Της Χριστίνας Βέρβερη,
Να και ένα καλό νέο: η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), εν μέσω αυτών των δύσκολων συγκυριών (οικονομική κρίση, Covid-19, μεταναστευτικό), τον Μάιο του 2020, εισήγαγε μια δυναμική στρατηγική για την ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα και την αειφορία στα τρόφιμα, υποσχόμενη «ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων». Η κίνηση αυτή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του “European Green Deal”, το οποίο έχει ως στόχο την βιωσιμότητα της οικονομίας της Ε.Ε. Το πρόγραμμα έχει δύο άξονες: τους εμπροσθοβαρείς στόχους έως το 2030 και την «Κλιματικά Ουδέτερη Ε.Ε.» έως το 2050.
Τα συστήματα τροφίμων, προφανώς, δεν μπορούν να μείνουν ανεπηρέαστα από κρίσεις, όπως η πανδημία του κορωνοϊού, εάν δεν είναι βιώσιμα. Έως τώρα, τα συστήματα τροφίμων είναι υπεύθυνα για περίπου το 1/3 των παγκοσμίων εκπομπών ρύπων, που προκαλούν το φαινόμενου του θερμοκηπίου, καταναλώνουν τεράστια ποσά φυσικών πόρων, συμβάλλουν στην εξαφάνιση της βιοποικιλότητας και έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, ενώ έχουν δημιουργήσει ένα άδικο οικονομικό-εμπορικό σύστημα, ιδίως για τους παραγωγούς. Για αυτούς τους λόγους είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες και να υπάρξει σαφές και δίκαιο πλαίσιο για όλους.
Οι στόχοι έως το 2030 είναι:
- Μείωση κατά 50% της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων και μείωση κατά 50% της χρήσης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων (συμβάλουν στη ρύπανση του εδάφους, των υδάτων και του αέρα),
- Μείωση κατά 50% τουλάχιστον των απωλειών θρεπτικών ουσιών και μείωση κατά 20% τουλάχιστον της χρήσης λιπασμάτων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν υποβαθμίζεται η γονιμότητα του εδάφους (το πλεόνασμα θρεπτικών στοιχείων στο περιβάλλον είναι σοβαρή πηγή ρύπανσης του αέρα, του εδάφους και των υδάτων, με αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και στο κλίμα),
- Μείωση κατά 50% των πωλήσεων αντιμικροβιακών ουσιών για χρήση στην κτηνοτροφία και την υδατοκαλλιέργεια (η μικροβιακή αντοχή που συνδέεται με τη χρήση αντιμικροβιακών στην περίθαλψη ανθρώπων και ζώων εκτιμάται ότι ευθύνεται για την απώλεια 33.000 περίπου ανθρώπινων ζωών στην Ε.Ε. κάθε χρόνο),
- Αύξηση έως 25% των εκτάσεων βιολογικής καλλιέργειας της γεωργικής γης, καθώς η βιολογική γεωργία είναι μια φιλική προς το περιβάλλον πρακτική.
Αυτοί οι στόχοι για να επιτευχθούν χρειάζεται μια σειρά αλλαγών, ώστε οι καταναλωτές να είναι ενημερωμένοι για τα βιώσιμα τρόφιμα και τις επιλογές που έχουν. Αρχικά, θα δημιουργηθεί ένα περιβάλλον, στο οποίο η επιλογή υγιεινών και βιώσιμων τροφίμων θα είναι εύκολη για τους καταναλωτές, δηλαδή η προώθηση των υγιεινών τροφίμων και διατροφής θα είναι τόσο μεγάλη, που ο καταναλωτής θα την επιλέγει συνειδητά και σχεδόν αποκλειστικά, με αποτέλεσμα να αποφευχθούν ασθένειες που προκαλούν τα επεξεργασμένα προϊόντα. Βασικό βήμα που προτίθεται να προτείνει η Ε.Ε. για την επίτευξη του παραπάνω είναι η υποχρεωτική διατροφική επισήμανση στο εμπρόσθιο μέρος της συσκευασίας, ώστε να είναι στο οπτικό πεδίο του καταναλωτή και να αποτελεί καθοριστικό κριτήριο επιλογής της τροφής του.
Επίσης, η Ε.Ε. θα αναπτύξει ένα πλαίσιο για την επισήμανση των βιώσιμων τροφίμων, το οποίο θα καλύπτει τις διατροφικές, κλιματικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πτυχές των τροφίμων, ώστε και πάλι ο καταναλωτής να είναι πλήρως ενημερωμένος για την διαδικασία παραγωγής του προϊόντος και την συνολική επίπτωση του στον πλανήτη. Ακόμα, θα προταθεί νομοθεσία με δεσμευτικούς στόχους για την μείωση της σπατάλης τροφίμων, με καταληκτικό στόχο την μείωσή τους κατά 50% έως το 2050. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί η έρευνα και η καινοτομία όσον αφορά τη χρήση των φυσικών πόρων και την βελτίωση των μέσων και των εργαλείων που χρησιμοποιούν η γεωργία, η αλιεία, η υδατοκαλλιέργεια, ώστε να επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό όφελος με την μικρότερη δυνατή απώλεια και τον μικρότερο δυνατό κόπο. Τέλος, εφόσον ο κόσμος λειτουργεί σε ένα παγκοσμιοποιημένο επίπεδο, η Ε.Ε. θα συνεργαστεί με όλους τους διεθνείς συμβουλευτικούς φορείς, τους οικονομικούς μηχανισμούς, ώστε να μελετηθούν και να ελεγχθούν οι νέες μέθοδοι και να ανοίξουν νέες εμπορικές δίοδοι, σε αυτόν τον άξονα.
Όσον αφορά τους γενικότερους στόχους της Ε.Ε. έως το 2050 για μια «Κλιματικά Ουδέτερη Ευρωπαϊκή Ένωση»:
- Επενδύσεις σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες,
- Υποστήριξη καινοτομιών των βιομηχανιών,
- Εισαγωγή καθαρότερων, φθηνότερων και υγιεινότερων μέσων μαζικής μεταφοράς,
- Αφαίρεση του άνθρακα ως ενεργειακή πηγή,
- Βιοκλιματικά-Ενεργειακά κτήρια.
Η Ε.Ε. θέλοντας να πετύχει τα παραπάνω, θα προτείνει τα παραπάνω να γίνουν νόμοι και νομική υποχρέωση των κρατών-μελών. Θα είναι άραγε εφικτό αυτό; Θα είναι ένα επαρκές βήμα για την διάσωση του περιβάλλοντος και την ασφάλεια των τροφίμων που παράγονται στην Ε.Ε.; Ίδωμεν…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ec.europa.eu, «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», διαθέσιμο εδώ
- ec.europa.eu, “A European Green Deal”, διαθέσιμο εδώ
- ec.europa.eu, “Farm to Fork Strategy – for a fair, healthy and environmentally-friendly food system”, διαθέσιμο εδώ
- www.europeanbiogas.eu, διαθέσιμο εδώ
