Της Αρετής Μούστου,
Οι άστεγοι της Αθήνας. Μία υπόθεση που η θύμησή της δεν προκαλεί κανένα αίσθημα χαράς. Όλοι όσοι πρωταγωνιστούν βρίσκονταν και εξακολουθούν να βρίσκονται στην αφάνεια, με τα νούμερα να ξεπερνούν τα 4 εκατομμύρια στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ο αριθμός να παραμένει άγνωστος. Η πλειοψηφία του κόσμου τείνει να τους θυμάται τον χειμώνα, όταν αρχίσουν τα πρώτα κρύα και οι συνθήκες για την επιβίωσή τους δυσκολεύουν εκθετικά. Αξίζει βέβαια, να σημειωθεί, ότι, τις ημέρες αυτές, η θύμησή τους είναι πιο έντονη και για έναν επιπλέον λόγο. Λόγω του γνωστού σε όλους μας «αόρατου εχθρού», του κορωνοϊού.
Αόρατος εχθρός, λοιπόν, η πανδημία, με πιο ευάλωτους τους άστεγους. Άνθρωποι διαρκώς εκτεθειμένοι στο κρύο, χαμένοι σε ένα ψυχικό χάος, με μηδαμινό κουράγιο, με εύθραυστη υγεία, χωρίς φωνή, άτομα, που από τη στιγμή που κατέληγαν στον δρόμο, κατέληγαν ταυτόχρονα και άγνωστοι στη ζωή. Προφανέστατα, αποτελούν ένα από τα πιο ευάλωτα θύματα εν καιρώ πανδημίας.
Όπως στην Ευρώπη, έτσι και στην Ελλάδα, οι δρόμοι μετατράπηκαν σε «ξενώνες» αστέγων, στους οποίους οι «επισκέπτες» αυξάνονταν ολοένα και περισσότερο. Το ζήτημα, εδώ, όμως, είναι ότι πλέον, πέρα από την ποσοτική τους αύξηση, παρατηρείται και μία ποιοτική. Οι λεγόμενοι «νεο-άστεγοι» ήταν άνθρωποι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, δουλειά, σπίτι, κοινωνικό περίγυρο και μία επαρκή ζωή, που πλήχθηκε σφοδρά από την παγκόσμια κρίση.
Εξάλειψη του προβλήματος στο πλαίσιο της ΕΕ
Η έλλειψη στέγης και ο αποκλεισμός από τη στέγαση αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα, που χρήζει μόνιμης λύσης, όπως αναφέρουν και οι ευρωβουλευτές. Την ίδια στιγμή, προσθέτουν ότι η αξιοπρεπής στέγαση και η συμμετοχή των αστέγων στην κοινωνία είναι ζωτικής σημασίας, για να μπορούν οι άνθρωποι να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους και να συνεισφέρουν στην κοινωνία. Ας μην λησμονούμε, όμως, ότι, ταυτόχρονα με αυτήν τη ρητορική, το φαινόμενο των εξώσεων σε όλη την Ευρώπη έχει οξυνθεί. Το δικαίωμα στη στέγη αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και οι κυβερνήσεις τείνουν να μην του δίνουν την απαραίτητη σημασία.
Παρά ταύτα, τα μέλη της επιτροπής Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προειδοποιούν και καλούν τα κράτη-μέλη της Ένωσης να λάβουν μέτρα για την καταπολέμηση της αστεγίας ως το 2030. Πιο συγκεκριμένα, σε προσχέδιο ψηφίσματος, που εγκρίθηκε με 33 ψήφους υπέρ, όπως αναφέρει η ανακοίνωση του ΕΚ, η επιτροπή Αναφορών εκφράζει βαθιά ανησυχία για την κατάσταση των περισσότερων από 4 εκατομμύρια Ευρωπαίων άστεγων, καθώς η συνεχιζόμενη κρίση του κορωνοϊού οδηγεί σε αύξηση των ανέργων και τους καθιστά ολοένα και περισσότερο εξαρτώμενους από την κοινωνική προστασία.
Τα μέλη της επιτροπής του ΕΚ καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να κινητοποιεί πόρους και να προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για Εθνικές Στρατηγικές για την Εξάλειψη της Αστεγίας. Ζητά, επίσης, ένα κοινό πλαίσιο ορισμών και συνεκτικούς δείκτες για την αστεγία, που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση και αξιολόγηση της έκτασης της κατάστασης, καθώς και σε ισχυρότερους μηχανισμούς συλλογής δεδομένων, αφού, όπως και στην περίπτωση της χώρας μας, τα νούμερα είναι ανακριβή.
Περαιτέρω συστάσεις της επιτροπής, μεταξύ άλλων, αφορούν την αποποινικοποίηση της αστεγίας, την παροχή ισότιμης πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι κοινωνικές υπηρεσίες, την υποστήριξη της ενσωμάτωσης στην αγορά εργασίας μέσω εξειδικευμένων μέτρων, κατάρτισης και στοχοθετημένων προγραμμάτων και την προώθηση δραστηριοτήτων κοινωνικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας σε ατομικό επίπεδο για τη βελτίωση της ενεργούς ένταξης.
Τι μπορούμε να κάνουμε πρακτικά στην Ελλάδα;
Ως επί το πλείστον, η πανδημία του κορονοϊού δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τις συνθήκες επιβίωσης για κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες ομάδες. Τα νέα δεδομένα απαιτούν δραστικές πρωτοβουλίες από τους δήμους, ώστε άστεγοι και άποροι συμπολίτες μας να μην εγκαταλειφθούν στην τύχη τους. Πιο συγκεκριμένα, μέσω άμεσων εξετάσεων για τον κορωνοϊό σε φορείς που εξυπηρετούν αστέγους, επιτόπιες δράσεις στον δρόμο με την παροχή υλικού προσωπικής υγιεινής, φαγητού και νερού, μέσω πρόσθετων καταλυμάτων έκτακτης ανάγκης και αξιοποίησης κενών χώρων για τη διαχείριση του υπερπληθυσμού σε ξενώνες.
Επίσης, ιδανική θα ήταν η αναβολή αποπληρωμής στεγαστικών δανείων, με πάγωμα στον νόμο των εξώσεων και των πλειστηριασμών, ώστε να μην μείνουν άνθρωποι στον δρόμο. Την ίδια στιγμή, κρίνεται απαραίτητη η συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη στις ειδικές εγκαταστάσεις αστέγων, μέσω εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας, που μπορούν να αντικαταστήσουν τη φυσική παρουσία.
Αντί επιλόγου, ας κλείσουμε με έναν βαθύ προβληματισμό καλύτερα: Πώς μπορούμε να ορίσουμε την ανθρωπιά μας αγνοώντας την ίδια στιγμή τα δεινά των άλλων;
