Της Καίτης Καππάτου,
Τα lockdowns του δεύτερου κύματος της πανδημίας οδηγούν σε μια συνεχιζόμενη κατάσταση πλεονασματικών ποσοτήτων καυσίμων λόγω της πτωτικής ζήτησής τους από τον τομέα των μεταφορών. Οι αγορές πετρελαίου υποδέχθηκαν με ανακούφιση την συμφωνία για μείωση της παραγωγής σε μια εποχή άφθονων αποθεμάτων αργού πετρελαίου. Οι συμβατικές λύσεις αποθήκευσης πετρελαίου εξαντλούνται με ταχείς ρυθμούς με αποτέλεσμα να καθίσταται αναγκαία η εξεύρεση διεξόδου ώστε να αποθηκευτούν οι πλεονάζουσες ποσότητες μαύρου χρυσού.
Εν μέσω της αυξημένης προσφοράς και της πολύ χαμηλής ζήτησης εξαιτίας της πανδημίας, οι εταιρίες εμπορίας αργού πετρελαίου σπεύδουν να βρουν διαθέσιμα πλοία, αμαξοστοιχίες και αγωγούς να το αποθηκεύσουν. Πλησιάζοντας το σημείο μηδέν, οι αποθηκευτικοί χώροι στην ενδοχώρα η ζήτηση συγκεκριμένων πλοίων με αποθηκευτική δυναμικότητα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Η πλωτή αποθήκευση πετρελαίου είναι σαφώς πιο ακριβή από την ξηρά, καθώς τα έξοδα κατά τη διάρκεια ναυλώσεως ενός πλοίου ακόμα κι αν δεν βρίσκεται εν κινήσει, είναι πολλά παραπάνω αν σκεφτεί κανείς τα λειτουργικά έξοδα (έξοδα πληρώματος, μισθοδοσία, έξοδα προμηθειών, συντήρησης και ασφάλισης).
Εξάλλου, η λειτουργία της ναυτιλίας καθ΄ όλη τη διάρκεια της πανδημίας είναι απρόσκοπτη με τους πλοιοκτήτες, τις διαχειρίστριες εταιρίες και κυρίως τους ναυτικούς να επωμίζονται όλο το βάρος από τις συνέπειες της ναυτιλίας. Περισσότεροι από 300.000 ναυτικοί βρέθηκαν να υπηρετούν για μήνες πέραν του διαστήματος που ορίζεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας (Maritime Labour Convention, MLC). Ο ασφαλιζόμενος κίνδυνος αυξήθηκε σημαντικά, ενώ οι πλοιοκτήτες και οι διαχειρίστριες εταιρίες κατέλαβαν κάθε δυνατή προσπάθεια, παρά τον περιορισμένο αριθμό λιμανιών στην Ασία, Αφρική και στη Νότια Αμερική, λόγω της άμεσης υποχρέωσης απέναντι στα πληρώματά τους για την τήρηση των όρων της σύμβασης τους και του δικαιώματός τους για επαναπατρισμό. Πλέον, οι αλλαγές πληρωμάτων έχουν επανέλθει με τις πτήσεις σε κανονικότητα συχνότητα ενόψει όμως του δεύτερου κύματος της πανδημίας οι κυβερνήσεις που χρησιμοποιούν θαλάσσιες υπηρεσίες πρέπει στο πλαίσιο του ΙΜΟ να συμφωνήσουν στην υιοθέτηση ειδικών πολιτικών για τους ναυτικούς.
Μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις πετρελαίου στον κόσμο ναυλώνουν δεξαμενόπλοια για να αποθηκεύσουν τα πλεονάσματα πετρελαίου στη θάλασσα. Ως πλωτές αποθήκες χρησιμοποιούνται δεξαμενόπλοια και συγκεκριμένα τα τύπου VLCC (Very Large Crude Carries) των οποίων η μεταφορική ικανότητα κυμαίνεται μεταξύ των 180.000 και 320.000 τόνων και τα ULCC (Ultra Large Crude Carries) τα οποία θεωρούνται ως τα μεγαλύτερα πλοία στον κόσμο με μεταφορική ικανότητα άνω των 320.000 τόνων.
Τα επίπεδα πλωτής αποθήκευσης έχουν αυξηθεί ξεπερνώντας τα αντίστοιχα ποσοστά τις κρίσης του 2009 και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω. Η αύξηση αυτή θα οφείλεται στο φαινόμενο “contango” που υιοθετείται, της αποθήκευσης δηλαδή πετρελαίου σε δεξαμενόπλοια με στόχο τη μεταπώλησή του αργότερα σε υψηλότερες τιμές. Αυτό που κάνουν δηλαδή οι εταιρίες που εμπορεύονται το πετρέλαιο είναι ότι αξιοποιούν την μεγάλη απόκλιση που υπάρχει ανάμεσα στην σημερινή και την μελλοντική τιμή του πετρελαίου.
