Της Αγγελικής Καλοχριστιανάκη,
Υπερηφάνεια και προκατάληψη· δύο χαρακτηριστικά που μπορούν να πάρουν έντονα αρνητική χροιά και, αν συνδυαστούν, να δυσχεράνουν σημαντικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση της Ελίζαμπεθ Μπένετ και του κου Ντάρσυ. Ο Ντάρσυ είναι ένας άντρας νέος, επιβλητικός και τρομερά πλούσιος, του οποίου η εξυπνάδα, η μόρφωση που έχει λάβει και το κύρος που διαθέτει τον έχουν κάνει πολύ υπερήφανο. Η Ελίζαμπεθ, από την άλλη, είναι μια φτωχή κοπέλα με πάθος για τη ζωή και έντονη προσωπικότητα, αλλά, παρόλο που είναι πολύ έξυπνη κι αυτοαποκαλείται δύσπιστη, η κρίση της μπορεί να σφάλει και οδηγείται εύκολα σε μια ισχυρή προκατάληψη απέναντι στον προαναφερόμενο κύριο. Τα δύο αυτά πρόσωπα είναι οι βασικοί ήρωες του μυθιστορήματος της Τζέιν Όστεν και είναι όλη η πορεία της γνωριμίας τους που πραγματεύεται η συγγραφέας. Πολλά άλλα πρόσωπα, ωστόσο, τους περιβάλλουν. Ουσιαστικά σκιαγραφείται μια επαρχιακή κοινωνία στην Αγγλία του 18ου-19ου αιώνα.
Οι Μπένετ είναι μια οικογένεια με πέντε κόρες, τη Τζέιν, την Ελίζαμπεθ, τη Μαίρη, τη Λύντια και την Κίττυ. Η οικογένεια είναι φτωχή, η περιουσία δε μπορεί εκείνη την εποχή να μεταφερθεί στις κόρες κι έτσι κύριο μέλημα της μητέρας τους, κας Μπένετ, είναι να τις αποκαταστήσει. Πρόκειται για μια απλή, λαϊκή γυναίκα, με κύρια ασχολία της να είναι το κουτσομπολιό, την ελαφρομυαλιά της οποίας έχουν πάρει οι τρεις μικρότερες κόρες της. Οι δύο μεγαλύτερες, αντίθετα, έχουν κληρονομήσει την εξυπνάδα του πατέρα τους.
Το γεγονός που θα αναστατώσει την οικογένεια είναι η άφιξη του κου Μπίνγκλεϋ, ενός πλούσιου νεαρού, που ενοικίασε στη γειτονιά. Αμέσως αρχίζουν να καταστρώνονται σχέδια για αποπλανήσεις και χορούς. Οι χοροί, μάλιστα, είναι πολύ σημαντική κοινωνική εκδήλωση, από τις λίγες εξόδους τους και ο τέλειος τρόπος να γίνουν νέες γνωριμίες. Ο περίφημος κος Μπίνγκλεϋ θα φέρει στον χορό και τον καλό του φίλο, κ. Ντάρσυ. Η σεμνότητα, η ηρεμία και οι καλοί τρόποι της μεγαλύτερης δεσποινίδας Μπένετ, Τζέιν, θα ταιριάξουν αμέσως με τον καλό και ευχάριστο κ. Μπίνγκλεϋ.
Για το ζευγάρι που μας ενδιαφέρει, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Παρόλο που η ομορφιά και η αύρα της Ελίζαμπεθ θα τραβήξουν σχεδόν αμέσως τον κ. Ντάρσυ, η υπερηφάνεια του δεν ανέχεται να συνδεθεί με μια κοπέλα κατώτερης κοινωνικής τάξης, που έχει μάλιστα και μια οικογένεια που την ντροπιάζει συνεχώς (εκτός από την αδερφή της, Τζέιν). Οι τρόποι του, που απορρέουν από την κοινωνική, πνευματική και οικονομική ανωτερότητά του, τον κάνουν παντού αντιπαθητικό.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή, η Ελίζαμπεθ αποφασίζει να τον μισεί αιωνίως. Κι είναι τόσο ισχυρή η προκατάληψη που καλλιεργεί που ούτε παρατηρεί τον θαυμασμό που αρχίζει να της δείχνει ο κος Ντάρσυ. Δε φαντάζεται σε καμία περίπτωση πως θα μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού ενός τόσο σπουδαίου άντρα, αλλά ούτε και τον έχει ικανό για τέτοια αισθήματα. Κι όμως, εκείνος δεν μπορεί να αντισταθεί στο ελεύθερο, ανεξάρτητο πνεύμα της, στη δυναμικότητά της και τη ζωντάνια του μυαλού της. Αναπτύσσει για εκείνη μια αγάπη βαθιά και αληθινή. Οι ενδοιασμοί του για την κατωτερότητά της και η υπεροψία που αυτοί προκαλούν δεν παύει, βέβαια.
