι Πέρσες πεζικάριοι βρίσκονται περικυκλωμένοι από τους Έλληνες του κέντρου που πλέον τους αντεπιτίθενται ανελέητα και των άκρων που κατέφθασαν με σκοπό να ενισχύσουνε τους συμπολεμιστές τους. Όσοι έχουν την ατυχία να βρίσκονται μέσα στο θανάσιμο κύκλο, σφαγιάζονται από το Ελληνικό πεζικό. Η μάχη τελείωσε με μια λαμπρή νίκη και με παιάνες για τη σπουδαία στρατηγική του Μιλτιάδη. Οι απώλειες για την Ελληνική μεριά είναι μηδαμινές σε σχέση με αυτές του αντιπάλου, ενώ οι Πέρσες πέρα από την ήττα τους, έχασαν και τη φήμη του αγονάτιστου στρατού.
Ο Μαραθώνας είναι μια λαμπρή στιγμή στη στρατιωτική ιστορία του Ελληνισμού. Πώς όμως, οι Έλληνες γεύτηκαν τη νίκη; Η απάντηση είναι απλή. Οι οπλίτες του ελληνικού στρατού ήταν εξοπλισμένοι με τα πιο προηγμένα όπλα. Όλος ο εξοπλισμός τους ήταν κατασκευασμένος από μέταλλα καθιστώντας τον ένα αδιαπέραστο τείχος σε αντίθεση με τους πέρσες που η ελαφριά ένδυση τους όπως και ο εξοπλισμός τους, τους καθιστούσε ευάλωτους σε κάθε περίπτωση.
Με τη νίκη στο Μαραθώνα η Ευρώπη σώθηκε από τις επεκτατικές βλέψεις του Δαρείου. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ενδεχομένως δεν θα υπήρχε, τουλάχιστον όπως τον ξέρουμε, εάν η πεδιάδα του Μαραθώνα δεν αποτελούσε το πρώτο ανάχωμα απέναντι στους Πέρσες. Τέλος, η τακτική του Μιλτιάδη εφαρμόστηκε πολλές φορές, μια εκ των οποίων η κρίσιμη μάχη του Βατερλό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ulrich Wilcken, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Εκδόσεις Δέσποινα Κυριακίδη 2015
- Συλλογικό έργο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Β΄, Αρχαϊκός Ελληνισμός, Εκδόσεις Εκδοτική Αθηνών 1971