Οι διαθέσιμοι αποθηκευτικοί χώροι των δεξαμενοπλοίων εξαντλούνται κάτι που συνεπάγεται την αύξηση του κόστους της αποθήκευσης. Το ποσό του ναύλου αυξάνεται ενώ η τάση διεύρυνσης του φαινομένου “contangο” λόγω της μειωμένης τιμής του πετρελαίου οδηγεί τους εκναυλωτές να αυξήσουν κι άλλο τον ναύλο. Πάνω από 160 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου βρίσκονται ήδη σε πλωτές αποθήκες και καθημερινά αποθηκεύονται τεράστιες ποσότητες γεγονός που οδηγεί στην ολοένα αυξανόμενη τιμή των ναύλων. Παράλληλα, οι μετοχές των μεγάλων ναυτιλιακών ομίλων που διαθέτουν δεξαμενόπλοια εκτοξεύονται βλέποντας τις χρονοναυλώσεις να πληθαίνουν.
Η πτώση της ζήτησης πετρελαίου, που οφείλεται στις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στην παγκόσμια κατανάλωση αποτελεί το βασικό λόγος της κατακόρυφης πτώσης του πετρελαίου. Εκτιμάται πως η καθημερινή κατανάλωση πετρελαίου έχει μειωθεί κατά 15 εκατομμύρια έως 22 εκατομμύρια βαρέλια οδηγώντας στην συντριβή των τιμών πετρελαίου. Ήδη πολλά διυλιστήρια έχουν ξεκινήσει τη μείωση της επεξεργασίας του αργού πετρελαίου ενώ παραγωγοί και έμποροι πετρελαίου προσπαθούν να ναυλώσουν δεξαμενόπλοια ώστε να αποθηκεύσουν εκεί ποσότητες αργού πετρελαίου που έχουν πλημμυρίσει την αγορά.
Οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες συνάπτουν σύμβαση χρονοναύλωσης με τους πλοιοκτήτες για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ειδικότερα, οι πλοιοκτήτριες εταιρίες δεξαμενοπλοίων δραστηριοποιούνται σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς και συμφωνούν να διαθέσουν πλοίο στελεχομένο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έναντι ανταλλάγματος του ναύλου στους επιχειρηματίες (ναυλωτές). Σύμφωνα με τη σύμβαση χρονοναύλωσης ΚΙΝΔ 107 ο ναύλος υπολογίζεται ανά ημέρα με σημείο αναφοράς το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου διατέθηκε το πλοίο στο ναυλωτή. Η χρονοναύλωση πρόκειται για μια σύμβαση έργου κατά την κρατούσα άποψη ενώ παράλληλα τα μέρη για τη σύναψη της σύμβασης χρησιμοποιούν προδιατυπωμένες συμβάσεις της Bimco τις οποίες βέβαια προσαρμόζουν ανάλογα με τις υπό περίπτωση συνθήκες.
Οι πλοιοκτήτες δεξαμενοπλοίων έχουν περισσότερες ευκαιρίες αν ναυλώσουν τα πλοία για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια με υγιείς ναύλους, καθώς η αγορά πετρελαίου δείχνει να περνάει μια παρατεταμένη περίοδο υπερπροσφοράς. Όσο μεγαλύτερη είναι η υπερπροσφορά φορτίου τόσο περισσότερο αυξάνεται ο ναύλος ενώ στην αντίστροφη περίπτωση που υπάρχει διάθεση ελεύθερων πλοίων, σε ευνοϊκότερη θέση βρίσκεται ο ναυλωτής καθώς οι τιμές των ναύλων διατηρούνται σε σταθερά επίπεδα. Πολλά από τα πλοία που χρησιμοποιούνται σήμερα ως πλωτές μονάδες αποθήκευσης είναι παλιότερης ηλικίας και λιγότερο αποδοτικά σε καύσιμα, τα οποία οι εταιρίες πετρελαίου είναι λιγότερο πρόθυμες να χρησιμοποιούν για τη μεταφορά αργού πετρελαίου, ενώ συνήθως προτιμούν να εμπορεύονται τα πιο σύγχρονα πλοία τους.
Η τελευταία πανδημία αποδεικνύει πόσο ευαίσθητη είναι η τιμή του πετρελαίου στις κρίσεις και πως επηρεάζει μια σημαντική απόκλιση στην τιμή του πετρελαίου τη ναυλαγορά.
Πηγές
- www.naftikachronika.gr -Παροξυσμός για μια δεξαμενή
- www.capital.gr – Η μητέρα των ναυλαγορών απογειώνει τα δεξαμενόπλοια