Οι τρόποι του δεν αλλάζουν κι αυτό κάνει την αντιπάθεια της Ελίζαμπεθ ισχυρότερη, ακόμα κι όταν της κάνει πρόταση γάμου. Θα χρειαστεί να περάσει αρκετός καιρός, έως ότου πειστεί για τη μεγαλοψυχία, την καλοσύνη, τη γενναιοδωρία και τα ειλικρινή του αισθήματα. Κι εκείνος για χάρη της θα γλυκάνει, έπειτα από το σοκ της απόρριψης. Κι έτσι, η ιστορία λήγει όμορφα και για τις δύο αδερφές, που ήταν αποφασισμένες για ευτυχία, σε όσο αντίξοες συνθήκες κι αν ζούσαν.
Η Τζέιν Όστεν ήταν από τις μεγαλύτερες μορφές της αγγλικής λογοτεχνίας, μια συγγραφέας-σταθμός της Μ. Βρετανίας. Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1775 και πέθανε στις 18 Ιουλίου 1817. Έγραψε για τον έρωτα, όμως εκείνη δεν παντρεύτηκε ποτέ.
Το «Υπερηφάνεια και Προκατάληψη» αποτελεί το πιο διάσημο μυθιστόρημά της, το οποίο την κατέστησε και παγκοσμίως γνωστή. Γράφτηκε μεταξύ 1796-1797 στο Στίβεντον του Χάμπσαϊρ, στο πρεσβυτέριο όπου διέμενε. Το ονόμασε αρχικά «Πρώτες Εντυπώσεις», όμως το χειρόγραφό του αρχικά είχε απορριφθεί χωρίς καν να διαβαστεί. Έπειτα από αλλαγές, πρωτοδημοσιεύτηκε στις 28 Ιανουαρίου 1813 με το οριστικό του όνομα και γνώρισε, μάλιστα, αρκετή επιτυχία· μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και μεταφέρθηκε δύο φορές στη μεγάλη οθόνη· πρώτα με τη σειρά του BBC το 1995 με τον Colin Firth κι έπειτα με την ταινία του 2005 με την Keira Knightly.
Η Τζέιν Όστεν ήταν πολύ μπροστά για την εποχή της. Με λεπτή ειρωνεία και αρκετό χιούμορ κατάφερνε να γράφει ερωτικά μυθιστορήματα με κοινωνικά νοήματα. Είχε το ταλέντο και την ικανότητα να δημιουργεί ολοκληρωμένους και πειστικούς ήρωες. Έτσι και το «Υπερηφάνεια και Προκατάληψη» είναι ένα μυθιστόρημα που δεν μεταδίδει απλά διδάγματα αγάπης, διδάσκοντας τη σημασία της αυτογνωσίας προκειμένου να φτάσεις στον απόλυτο έρωτα που θα σε ολοκληρώσει. Η συγγραφέας σε μεταφέρει άρτια στη Μ. Βρετανία της περιόδου της αντιβασιλείας, αναπαριστώντας τις ταξικές διαφορές και τις κοινωνικές συγκρούσεις που πηγάζουν από αυτές. Με τη λοξή της ματιά κριτικάρει τα σφάλματα των ανθρώπων της εποχής. Πρόκειται για επαναστατικό έργο, κόντρα στις παραδόσεις. Μέσω της Ελίζαμπεθ, του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς της περνάει φεμινιστικές ιδέες, άγνωστες έως τότε.
Ένα βιβλίο που διαβάζεται ξανά και ξανά, κάθε φορά με περισσότερη ευχαρίστηση!
